Onze impact voor onderzoekers in 2021

‘Laten we kritisch naar ons vlieggedrag kijken!’

In 2021 tikte de temperatuur in Canada en het noordwesten van de VS de 48 graden aan. We kunnen er niet omheen, het gaat wereldwijd niet goed met ons klimaat. Er moet iets veranderen, en dat kan niet zonder offers, volgens hoogleraar Epidemiologie van Tropische Infectieziekten Teun Bousema. ‘Wij kunnen daar als wetenschappers het voorbeeld in geven, door kritischer naar ons vlieggedrag te kijken.’

‘Laten wij als wetenschappers het goede voorbeeld geven. Ga voor internationale kennisoverdracht zoveel mogelijk virtueel met elkaar om tafel, de coronatijd heeft laten zien dat dat goed kan. Neem waar mogelijk de trein in plaats van het vliegtuig. En áls je voor het werk gaat vliegen, maak de reis dan zo waardevol mogelijk.’ Aldus Teun Bousema in zijn oproep aan wetenschappers in september 2021.

No-go-zone

Teun weet dat hij zich in de no-go-zone begeeft. In het Radboudumc zorgde hij er met een Freezer Challenge mede voor gezorgd dat de ultrakoude vriezers in het umc ietsje warmer worden afgesteld met een enorme energiewinst. Maar, met het ‘snijden’ in het vlieggedrag van collega’s maakt hij zich niet geliefd. Dat realiseert hij zich al te goed. Dat realiseert hij zich al te goed. Als leider van het malaria-onderzoek maakte hij vroeger zelf soms wel 10 retourvluchten per jaar naar diverse werelddelen. Wachten in de rij hoefde hij niet, met zijn Goldcard aan de tas kon hij overal zo doorlopen. Tien jaar geleden besloot hij – uit vliegschaamte - vaker een congres over te slaan. Hij liep daar niet mee te koop. ‘Het is niet sexy om de milieukaart te trekken. Ik wilde niet de irritante collega zijn die met het belerende vingertje wijst.’

‘Klimaatcrisis vraagt om offers’

Maar hij veranderde van inzicht in de coronatijd. ‘Als je de klimaatcrisis serieus neemt, moet je daar consequenties aan verbinden.’ Daarin wil hij nu toch het voortouw nemen. Hij noemt wat voorbeelden. ‘In een  studie in Engeland hebben ze uitgerekend dat 45 procent van de complete milieubelasting van een klinische studie veroorzaakt wordt door vliegen en het vervoeren van materialen per vliegtuig. Een ander voorbeeld. Als je de ecologische footprint jaarlijks van alle wetenschappelijke congressen optelt is die groter dan de footprint van bijvoorbeeld een land als Oeganda.’

‘Ik ben niet tegen’

Hoe verder dan? Teun roept collega’s en afdelingen op, kritischer naar hun vlieggedrag te kijken. ‘Nu we zo gemakkelijk Zoomen en Lifesizen, kun je een vlucht naar Berlijn voor een bespreking van een uur niet meer rechtvaardigen.’ Kennis delen en overdragen kan volgens hem prima met virtuele congressen en overlegvormen. ‘Beter zelfs, omdat je niet met een jetlag in de congreszaal zit en minder tijd vermorst. Dat ligt anders als je een nieuw project gaat starten met collega’s uit andere landen, of als je wilt netwerken. Ruim daar juist meer tijd voor in, en maak het bezoek zo waardevol mogelijk.’ Hij benadrukt meerdere malen: ‘Ik ben niet tegen internationale vliegreizen, maar doe het wel met een kritische blik en omarm de milieuvriendelijke alternatieven. Ik geloof enorm in uitwisseling. Een Ethiopische student die hier vijf maanden meekijkt, dat heeft echt meerwaarde. Maar niet dat reisje voor twee dagen naar een onderzoeksinstituut. En kijk ook wie de reis gaat maken. Stel doelen. Laat die mensen gaan, voor wie het in de carrière belangrijk is om buiten het eigen laboratorium te kijken. Leg je milieu-ambities liefst ook vast.’

Werk met een vast reisbureau

Het Radboudumc en de Radboud Universiteit zijn van plan om gezamenlijk een vast reisbureau te contracteren voor vliegreizen. Teun juicht dit toe. ‘Liefst een reisagentschap, dat kritisch meekijkt. Niet een vlucht van Amsterdam naar Brussel of Frankfurt boeken, om vandaaruit door te vliegen naar Afrika. Die steden zijn gemakkelijk met de trein te bereiken. Ik weet dat ik zelf ooit een vlucht met een enorme omweg naar Baltimore maakte, uit gebrek aan topografisch inzicht. Terwijl ik veel beter de korte route naar Washington had kunnen nemen en vandaaruit  een uurtje met de taxi naar de plaats van bestemming.’

Internationaal op de kaart

Teun is inmiddels met een collega uit Japan en uit de Verenigde Staten bezig om zijn visie internationaal op de kaart te zetten. Met hen maakte hij een grappige animatie over de verschrokken Victoriaanse geleerde en etnoloog prof. dr. Geoffrey Mosquito die het academisch reisgedrag onder de loep neemt  en startte hij met internationale collega’s de Thoughtful Travel Pledge. Hij is ook in gesprek met twee grote Europese financiers, onderzoeksinstituten zoals hier het NWO. ‘Zij staan nu toe om bijvoorbeeld 15.000 euro budget per jaar te reserveren voor internationale reizen. Daar kunnen ze best kritischer op zijn en daar ligt dus ook een sleutel om de vliegbewegingen terug te dringen. Stel dat we daarmee een- of tweederde van het aantal vliegbewegingen kunnen terugdringen. Dat zou toch geweldig zijn.’

Duurzaam vliegbeleid Radboudumc en Radboud Universiteit

In het kader van onze ambities om een gezonde omgeving te creëren en klimaatneutraal te zijn, is in samenwerking met de Radboud Universiteit in 2021 een duurzaam vliegbeleid ontwikkeld. Vliegreizen dragen in belangrijke mate bij aan het broeikaseffect. De belangrijkste maatregelen zijn: 

• Niet meer vliegen naar steden die binnen zeven uur met duurzame alternatieven te bereiken zijn.
• Een bewustwordingscampagne onder medewerkers, waarvan de oproep van Teun Bousema de start was.
• Het centraal organiseren van het boeken van internationale reizen via een reisagentschap.
• Het zorgen voor goede faciliteiten voor videoconferencing.

Online Wereld­kankerdag

Op 4 februari 2021 brachten we 'kanker in beeld' tijdens Wereldkankerdag, in de vorm van een online open dag. Het gevarieerde programma werd met ruim 1.000 bezoekers goed bekeken. Zij waardeerden de open dag met een 8,8.

Er werden minicolleges gegeven onder andere door Satish Lubeek over het herkennen van huidkanker en door Judith Prins over de psychologische gevolgen van langer leven. Daarnaast was er een live webinar over wetenschappelijk onderzoek en een podcast over sarcomen. Ook was er de mogelijkheid om een virtuele rondleiding te volgen en filmpjes te kijken. De filmpjes zijn gebundeld in een afspeellijst op YouTube.

Vier vragen aan Kees Kramers

De UMC-Raad is een advies- en medezeggenschapsorgaan in het Radboudumc met als doelstelling het bewaken en bevorderen van geïntegreerd beleid en kwaliteit op het gebied van de kerntaken van het Radboudumc: onderzoek, onderwijs en opleiding al dan niet gerelateerd aan de patiëntenzorg. De UMC-Raad telt, inclusief de afvaardiging naar de Universitaire Gezamenlijke Vergadering Radboud Universiteit, 29 leden. De UMC-Raad wisselt van gedachten met bijvoorbeeld de Raad van Bestuur, beleidsmedewerkers van het Radboudumc en de Radboud Universiteit, de Universitaire Gezamenlijke Vergadering en de rector magnificus. Voorzitter Kees Kramers blikt terug op 2021.

1 Hoe kijk je terug op 2021?

'Als ik terugkijk op 2021 vanuit de UMC-Raad, dan domineerden dit jaar twee belangrijke onderwerpen: corona en Fit for the Future. Wat betreft corona was er wel een verandering ten opzichte van 2020. Waar we in 2020 geweldig veel elan zagen voor een gezamenlijke inzet tegen corona, zagen we in 2021 juist dat de rek er steeds meer uit ging. Tegelijkertijd zag je ook dat we steeds meer in staat waren om rationeel met de risico’s om te gaan, ook omdat we steeds meer van het virus gingen leren. Het onderwijs werd steeds beter geregeld en de coschappen konden gelukkig doorgaan, ook tijdens de hoogste COVID-golven. Als UMC-Raad hebben we ervoor gezorgd dat de Nationaal Programma Onderwijs-gelden grotendeels worden uitgegeven aan het beoogde doel: het verlengen van aanstellingen van onderzoekers die door COVID-19 in de problemen kwamen.'

2 Waar hebben jullie het onder andere over gehad in 2021?

'De meeste tijd hebben we in het programma Fit for the Future gestoken. In 2021 werd door de uitwerking van de plannen steeds duidelijker wat het voor het Radboudumc gaat betekenen en waar er mogelijke problemen te verwachten zijn. De UMC-Raad heeft deze plannen kritisch geanalyseerd en die analyse sloot aan bij die van de andere medezeggenschapsgremia. We zien nog een aantal belangrijke aandachtspunten. Denk bijvoorbeeld aan de governance van onderzoek en onderwijs in de nieuwe organisatie, positie van de afdelingen en afdelingshoofden, en de manier waarop de drie Radboudumc-kerntaken - patiëntenzorg, onderwijs, onderzoek - goed op elkaar blijven inhaken in de nieuwe organisatie. De UMC-Raad is in constructieve dialoog met de Raad van Bestuur om tot een goede uitwerking van de plannen te komen.

We hebben in 2021 ook de onderwijs- en examenregelingen voor het academische jaar 2022-2023 bestudeerd, bediscussieerd en bijgesteld - onder andere wat betreft de geldigheidsduur van tentamens en de gewenste norm voor het bindend studieadvies. Uiteindelijk hebben we de regelingen vastgesteld. Met name onze studentenfractie heeft in deze instemmingstrajecten een grote en waardevolle rol gespeeld. Dankzij hen is tijdens de COVID-19 pandemie de grens van het bindend studieadvies niet naar boven bijgesteld.

Tot slot waren ook in 2021 zoals gebruikelijk de benoeming van hoogleraren een belangrijk onderwerp van gesprek binnen de UMC-Raad. We hebben input gegeven aan het proces van onderbouwingen en structuurrapporten en adviseerden in 2021 over 31 voordrachten tot benoeming op leeropdrachten van hoogleraren.'

3 Op welk vraagstuk hebben jullie de meeste impact gehad?

'Naast Fit for the Future hebben we als UMC-Raad ook impact gehad op het onderwerp diversiteit. Wij denken dat diversiteit het Radboudumc sterker maakt; zo benut je alle talenten uit alle hoeken en gaten van de organisatie. Diversiteit betekent voor ons een breed palet aan soorten mensen in de top van de organisatie. Meer vrouwen op topposities bijvoorbeeld, maar ook etniciteit en internationalisering zijn belangrijk. Als UMC-Raad zijn we aan het nagaan hoe structureel diversiteit een onderdeel kan worden van benoemingsprocedures, Benoeming Advies Commissies (BAC’s), en ook van organisaties van buiten het Radboudumc die advies geven over HR-beleid. Daarbij vinden wij het belangrijk om de dilemma’s te benoemen die een actief diversiteitsbeleid met zich meebrengt, bijvoorbeeld de procedure voor de benoeming van vrouwelijke hoogleraren in 2021. Zonder iets af te doen aan de uitstekende kandidaten die hierbij benoemd zijn, vindt de UMC-Raad dit iets wat niet meer nodig zou moeten zijn.'

4 Wat verwacht je van 2022?

'Ik hoop allereerst dat corona in 2022 niet meer voor een groot deel de agenda van de UMC-Raad bepaalt. Daarnaast wordt het heel spannend hoe het programma Fit for the Future verder vorm krijgt en hoe de input van de UMC-Raad en de andere medezeggenschapsgremia meegenomen wordt. De UMC-Raad blijft zich verder bezighouden met de invulling van hoogleraarposities en krijgt een vaste vertegenwoordiging in een Benoeming Advies Commissie voor de instelling van bijzondere leeropdrachten.'

Kerncijfers onderzoek

Bekijk alle kerncijfers 2021 van het Radboudumc 

Duurzaam onderzoek

Duurzaam onderzoek betekent dat we waardetoevoegend onderzoek uitvoeren. Heeft de maatschappij behoefte aan de onderzoeken die wij uitvoeren? De aandacht voor preventie, het voorkomen van ziekte, wordt hierin steeds groter. Tegelijkertijd gaat duurzaam onderzoek ook over de wijze waarop we het onderzoek uitvoeren. De duurzame onderzoekspraktijk streeft naar een lage footprint, voorkomt onnodig grondstoffenverbruik en vindt plaats in een gezonde en inclusieve omgeving. Een greep uit de voorbeelden van 2021.

Minder contrastmiddelen in afvalwater

De afdeling Beeldvorming zet in op het verantwoord minder verbruiken van jodiumhoudende contrastmiddelen bij CT-scans, omdat dit belastend is voor het milieu. Zo is het gebruik van orale contrastmiddelen (die een patiënt via de mond inneemt) ruim 80% gedaald onder andere door het drinken van water in plaats van röntgencontrastmiddelen, daar waar mogelijk. Daarnaast zijn de contrastmiddelen die via de bloedvaten worden toegediend, gemiddeld per patiënt met meer dan 10% verminderd. In 2022 zal een onderzoek plaatsvinden naar het gebruik van plaszakken bij patiënten die contrastmiddel via een bloedvat krijgen toegediend.

Optimalisatie dosis kankermedicijn

In 2021 is een onderzoek gestart naar de optimalisatie van de behandeling van kanker door de dosis en de medicatie af te stemmen op verschillen tussen patiënten. Geneesmiddelen tegen kanker hebben vaak een vaste dosering voor alle patiënten, of zijn hooguit aangepast op het lichaamsoppervlak. Maar dat betekent niet dat alle patiënten dezelfde hoeveelheid va het medicijn in hum bloed hebben. De opname en verwerking in het lichaam kunnen namelijk nogal verschillen tussen mensen. Onderzocht wordt of de standaarddosis omlaag kan zonder in te leveren op het beoogde effect. Een hogere dosering geeft vaak meer bijwerkingen en daarnaast zijn veel medicijnen duur. Lees het artikel.

Freezer Challenge

Onder leiding van Green Lab Initiative Radboudumc, een team van zeer gedreven medewerkers die zich inzetten voor het verduurzamen van de onderzoekspraktijk, is een Freezer Challenge georganiseerd. Ook in 2021 werden afdelingen uitgedaagd om ULT (Ultra Lage Temperatuuur)-vriezers in te stellen op -70 graden Celsius en oud materiaal weg te gooien. Door de temperatuuraanpassing en het vervangen of helemaal afvoeren van oude modellen, verminderde het energieverbruik met 26% en zal er naar schatting 53 ton CO2 uitstoot per jaar bespaard worden. Bekijk de video over de Freezer Challenge:

Corona en onderzoek

De coronacrisis en maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan hebben ook in 2021 grote invloed gehad op ons onderzoek.

• Veel onderzoeksprojecten zijn vertraagd, met als belangrijkste redenen: de werving van proefpersonen was lastig (minder bereidwilligheid en streven naar minder reisbewegingen),veel klinische onderzoekers werden tijdelijk meer ingezet in de zorg en de 1,5-meter regel zorgde voor een lagere bezetting van de labs, waardoor het onderzoek vertraging opliep. In de tweede helft van 2021 kwamen daar ook leveringsproblemen van labmaterialen bij.
• We zagen een daling van het aantal promovendi dat startte. In 2021 was dat aantal ongeveer 22% lager dan voorgaande jaren (referentie: 2016-2019).
• Vrijwel alle (grote) wetenschappelijke bijeenkomsten zijn in 2021 online georganiseerd. Een zichtbaar voordeel hiervan, is dat een groter bereik mogelijk is. Een voorbeeld hiervan is het jaarlijkse internationale symposium New Frontiers in translational glycobiology. Het symposium trok meer deelnemers dan gewoonlijk (meer dan 400 ten opzichte van het gebruikelijke aantal van 250 deelnemers).
• Conform de doelstelling zijn de NPO-gelden voor onderzoek ingezet om contracten te verlengen van onderzoekers die vertraging hadden opgelopen door de coronacrisis. Daarnaast is geld geïnvesteerd om onderzoekers te ontlasten in hun administratieve taken. 

Lees meer in het dossier

Op onze website staat uitgebreide en actuele informatie over ons wetenschappelijk onderzoek naar het coronavirus SARS-CoV-2 en de ziekte COVID-19: bekijk het dossier.

Lees meer over de impact van corona in 2021

De patiënt betrekken bij onderzoek

Het Radboudumc betrekt patiënten, hun naasten en ondersteunende organisaties bij het wetenschappelijk onderzoek én bij het in de praktijk brengen van onze bevindingen. In 2021 zijn patiëntadviesraden en patiëntorganisaties op allerlei manieren betrokken bij en geïnformeerd over ons wetenschappelijk onderzoek.

Enkele onderzoekthema’s (Women’s cancers, Rare cancers, Renal disorders en Metabolic disorders) beschikken over een patiëntenadviesraad. Deze wordt betrokken bij de beoordeling van onderzoekvoorstellen. Sommige onderzoeksthema's beschikken over een patiëntvertegenwoordiger (Tumors of the digestive tract) die meedenkt met de strategie van het thema. Mede op basis van de positieve ervaring bij deze thema’s en landelijk bij organisaties als KWF en de Nierstichting zal patiëntparticipatie steeds meer vorm krijgen bij de andere onderzoeksthema’s. Onderzoekinstituten hebben regelmatig contact met de Radboudumc-brede Patiëntenadviesraad.

Herhuisvesting laboratoria

Het Radboudumc werkt aan de herhuisvesting van de patiëntenzorg- en onderzoekslaboratoria. We willen (vermoedelijk in de loop van 2025) toe naar concentratie van hoogwaardige faciliteiten en thematische ordening van laboratoria, en naar een grondige aanpak van alle locaties zodat ze voldoen aan de eisen van een modern laboratorium. Het is een complexe opdracht, met name omdat de herhuisvesting plaatsvindt in bestaande gebouwen die eerst worden verbouwd, en dat betekent ook tijdelijke interne verhuizingen. Sommige locaties worden heel ingrijpend aangepakt om aan de nieuwe wensen en eisen te voldoen, voor andere locaties wordt zoveel als mogelijk gebruikgemaakt van de bestaande infrastructuur en daar zullen alleen kleine functionele verbouwingen plaatsvinden.

Voortgang in 2021

De planvorming en werkvoorbereiding van de diverse deelprojecten liepen in 2021 door. In de zomer is het rapport 'Van planvorming tot realisatie' opgeleverd, met daarin informatie over welke afdeling waar wordt gehuisvest, welke samenwerkingsverbanden worden nagestreefd, waar de centrale faciliteiten worden gehuisvest en welke omvang de verschillende onderdelen krijgen.

Het gehele project herhuisvesting laboratoria bestaat uit vele deelwerkgroepen. Binnen deze werkgroepen zitten collega’s uit de betrokken afdelingen, en zij denken mee in de wensen en behoeften voor hun afdeling en labs. Zij zijn ook degenen die de rol hebben om bij hun achterban informatie op te halen en voorstellen te toetsen. Dat is in 2021 op verschillende manieren gebeurd. Ook zijn medewerkers rechtstreeks gevraagd om input te geven. Er is bijvoorbeeld een mock-up omgeving ingericht in de Researchtoren, zodat collega's een indruk kregen van de toekomstige laboratoria en hun suggesties konden doen.

Vanaf eind 2022 zullen we de overgang maken van planvorming naar realisatie. Gezien de omvang gaat het hier om gefaseerde realisatie van zowel de tijdelijke huisvesting als het starten van de verbouwprojecten zoals in de Researchtoren. Het hele traject van uitvoering loopt door tot eind 2025. 

In de prijzen met ons onderzoek

In 2021 ontvingen verschillende medewerkers van het Radboudumc prijzen en subsidies. Een greep uit de hoogtepunten:

Prijzen en subsidies

• Onder leiding van het Radboudumc gaan 30 partners uit 13 landen de komende jaren nieuwe tuberculosebehandelingen ontwikkelen. Hiervoor is een budget van 185 miljoen euro beschikbaar.
• Ruim 95 miljoen euro voor tien jaar publiek-privaat onderzoek naar Artificial Intelligence (AI). Hoogleraar AI Bram van Ginneken: 'Een unieke kans om onze internationale toppositie in AI voor de gezondheidszorg in Nijmegen verder uit te bouwen.'
• ScreenPoint Medical, een Radboudumc spin-off, heeft 28 miljoen dollar opgehaald in een Series C-financiering. Het bedrijf gaat de financiering gebruiken om de commerciële groei van de kunstmatige intelligentie (AI) software van het bedrijf te versnellen en de vroege diagnose van borstkanker te verbeteren.
• Het Radboudumc ontvangt in totaal 8,3 miljoen euro van Zorginstituut Nederland en ZonMw voor onderzoeken naar veelbelovende zorg: een studie naar laserbehandeling bij zeldzame hersentumoren, een onderzoek naar gepersonaliseerde nazorg voor IC-patiënten en deelname aan een onderzoek naar therapieresistente dwangstoornissen. 
• Radboudumc, Erasmus MC en Maastricht UMC en durfinvesteerder Innovation Industries ontvangen 8 miljoen euro van de ministeries van EZK en OCW vanuit de Thematische Technology Transfer (TTT) regeling.
• Het nieuw nationaal platform DARE-NL heeft een subsidie van € 5,3 miljoen ontvangen van KWF Kankerbestrijding.
• Het project BRAINMODEL, gericht op hersenaandoeningen, ontvangt 4 miljoen subsidie van ZonMW. Het project wordt uitgevoerd door een consortium dat is opgericht door Matthijs Verhage (VU Amsterdam en Amsterdam UMC) en Nael Nadif Kasri (Radboudumc).
• ZonMw heeft in totaal 4,3 miljoen euro toegekend voor onderzoek naar de behandeling van COVID-19 en long COVID. Henk Schers en Tim olde Hartman van de onderzoeksgroep Huisartsgeneeskunde zijn mede-aanvrager van deze onderzoeksprojecten.
• Onderzoekers Renate van der Molen en Dimitri Diavatopoulos (Laboratoriumgeneeskunde) en Marije Baas en Luuk Hilbrands (Nierziekten) ontvangen 3,2 miljoen euro van ZonMW voor onderzoek naar de veiligheid en werkzaamheid van het coronavaccin voor mensen met een verminderde afweer.
• Het Radboudumc ontvangt 2,56 miljoen euro van KWF Kankerbestrijding voor drie onderzoeken om oncologische vooruitgang in coronatijd te waarborgen.
• KWF geeft ruim 2,6 miljoen euro voor kankeronderzoek van Radboudumc-onderzoekers Romana Netea-Maier, Jan Bussink, Colin Jacobs, Hanny Pijnenborg en Mireille Broeders. 
• Twee miljoen euro voor betere behandeling en uitkomsten ouderen met COVID-19. 
• Het UMC Groningen heeft een subsidie van 1,9 miljoen euro ontvangen voor onderzoek naar snellere MRI-scans met artificial intelligence. Het Radboudumc (Henkjan Huisman en Jurgen Fütterer) en Universiteit Twente werken hier aan mee.
• Het Radboudumc (Frank-Erik de Leeuw en Niels Riksen) ontvangt samen met de Universiteit van Cambridge een subsidie van 1,8 miljoen euro van drie samenwerkende hartstichtingen voor internationaal onderzoek naar de kleine bloedvaten in de hersenen. 
• Nico Sommerdijk en collega’s ontvangen een NWO Groot subsidie van 1,5 miljoen euro, voor baanbrekend onderzoek met elektronenmicroscopie. Hierin gaan ze op zoek naar nieuwe inzichten en aanknopingspunten voor de ontwikkeling van betere geneesmiddelen.
• Dirk Lefeber ontvangt NWO Vici-subsidie van 1,5 miljoen euro voor onderzoek naar suiker­metabolisme.
• Michiel Vermeulen, hoogleraar Moleculaire Biologie, ontvangt een NWO Vici-subsidie van 1,5 miljoen euro voor onderzoek naar modificaties van RNA-moleculen.
• 1,5 miljoen euro EU-subsidie voor onderzoek naar het eerder herkennen van parkinson. Rick Helmich is vanuit het Donders Instituut coördinator van het project.  
• TropIQ Health Sciences, een spin-off van het Radboudumc, ontvangt 1,3 miljoen dollar van de Bill & Melinda Gates Foundation om nieuwe mugwerende middelen op te sporen
• Voor het project MI Robot hebben Soteria Medical, Tesla Dynamic Coils en het Radboudumc ruim een miljoen euro subsidie ontvangen van het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Zij ontwikkelen nieuwe beeldvorming waardoor robotgestuurde biopsies nog preciezer uit te voeren zijn.
• Onderzoekers van het Radboudumc onder leiding van Sander Leeuwenburgh ontvangen samen met het UMC Utrecht en de Aldo Moro-Universiteit van Bari een miljoen euro voor ontwikkeling van therapie tegen uitzaaiingen van kanker in botten.
• Onderzoekers Rick Helmich, Marloes Henckens, Sandra Heskamp, Geert Litjens, Vitoria Piai en Lennart Verhagen ontvangen een VIDI-subsidie van 800.000 euro van de NWO. Hiermee gaan zij de komende vijf jaar een eigen, vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en een onderzoeksgroep opzetten.
• Roshan Cools en David Norris ontvingen een NWO Open competitie-subsidie van maximaal 750.000 euro. Deze financiering geeft hen de kans onderzoek te doen naar een onderwerp van eigen keuze, zonder thematische randvoorwaarden.
• Michiel Vermeulen, hoogleraar Moleculaire biologie, ontvangt een NWO KLEIN-subsidie van 720.000 euro, samen met zijn collega Dmitri Filippov uit Leiden. Zij gaan onderzoek doen naar adenosinedifosfaatribosylering.
• Voor onderzoek door Universiteit Maastricht, UMC Groningen en het Radboudumc (Henk Schers) kende ZonMw ruim 0,5 miljoen euro subsidie toe voor onderzoek naar digitale communicatie tussen huisartsen en specialisten.  
• Jan Lavrijsen ontving een ZonMw-subsidie van 0,5 miljoen euro voor het Expertisenetwerk Ernstig Niet-aangeboren hersenletsel na coma (EENnacoma). De subsidie is bedoeld om de kennisinfrastructuur voor mensen met een langdurige bewustzijnsstoornis in de langdurige (Wlz-)zorg te verbeteren.
• Celbioloog Koen van den Dries ontvangt een NWO XS subsidie van 50.000 euro en een NWO KLEIN-subsidie van 350.000 euro voor het onderzoek naar het voortbewegen van kankercellen en de moleculaire mechanismes van uitzaaiingen.
• Acht veelbelovende jonge Radboud-wetenschappers krijgen een Veni-financiering van maximaal 280.000 euro toegekend om gedurende drie jaar hun eigen onderzoeksideeën verder ontwikkelen. Vanuit het Radboudumc zijn dat: Sirwan Darweesh, Margo Dona, Lilly Verhagen, Marieke Klein en Kübra Gulmez-Karaca.
• Verpleegkundig specialist en onderzoeker Rose Collard krijgt een persoonsgebonden subsidie van 250.000 euro vanuit het ZonMw-programma Verpleging en Verzorging. Ze gaat hiermee een eigen onderzoekslijn opzetten rond depressie op latere leeftijd.
• Het onderzoeksteam van Philip de Reuver en Marten Lantinga heeft ongeveer 250.000 euro van de Maag Lever Darm Stichting ontvangen voor onderzoek naar snellere diagnose bij pijn in de bovenbuik.
• Joost Drenth, hoogleraar Maag-, Darm en Leverziekten, krijgt samen met collega’s uit Amsterdam en Leiden een subsidie ter waarde van 165.000 euro van de Maag Lever Darm Stichting.
• Dankzij subsidie uit het Academisch Alliantie Fonds krijgen 21 onderzoeksprojecten van het Maastricht UMC+ en Radboudumc een financiële impuls van (maximaal) zo’n 100.000 euro.
• Pathologieonderzoekers Wouter Bulten, David Tellez en Geert Litjens ontvangen een NWO Take-off subsidie van 40.000 euro voor onderzoek naar kunstmatige intelligentie in de dagelijkse praktijk van de patholoog.
• Wetenschappers van het Radboudumc ontvangen twee KNAW-subsidies beide ter waarde van ieder 10.000 euro voor wetenschapscommunicatie. 
• Het onderzoeksteam dat onderzoek doet naar het BCG-vaccin, de bradykinine-hypothese en de rol van genetica bij COVID-19 ontvangt de Hermesdorfprijs 2020.
• Charlotte Bekker heeft de Hermesdorf Talenprijs gewonnen.
• IC-verpleegkundige Marcel Rekers en kinderverpleegkundige Sanne van Alphen kregen respectievelijk de Radboudumc Penning en Junior Penning voor hun buitengewone inzet voor het Radboudumc.
• Chirurg Harry van Goor en internist Bas Bredie ontvingen de Innovation Award.
• Psychiater en hoogleraar Aart Scheene is benoemd tot erelid van de Nederlandse Vereniging van de Psychiatrie. 
• Jojanneke Huck, docent Fysiologie bij Medische Wetenschappen, heeft de Universitaire Onderwijsprijs 2020 voor talent gekregen van de Radboud Universiteit.
• Imelda de Groot, kinderrevalidatiearts en universitair hoofdocent aan het Radboudumc, is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
• Bij de lintjesregen zijn Jan Buitelaar, Nicoline Hoogerbrugge-van der Linden, Jolanda de Vries en Koos van der Velden  benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
• Projecten van Harry van Goor (een op afstand ondersteunde zelfmanagement support en coaching toolkit voor patiënten die zich voorbereiden op een grote operatie) en Angela Maas (een stressreductie programma voor vrouwen met niet obstructief coronairlijden via een app, met biofeedback) ontvangen een financiering van het Innovative Medical Devices Initiative (IMDI). 
• Guido van Mierlo en Michelle Brouwer ontvangen een Rubicon-financiering van de NWO. Deze beurs heeft als doel jonge, gepromoveerde wetenschappers onderzoek te laten doen aan buitenlandse onderzoeksinstellingen.
• Het Radboudumc is door The Michael J. Fox Foundation uitgekozen om een nieuwe neuroloog op te leiden, gespecialiseerd in de ziekte van Parkinson en aanverwante ziekten. 
• Jan Keunen is benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.
• Op 15 juni werden de Radboudumc Masterprijzen uitgereikt aan: Simge Yücel (studieprijs Radboudumc & Masterprijs Biomedische Wetenschappen), Sümeyye Sezer (Masterprijs Geneeskunde), Maaike Jacobs (Masterprijs Molecular Mechanisms of Disease), Marleen Reijnders (Masterprijs Tandheelkunde) en Bert-Kristian van Roosendaal (Professor Chris Gips Prijs).
• De onderzoeksgroep van Nael Nadif Kasri heeft twee subsidies binnengehaald voor nieuw onderzoek met hun brein-op-een-chip model. 
• 3 Radboudumc-studies (van Chella van der Post, Marianne Jonker en Kaijn Bol) krijgen subsidie van het Hanarth Fonds (artificial intelligence bij zeldzame kanker).
• Hoogleraar Sandra Heskamp van de afdeling Beeldvorming, heeft een VIDI-subsidie ontvangen voor groot onderzoek naar immunotherapie bij kanker.
• Diverse onderzoekers van het Radboudumc en de Radboud Universiteit ontvingen financiering voor hun projecten binnen het Open Technologieprogramma (OTP), de Take-off projecten en de Open Competitie ENW-XS van NWO. 
•  Rogier Kieviet heeft een bijdrage gekregen vanuit het NWO Open Science Fund voor onderzoek naar een robuuste, transparante methode voor het verbeelden van data.
• Er zijn vier TURBO-subsidies toegekend voor nieuwe technisch-medische onderzoeksvoorstellen. Het TURBO-programma is een samenwerking tussen de Universiteit Twente en Radboudumc, waarbinnen onderzoeksgroepen gezamenlijk een innovatief idee uitwerken. Vanuit het Radboudumc hebben dit keer de subsidie ontvangen: Dick Thijssen, Bram van Ginneken, Dirk Lefeber en Alexander Geurts.
• Martine Hoogman en Chiara Beneduce hebben een KNAW Early Career Award ontvangen. De prijs is bedoeld voor onderzoekers die aan het begin van hun carrière staan en vernieuwende, originele onderzoeksideeën hebben. 
• Prof. dr. Saskia Middeldorp, hoogleraar Interne Geneeskunde, heeft de Hijmans van den Bergh penning 2021 ontvangen. Deze prestigieuze internisten-onderscheiding wordt eens per 5 jaar uitgereikt.
• Onderzoeker Thomas van den Heuvel ontvangt de Stairway to Impact Award van de NWO.
• Prof. dr. Roland Laan heeft de Radboud Universiteitspenning in brons gekregen, omdat hij al jaren op een inspirerende wijze leiding geeft aan de organisatie en de vernieuwing van het onderwijs.
• Wim Rijnen, opleider Orthopedie, heeft de titel Opleider van het Jaar gewonnen. Volgens artsen (niet) in opleiding tot specialist is hij de de beste opleider van 2021.
• Marieke Gijsbers, kinderverpleegkundige van het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis, is door Stichting Kind en Ziekenhuis landelijk verkozen tot Kinderverpleegkundige van het jaar 2021.
• Verpleegkundig specialist niertransplantatie Marjo van Helden heeft de landelijke Maria ter Welle Prijs gewonnen. De prijs is een initiatief van de Nierstichting en de Willem Kolff Stichting, en is voor een paramedisch zorgprofessional in de nierzorg. 
• Onderzoekers Angela Colbers en David Burger hebben de European Hector Research Award in HIV 2021 ontvangen voor het beste wetenschappelijke artikel over klinisch of epidemiologisch hiv-onderzoek.
• IC-verpleegkundige Cees Peeters is benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau.

Artificial Intelligence

Als Radboudumc geloven we in de kracht en mogelijkheden van Artificial Intelligence (kunstmatige intelligentie) om onze zorg te verbeteren. Met verschillende initiatieven werken we hieraan, ook in 2021.

Radboud AI for Health is een samenwerking tussen het Radboud universitair medisch centrum en de Radboud Universiteit, gericht op het ontwikkelen van innovaties op basis van kunstmatige intelligentie om oplossingen in de zorg op te leveren. De innovaties worden toegepast in het Radboudumc en andere zorginstellingen. Want in de gezondheidszorg zal AI een grote impact hebben. Overal zijn data beschikbaar in vele vormen: patiëntendossiers, klinische tekens en metingen, genetische informatie, tekstrapporten, en afbeeldingen. Deze gegevens vormen de basis voor beslissingen, de diagnose van een ziekte, de opsporing van acute en langetermijnrisico's, behandelingsplannen, monitoring van de behandeling, en real-time ondersteuning tijdens bijvoorbeeld operaties en ingrepen.

Naast leerstoelen en andere posities waarin het Radboudumc investeert, onder meer met een actieve wervingscampagne, waren wij in 2021 mede-ontvanger van een NWO AI subsidie van 95 miljoen voor tien jaar publiek-privaat onderzoek. Verder zijn in 2021 voorbereidingen getroffen om meer organisatorische samenhang in onze AI-inspanningen aan te brengen.

Promovendi

Het nieuwe promotiereglement is op 1 september 2021 ingegaan ingegaan, tegelijkertijd met het nieuwe promotievolgsysteem Hora Finita (dat Hora Est vervangt). Onderdeel van het nieuwe reglement is de intensivering van begeleiding van promovendi. Dit gebeurt onder andere door middel van het opleidings- en begeleidingsplan. Na enige opstartproblemen is de nieuwe werkelijkheid geland binnen onze organisatie. Om de begeleiding van promovendi te verbeteren, is er een pilot-leertraject gestart voor begeleiders van promovendi (promotoren, copromotoren, en dagelijkse begeleiders/mentoren) om hen verder bij te scholen.

Hoogleraren

In 2021 zijn 30 nieuwe hoogleraren benoemd (18 vrouwen, 12 mannen). Door tussentijds vertrek of emeritaat hebben 6 hoogleraren het Radboudumc verlaten. Eind 2021 had het Radboudumc daarmee 205 hoogleraren in dienst. Na een speciale oproep voor vrouwelijk talent en intensieve selectieprocedure zijn in 2021 13 vrouwelijke hoogleraren benoemd en is het percentage vrouwelijke hoogleraren verbonden aan het Radboudumc inmiddels 30%.

Hooglerarenplan 2021-2024

De uitvoering van het Hooglerarenplan 2021-2024 is in 2021 gestart. Zes hoogleraarbenoemingen zijn volgens dit plan gedaan in 2021.

Hoogeraren nemen een sleutelpositie in in onze organisatie. Zij dragen bij uitstek zorg voor de ontwikkeling van hun vakgebied. Het is dan ook essentieel bij vacatures adequaat in (her)bezetting te voorzien. Hiertoe hebben we in 2021 onder meer het volgende gedaan:

• Een concrete planning gemaakt voor de uitvoering van het Hooglerarenplan in de periode 2022 – 2024.
• Een open call, ter afronding van informele carrièrepaden, voorbereid die begin 2022 is uitgegaan.
• Het gehele proces van de benoemingsprocedure herzien met behulp van ons intern adviesbureau voor procesverbetering en innovatie (PVI).
• Geïnvesteerd in de werving met behulp van een extern bureau.
• De scholing van voorzitters van benoemingsadviescommissies ter hand genomen.
• Een plan ontwikkeld om de gehele aanpak te professionaliseren, die vanaf 2022 zal worden toegepast. De aanpak omvat onder andere een beter omschreven rol van de medezeggenschap.

Maak kennis met de nieuwe hoogleraren

In 2021 zijn benoemd tot hoogleraar:

• Prof. dr. Annemiek Nap is met ingang van 1 januari benoemd tot hoogleraar Voortplantingsgeneeskunde.
• Prof. dr. Saskia Middeldorp is per 1 januari benoemd tot hoogleraar Interne geneeskunde.
• Prof. dr. Rob Collin is per 16 januari benoemd tot hoogleraar Moleculaire therapie voor erfelijke netvliesaandoeningen.
• Prof. dr. Michiel Schreuder is per 16 januari benoemd tot hoogleraar Kindernefrologie.
• Prof. dr. Chantal Bleeker-Rovers is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Uitbraken van infectieziekten.
• Prof. dr. Corina Greven is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Environmental sensitivity in health.
• Prof. dr. Nicole van de Kar is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Complement gemedieerde nierziekten.
• Prof. dr. Lisenka Vissers is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Translational genomics.
• Prof. dr. Vivian Weerdesteyn is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Bewegingssturing en revalidatie.
• Prof. dr. Wendy van Zelst-Stams is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Zorg voor zeldzaam.
• Prof. dr. Nynke Scherpbier-de Haan is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Opleiden voor interprofessionele en transmurale samenwerking.
• Prof. dr. Marijn de Bruin is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Behavioural medicine & health psychology.
• Prof. dr. Esther Tanck is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Onderwijs in beweging.
• Prof. dr. Sandra Heskamp is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Nuclear imaging and therapy in immuno-oncology.
• Prof. dr. Nielka van Erp is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Cancer pharmacology.
• Prof. dr. Ellen van den Bogaard is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Innovatieve experimentele en translationele dermatologie.
• Prof. dr. Romana Netea-Maier is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Endocrine tumoren.
• Prof. dr. Hedi Claahsen is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Geslacht en gender.
• Prof. dr. Nico Sommerdijk is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Bone biochemistry
• Prof. dr. Henk Schers is per 1 maart benoemd tot hoogleraar Regionale netwerkvorming vanuit de huisartsgeneeskunde.
• Prof. dr. Dick Thijssen is per 1 augustus benoemd tot hoogleraar Cardiovasculaire Fysiologie.
• Prof. dr. Tom Nijenhuis is per 1 september benoemd tot hoogleraar Zeldzame nierziekten.
• Prof. dr. Tom Scheenen is per 1 oktober benoemd tot hoogleraar Biomedische Magnetische Resonantie.
• Prof. dr. Christian Gilissen is per 1 oktober benoemd tot hoogleraar Genoom Bioinformatica.
• Prof. dr. Yvonne Schoon is per 1 oktober benoemd tot bijzonder hoogleraar De juiste zorg voor de juiste oudere.
• Prof. dr. Jan Schols is per 1 november benoemd tot hoogleraar Orthodontie.
• Prof. dr. Frank van de Veerdonk is per 1 november benoemd tot hoogleraar Immunotherapy for Infectious Diseases.
• Prof. dr. Irene van der Horst is per 1 december benoemd tot afdelingshoofd Reumatische Ziektes en hoogleraar Reumatologie.
• Prof. dr. Bas Loomans is per 1 december benoemd tot hoogleraar Orale functieleer en Restauratieve Tandheelkunde
• Prof. dr. Aura Timen is per 15 april 2022 benoemd tot hoogleraar Eerstelijnsgeneeskunde.

Organisatie van onderzoek

Hoe was ons wetenschappelijk onderzoek georganiseerd in 2021?

Het Radboudumc heeft drie onderzoekinstituten:

• Donders Center for Medical Neuroscience (DCMN)
• Radboud Institute for Health Sciences (RIHS) 
• Radboud Institute for Molecular Life Sciences (RIMLS).

En het Radboudumc heeft 18 onderzoekthema’s. Elk thema richt zich op de volle breedte: van molecuul tot mens tot populatie. Elk onderzoeksthema heeft een (junior) Principal Investigator (PI) als themaleider. 

Radboudumc Technology Centers

Onmisbaar voor het onderzoek, onderwijs en de patiëntenzorg zijn goede technologische en methodologische faciliteiten. Het Radboudumc heeft deze ondergebracht in Radboudumc Technology Centers (RTC’s). Zij bieden optimale ondersteuning aan de onderzoeksthema’s.

In 2021 hebben de RTC’s de Radboud Research Rounds Technology Editions verzorgd. Deze zijn door collega's zeer positief ontvangen. In deze zomer van 2021 is de driejaarlijkse enquête uitgezet onder gebruikers van de RTC’s. Hierbij wordt om de mening gevraagd van Radboudumc-onderzoekers over het functioneren van de RTC’s. De enquête leverde een goede respons op: 683 bij onderzoek betrokken collega's hebben de enquête ingevuld. Over het algemeen worden de RTC’s door de respondenten positief gewaardeerd, met een gemiddelde score van 3,8 (op een schaal van 1 tot 5). Eén van de verbeterpunten is de bekendheid van de RTC's onder de promovendi: die kan beter. De uitkomsten van de enquête worden door de RTC Board meegenomen in de jaarlijkse evaluatiegesprekken met de trekkers van ieder RTC.

In september van 2021 vond de eerste editie van de Radboud Technology Center Equipment Funding Round plaats. Deze interne ronde, waar €1 miljoen euro te verdelen was, is bedoeld om RTC’s de kans te geven nieuwe apparatuur aan te schaffen, die niet kan worden verkregen met (inter)nationale apparatuur grants. In totaal heeft de RTC Board 11 aanvragen ontvangen, waarvan er vier zijn gehonoreerd. De RTC Board wil in 2023 een nieuwe editie organiseren.

Toekomstbestendig onderzoeksmodel

In lijn met het programma Fit for the Future, zijn in 2021 de plannen verder uitgewerkt voor een toekomstbestendig onderzoeksmodel. Begin 2021 verscheen het rapport Radboud Research Fit for the Future. Hierin is tot in detail een onderzoeksorganisatie voorgesteld die beantwoordt aan de behoeften van de onderzoeksgemeenschap, interacteert met zorg- en onderwijstaken en die past binnen onze financiële middelen. Het voorstel omvat onder meer:

• Eén Onderzoekinstituut met onderzoeksgroepen (organisatie) en onderzoeksprogramma's (inhoud).
• Een duidelijk beleid met tenure career tracks en tenured posities.
• Een stabiel aantal gefinancierde onderzoeksgroepen.
• Diensten met vooraf vastgestelde criteria voor kwaliteit en kosten, periodiek geëvalueerd en bijgesteld.

De nieuwe onderzoekorganisatie wordt in 2022 en 2023, mede op basis van inbreng van de advies- en medezeggenschapsorganen, langs deze lijnen uitgewerkt.

Carrièrepaden voor onderzoekers

Het beleid Wetenschappelijk Carrière Pad (WCP) is gericht op het geven van helderheid aan onderzoekers over hun carrièremogelijkheden en loopbaanbegeleiding in de verschillende loopbaanfases. Het is ook gericht, met de ontwikkeling van de talent tracks, op het aantrekken van het beste wetenschappelijk talent. Hierbij wordt duidelijkheid gegeven over de criteria voor de verschillende stappen in een wetenschappelijke carrière en is er gericht aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling. Het raamwerk is in lijn met het landelijke initiatief ‘Erkennen en waarderen van wetenschappers’.

2021 heeft in het teken gestaan in de implementatie van het talent track beleid. Hiertoe is onder andere een Talent Track Commissie samengesteld en getraind. In de commissie zit vertegenwoordiging vanuit verschillende perspectieven, zodat zo breed mogelijk naar de kwaliteit van de kandidaten gekeken wordt. Ook is de selectie-aanpak verder uitgewerkt en de overgangsronde opgestart, waarbij is gestart met de selectie van de eerste groep kandidaten. De kandidaten zijn eind 2021 in de eerste ronde beoordeeld en het selectieproces van deze overgangsronde zal in het voorjaar van 2022 af zijn gerond. De evaluatie van dit proces wordt meegenomen bij toekomstige rondes. Verdere implementatie gebeurt in lijn met het programma Fit for the Future.

In het kader van carrièreplanning is ook nader aandacht voor de aandacht van de postdocs. Met dat doel is in 2021 begonnen met dit inrichting van een postdoc en career office. Voor 2022 is het doel om hier intern en extern meer bekendheid aan te geven.