Subarachnoïdale bloeding SAB

Opname op de spoedeisende hulp en onderzoek

Onderzoek en diagnose

Als u in het ziekenhuis wordt opgenomen, omdat we denken dat u een hersenbloeding heeft, maken we eerst een CT-scan (Computer Tomografie) van de hersenen. Door middel van röntgenstralen wordt een dwarsdoorsnede van het hoofd gemaakt. We kunnen dan zien wat voor soort hersenbloeding u heeft gehad. De bloedvaten kunnen met een CT-scan goed in beeld worden gebracht als we via de ader in uw arm contrastvloeistof inspuiten (CT-angiografie). Zo kunnen we een eventuele uitpuiling op een hersenslagader opsporen.
Als op de CT-scan geen bloeding is te zien, dan krijgt u 24 uur nadat de klachten begonnen zijn een ruggenprik. Via deze ruggenprik nemen we hersenvocht af. Aan het hersenvocht kunnen we zien of er een subarachnoïdale bloeding is geweest.

Behandelplan

Afhankelijk van de CT-scan en uw gezondheidstoestand zijn er een aantal mogelijkheden voor het verdere behandelplan. De neurochirurg gespecialiseerd in de hersenvaten neemt hier een beslissing over. De arts van de afdeling Neurochirurgie bespreekt de overwegingen met u en uw contactpersoon. Als het voor u niet mogelijk is om het behandelplan te bespreken, dan wordt dit gesprek met uw contactpersoon gevoerd.

Coiling

Als uw algehele gezondheidstoestand het toelaat en de oorzaak van de bloeding is een uitpuiling (aneurysma) van een bloedvat dat geschikt is om te behandelen via de liesslagader (coiling), dan stelt de neurochirurg voor om deze behandeling binnen 24 uur te doen.

Clipping

Als uw algehele gezondheidstoestand het toelaat en de oorzaak van de bloeding is een uitpuiling (aneurysma) van een bloedvat dat geschikt is om te behandelen via een botluikje in de schedel (clipping), dan stelt de neurochirurg voor om deze behandeling binnen 24 uur te doen.

Aanvullend onderzoek

Als de bloeding lijkt op een bloeding uit een uitpuiling (aneurysma) van een bloedvat, maar deze op de CT-scan niet of niet goed te zien is, dan wordt er aanvullend een vaatonderzoek (angiografie) gedaan. Als tijdens dit onderzoek de uitpuiling goed in beeld is gebracht, dan wordt deze uitpuiling direct behandeld. Afhankelijk van uw gezondheidstoestand, de locatie en de vorm van de uitpuiling beslist de neurochirurg gespecialiseerd in hersenvaten, welke behandeling het meest geschikt is in uw situatie. 

Als na het vaatonderzoek niet duidelijk is wat de oorzaak van de bloeding is, dan overweegt de neurochirurg om later, als de bloeding is opgeruimd door het lichaam, opnieuw een vaatonderzoek te doen.

Aderlijke bloeding

Als er geen uitpuiling te zien is, de bloeding klein is en uw klachten mild zijn en passen bij een aderlijke bloeding (perimesencephale bloeding), dan hoeft er geen vervolgonderzoek plaats te vinden.

Stabiele situatie

Als uw algemene gezondheidstoestand door de bloeding levensbedreigend is, dan kan het te gevaarlijk zijn om direct een behandeling onder narcose te doen. Wanneer uw lichamelijke conditie verbetert en stabiel is, wordt opnieuw overwogen of een behandeling mogelijk is.

Waterhoofd

Als de druk in uw hoofd door de ontwikkeling van een waterhoofd te groot wordt, dan wordt een slangetje in uw hoofd geplaatst waardoor kunstmatige het hersenvocht wordt afgevoerd (Externe Ventrikel Drain).

Behandeling SAB

Een subarachnoïdale bloeding uit een aneurysma wordt in principe op korte termijn behandeld om een nieuwe bloeding uit het aneurysma te voorkomen.
In sommige gevallen is het risico op complicaties van de behandeling groter dan een nieuwe bloeding. Bijvoorbeeld als de oorzaak van de bloeding moeilijk te behandelen is. Het behandelplan en de overwegingen worden door de neurochirurg met uw contactpersoon besproken.

Lees meer over de behandeling van een hersenaneurysma. Niet alle behandeling zijn geschikt voor het acuut behandelen van een aneurysma.

• Via de slagader

  Alle behandelingen via de slagader vinden op dezelfde manier plaats als het onderzoek via de slagader, de angiografie. Tijdens de behandeling is de patiënt onder narcose omdat hij of zij langdurig stil moet liggen.

  Coil

  Een coil is een draadje gemaakt van platina dat zich als een spiraaltje opkrult in het aneurysma. Via een slangetje in de liesslagader wordt een katheter opgevoerd naar het aneurysma en wordt deze opgevuld met coils totdat er geen bloed meer in het aneurysma komt.
  

  Stent

  Een stent is een soort kokertje van gaas. Het kokertje wordt via de lieskatheter op de juiste plaats geschoven voor de hals van het aneurysma, waarna het aneurysma kan worden opgevuld met coils. De behandeling door middel van een stent wordt meestal bij een niet-gebarsten aneurysma gedaan en bij een aneurysma met een brede hals.

  Flow Diverter

  Een Flow Diverter is een fijnmazig kokertje dat ervoor zorgt dat het bloed niet het aneurysma instroomt maar in het bloedvat blijft. Als er geen bloed meer door het aneurysma stroomt ontstaat er een bloedstolsel in het aneurysma waarna het verschrompelt. De Flow Diverter wordt net als een stent, meestal bij niet-gebarsten aneurysmata op de juiste plaats geschoven voor de hals van het aneurysma.
  

  WEB device

  Een Woven Endo Bridge, oftewel WEB device, is een fijnmazig kubusvormig netje dat via het slangetje in het aneurysma wordt geschoven waarna het wordt uitgevouwen en in één keer het hele aneurysma afsluit.
  

  E-clips

  De e-clips is een soort halve koker waarmee, net als met een stent, de nek van het aneurysma wordt afgedekt. De e-clips is speciaal bedoeld voor niet- gebarsten aneurysma’s die zich op een grote slagadersplitsing bevinden. Nadat de e-clips op zijn plaats is geschoven kan het aneurysma  opgevuld worden met coils.
  

  Afsluiten van het vat

  In enkele gevallen is het alleen mogelijk om het aneurysma te behandelen door de hele slagader af te sluiten. Dit gebeurt door middel van lijm of coils.

• Operatie

  Clip

  De neurochirurg maakt een luikje in uw schedel. Tussen de hersenkwabben wordt het aneurysma benaderd. Er wordt een titanium klemmetje (clip) op de hals van het aneurysma geplaatst zodat er geen bloed meer naar de uitstulping gaat. Het plaatsen van dat klemmetje noemen we ‘clipping’.

  
  

  By-pass 

  De neurochirurg maakt een luikje in uw schedel. Er wordt een slagader als omleiding om het aneurysma heen gelegd zodat de bloedrukdruk naar  het aneurysma toe lager wordt en het aneurysma vervolgens kleiner wordt. Deze behandeling wordt af en toe gebruikt bij een gecompliceerde aneurysma en kan alleen met een goede voorbereiding plaatsvinden.
  
   

Intensive Care of Medium Care

Verpleegafdeling Neurochirurgie

Als de situatie het toelaat wordt u opgenomen op de verpleegafdeling. U verblijft over het algemeen op een eenpersoonskamer. Naast de regelmatige controles van de lichaamsfuncties proberen we u de nodige rust en veiligheid te bieden. Naarmate uw situatie rustiger wordt, brengt het behandelteam op de verpleegafdeling in kaart welke problemen er nog bestaan na de bloeding en bespreken we met u en uw naasten hoe en waar u het beste verder kunt herstellen van de bloeding. 

U wordt verzorgd en geobserveerd door een speciaal opgeleide verpleegkundige. De verpleegkundige draagt naast de observatie en zorg voor u de verantwoording voor de coördinatie van de zorg.

Voor de medische behandeling is 24 uur per dag een arts beschikbaar, onder supervisie van een medisch specialist van de afdeling. Dagelijks hebben de medisch specialist en de arts van de afdeling contact over uw behandeling en het beleid. Iedere ochtend krijgt u bezoek van de arts tijdens de visiteronde op de afdeling en bekijkt hij of zij samen met u en de verpleegkundige hoe het met uw behandeling gaat. U hoort tijdens de visite uitslagen van onderzoeken. Als er nieuwe onderzoeken gepland worden, geeft de verpleegkundige u mondelinge en schriftelijke informatie. Als u er behoefte aan heeft, kan er een aanvullend gesprek gepland worden met de arts.

De physician assistant (PA) of verpleegkundig specialist (VS) organiseert wekelijks een familiegesprek voor u en uw contactpersoon. Uw behandelend neurochirurg sluit hier indien gewenst bij aan.

Ontslag uit het ziekenhuis

Ontslag naar huis

Ontslaggesprek

Adviezen na ontslag

• hoofdpijn of druk op het hoofd
• vermoeidheid, fysiek of mentaal
• slaperigheid of juist problemen met in slaap komen
• misselijkheid, braken
• duizeligheid en evenwichtsproblemen
• overgevoeligheid voor drukte, licht of geluiden
• opvliegende of emotionele reacties op de omgeving

Tips om de klachten te beperken

1. Breid uw activiteiten stap voor stap uit. Nemen de klachten toe, dan is dat een teken dat u weer een stapje terug moet doen.
2. Creëer een regelmatig en vast terugkerend dagritme waarin u activiteit en rust afwisselt. Laat de rustmomenten niet afhangen van de klachten.
3. Probeer één ding tegelijk te doen. Doe de radio of de televisie op de achtergrond bijvoorbeeld uit en leg uw mobiele telefoon weg behalve op enkele geplande momenten op een dag.
4. Als u activiteiten weer voor het eerst oppakt, doe dit dan op een manier dat u controle heeft over de situatie en kunt stoppen als dat wilt. Denk aan boodschappen doen of fietsen. Neem iemand mee waarop u kunt terug vallen mocht het u tegen vallen.
5. Stop een zonnebril en oordopjes als vaste onderdelen in uw tas mocht u onverwacht last hebben van de omgevingsprikkels.
6. Probeer niet alles op 1 dag te doen. Dit is met name een valkuil als u een goede dag heeft en leidt vaak tot een “harmonica-effect” waarbij u een terugslag heeft op de dagen erna.
7. Plan inspannende activiteiten of activiteiten waarvoor u fit moet zijn in de ochtend als u de meeste energie heeft. 
8. Plan voldoende hersteltijd na inspannende activiteiten. Zorg bijvoorbeeld na een verjaardagsfeest dat u het de dag erna rustig aan kan doen.
9. Vermijd tijdsdruk. Laat u niet verleiden om snel iets af te maken. Maak ook voor uzelf geen deadlines wanneer u weer hersteld moet zijn om een activiteit weer te kunnen.
10. Geef uw grenzen aan richting uw omgeving en leg uit dat u niet alles meer kunt zoals voorheen.  Als het u veel energie kost om dit vaak uit te leggen, kunt u er voor kiezen om dit in een bericht aan vrienden en familie uit te leggen.
11. Door weinig te bewegen (uit angst voor verergering van klachten) kunnen klachten juist toenemen. Probeer dagelijks om lichamelijk rustig actief te zijn door bijvoorbeeld te wandelen of te fietsen als het kan.

Follow-up onderzoek na clippen

Follow-up onderzoek na coilen

Follow-up onderzoek na een angio negatieve bloeding

Controles op de polikliniek

Wanneer u met ontslag gaat na een subarachnoïdale bloeding wordt u na 2 weken gebeld door de verpleegkundig specialist of de physician assistent om te bespreken hoe de thuiskomt is verlopen en om eventueel vragen te beantwoorden.

U krijgt een uitnodiging voor de polikliniek op 6 weken en 6 maanden na ontslag bij de verpleegkundig specialist of de physician assistent, om de voortgang van uw herstel te bespreken. Zij brengt uw klachten in kaart en bekijkt hoe deze invloed hebben op uw dagelijks leven. Denkt u hierbij aan uw beleving, relaties, werk en communicatie. Alle vragen van u en uw naasten kunnen hierbij aan de orde komen. Zij doet adviezen op het gebied van leefstijl, werk- en taakhervatting en kan u op indicatie verwijzen naar poliklinische revalidatie. Zij is in nauw overleg met uw behandelend neurochirurg en andere zorgverleners, zoals de revalidatie arts of uw huisarts. Op verzoek kan een extra polikliniek bezoek worden afgesproken. In overleg kan de controle soms via telefoon of via een videoverbinding plaats vinden.

Wanneer u een clipping heeft gehad, krijgt u een controle afspraak met de neurochirurg om eventuele verdere controles met betrekking tot het aneurysma te bespreken.

Wanneer u behandeld bent door middel van coiling dan is er een poliklinische controle bij de neurochirurg na 6 maanden, om het verdere beleid ten aanzien van het aneurysma te bespreken.

Telefonisch overleg is laagdrempelig mogelijk met de Verpleegkundig Specialist via telefoonnummer (024) - 366 64 08.