EN
DE
De operatie
Meestal bestaat de behandeling van schaamlipkanker uit een operatie. Er zijn 3 verschillende operaties.
-
Bij een ruim lokale excisie verwijderen we de tumor met een stukje gezonde huid eromheen,
lees meer
Tumor verwijderen
Bij een ruim lokale excisie verwijderen we de tumor met een stukje gezonde huid eromheen, zodat we zeker zijn dat de tumor helemaal is verwijderd. Hierbij worden geen lymfklieren in de liezen verwijderd omdat de kans op uitzaaiingen heel klein wordt ingeschat of omdat het toevoegen van een operatie in de liezen als te zwaar wordt ingeschat.
-
Deze ingreep vindt meestal plaats wanneer de tumor iets dieper in de huid zit, maar kleiner is dan 4 centimeter en op één plek zit.
lees meer
Tumor en poortwachtersklieren verwijderen
Deze ingreep vindt meestal plaats wanneer de tumor iets dieper in de huid zit, maar kleiner is dan 4 centimeter en op één plek zit. Het is belangrijk dat er op de echografie van de liezen geen afwijkende liesklieren worden gezien of dat de patholoog na de lymfeklierpunctie geen uitzaaiing in de lymfeklier ziet.
Tijdens de operatie verwijderen we de tumor met een stukje gezonde huid eromheen. Ook verwijderen we de poortwachtersklieren (in het Engels: sentinel nodes) in één of beide liezen. De poortwachtersklieren zijn de eerste lymfeklieren waar uitzaaiingen kunnen komen. Als de poortwachtersklieren geen tumor bevatten is de kans heel klein dat in de andere lymfeklieren wel kankercellen zitten. De andere lymfeklieren hoeven dan niet verwijderd te worden. Dit maakt de ingreep een stuk korter met minder complicaties direct na de operatie, maar ook op de lange termijn. Zo is er bijvoorbeeld veel minder kans op het ontwikkelen van dikkere benen (lymfoedeem).
Opsporen poortwachtersklier
Het opsporen van de poortwachtersklier(en) gebeurt tijdens de operatie. Op de afdeling Nucleaire Geneeskunde (onderdeel van afdeling Radiologie) wordt een klein beetje radio-actieve vloeistof rond de tumor ingespoten. Vervolgens maken we speciale foto’s om te zien hoe de vloeistof zich verspreidt. Deze vloeistof wordt door de lymfevaten opgenomen en komt in de eerste lymfeklier terecht; de poortwachtersklier. Daar blijft de vloeistof een tijdje zitten. Met speciale apparaten kunnen we de poortwachtersklier opsporen. Op de plek van de poortwachtersklier zetten we een kruisje op de huid.
Blauwe vloeistof
Net voor de operatie spuiten we een blauwe vloeistof (Methyleenblauw) in. Die gaat ook naar de poortwachtersklier. U bent dan al onder narcose of u heeft een ruggenprik gehad. U merkt hier dus niets van. Door de blauwe vloeistof kan de gynaecoloog goed het verschil zien tussen de poortwachtersklier en de andere klieren.
De radio-actieve stof en het Methyleenblauw is niet gevaarlijk en gaan vanzelf uit uw lichaam. Door de blauwe vloeistof is uw urine na de operatie vaak nog wat blauw/groen van kleur.
-
Deze operatie doen we wanneer de tumor groter is dan 4 centimeter en/of wanneer de tumor op meerdere plekken zit.
lees meer
Tumor en lymfeklieren verwijderen
Deze operatie doen we wanneer de tumor groter is dan 4 centimeter en/of wanneer de tumor op meerdere plaatsen aanwezig is. Daarnaast adviseert de arts deze ingreep als uit de echo van de liezen (met punctie) blijkt dat u uitzaaiing(en) heeft naar uw lies. Afhankelijk van de plaats en uitgebreidheid van de tumor halen we de lymfeklieren aan 1 kant of aan beide kanten van uw liezen weg.
Tijdens de operatie wordt de tumor verwijderd met een stukje gezonde huid eromheen. Ook verwijderen we in één of beide liezen de lymfeklieren. Dit doen we via een snede van ongeveer 10 cm in uw lies. Tijdens de operatie laat de gynaecoloog een slangetje (drain) achter in één of beide liezen. Deze drain blijft minimaal 5 dagen zitten en zorgt er voor de afvoer van het vocht in uw wond. Vaak gaat u met deze drain naar huis. De drain verwijderen we als deze 2 dagen minder dan 30ml per 24 uur produceert. De thuiszorg of de huisarts kan dit doen.
Contact
Casemanagers gynaecologische oncologie
(024) 818 63 34
Dringende medische vragen in de avonduren of in het weekend
(024) 361 34 38
Voor de operatie
Voordat u wordt opgenomen heeft u eerst een gesprek met de anesthesioloog. Op de dag van de operatie mag u niets meer eten en drinken. De operatie vindt plaats onder narcose met een plaatselijke verdoving of met een ruggenprik.
lees meerVoor de operatie
Afspraak met de anesthesioloog
De operatie vindt plaats onder narcose met een plaatselijke verdoving of met een ruggenprik. Voordat u wordt opgenomen heeft u eerst een gesprek met de anesthesioloog. De anesthesioloog beoordeelt uw gezondheid. Ook hoort u welke medicijnen u wel en niet mag gebruiken in de dagen voor de operatie.
Opname op de verpleegafdeling
Op de dag van de operatie wordt u opgenomen op de verpleegafdeling. De precieze tijd en plaats waar u zich mag melden hoort u enkele dagen van te voren.
Eten en drinken
Op de dag van de operatie mag u vanaf 00.00 uur ’s nachts niet meer eten en drinken. Wel mag u tot 2 uur voor de operatie heldere drank drinken (zonder melk en suiker), zoals water of thee. Op de verpleegafdeling heeft u een opnamegesprek met de verpleegkundige.
Daarna gaat u naar de operatiekamer. Daar krijgt u een infuus en soms zijn er nog andere voorbereidingen nodig.
Na de operatie
Na de operatie blijft u één of enkele nachten op de verpleegafdeling. Van de verpleegkundige krijgt u leefregels en adviezen mee voor thuis.
lees meerDe uitslag
Ongeveer 10 tot 14 dagen na de operatie krijgt u de uitslag van uw behandelend arts. Als blijkt dat de tumor niet helemaal weg is of als er uitzaaiingen zijn gevonden, dan kan een aanvullende behandeling nodig zijn.
lees meerDe uitslag
Tijdens de operatie is er weefsel verwijderd. De patholoog onderzoekt het weefsel onder de microscoop en bespreekt dit tijdens de tumorwerkgroep. Ongeveer 10 tot 14 dagen na de operatie krijgt u de uitslag van uw behandelend arts. Dit kan telefonisch zijn of tijdens een controle op de polikliniek. Als blijkt dat de tumor niet helemaal weg is of als er uitzaaiingen zijn gevonden, dan kan een aanvullende behandeling nodig zijn.
Aanvullende behandeling
Soms blijkt dat tijdens de operatie de tumor niet helemaal is verwijderd, of dat er in de liesklieren uitzaaiingen zijn gevonden. De tumorwerkgroep kan dan adviseren om te bestralen. Deze bestraling (ook wel radiotherapie genoemd) kan nodig zijn op het hele operatiegebied, of op één of beide liezen.
Gevolgen na de operatie
Na de operatie kan het wondgebied gevoelig of pijnlijk zijn. Als het nodig is krijgt u een recept mee naar huis voor pijnstillers. Het verschilt per persoon hoe lang u pijnstillers nodig heeft. Stop niet direct met pijnstillers, maar bouw het af. In de leefregels en adviezen die u heeft gekregen leest u hoe u dit doet. Heeft u vragen? Neem contact op met uw casemanager.
Eerste weken na de operatie
De eerste periode na de operatie kan het gevoelig zijn om te plassen of ontlasting te hebben. In de eerste weken adviseren we u om het wondgebied schoon te spoelen met water als u naar de wc bent geweest. Dit kan onder de douche met een zachte straal of u kunt een spoelflesje gebruiken.
Als er lymfeklieren uit de lies zijn verwijderd, kan het litteken wat roder zijn. Dat is normaal. Als de roodheid erger wordt, er een zwelling in de lies ontstaat, het litteken pussig is en/of u krijgt koorts, neem dan contact op met de casemanager.
Als het herstel goed gaat en u zich goed voelt, kunt u na ongeveer 6 weken gaan sporten, werken en huishoudelijk werk doen. Als u zich goed voelt, kunt u soms als eerder beginnen met het opbouwen van dit soort activiteiten. Luister naar uw lichaam en wissel activiteit en rust af. Begin rustig en bouw het langzaam op. Hoe snel u geneest is voor iedereen verschillend.
Lange termijn
De operatie kan ook emoties oproepen. Sommige vrouwen vinden het litteken niet mooi. Andere vrouwen voelen zich aangetast in het ‘vrouw zijn’. Probeer hierover te praten. U heeft een ingrijpende operatie ondergaan waarvan u ook geestelijk moet herstellen. Geef uzelf de tijd en zorg voor voldoende rust en ontspanning. Praat erover met uw eventuele partner en/of andere vertrouwde personen in uw omgeving. Zij kunnen steunen. Eventueel kunt u dit ook bespreken met uw huisarts, behandelend arts of casemanager. Zij kunnen u adviseren als u behoefte heeft aan professionele ondersteuning.
Seksualiteit
Zolang de wond nog niet helemaal is genezen en gesloten, raden we geslachtsgemeenschap (penetratie) af. Houd in ieder geval minimaal 6 weken aan. Als de wond helemaal is genezen, kunt u voorzichtig proberen geslachtsgemeenschap (penetratie) te hebben. Andere vormen van intimiteit zoals bevrediging door aanraking (zonder penetratie) kan al eerder. Het is normaal als het langer duurt voordat weer zin heeft in seks.
Doordat er in het gebied van de schaamlippen is geopereerd, kan uw gevoel tijdens het vrijen veranderd zijn. U kunt minder voelen, pijn hebben of het kan ongemakkelijk voelen. Luister naar uw lichaam en neem rustig de tijd. We raden aan om een glijmiddel te gebruiken. Op emotioneel vlak kan het langer duren voor u weer plezier beleeft aan vrijen. Probeer hierover te praten, dat maakt het vaak makkelijker. Als u vragen heeft of problemen ervaart, bespreek dit dan met uw behandelend arts of casemanager.
Lymfoedeem
Na een behandeling van de lymfeklieren in de lies, is er een kans dat er lymfoedeem ontstaat in de schaamstreek en/of onderste ledematen (voeten/benen). Het risico is onder andere afhankelijk van het aantal lymfeklieren dat is weggehaald of bestraald. Na het verwijderen/bestralen van alle lymfeklieren uit de liezen, krijgen veel vrouwen last van lymfoedeem. Daarnaast kunnen de schaamstreek en/of uw benen een beetje opzwellen.
Als u deze klachten meerdere keren heeft gehad, neem dan contact op met de casemanagers van de polikliniek gynaecologische oncologie. Zij kunnen u hierin adviseren. Er zijn een aantal risicofactoren die de kans op lymfoedeem vergroten, zoals overgewicht (BMI > 25) en te weinig beweging. Het is daarom belangrijk een gezond gewicht te hebben en genoeg te bewegen (beweeg minimaal 5x per week 30 minuten).
Meer informatie
Schaamlipkanker (vulvakanker)
Schaamlipkanker is een kwaadaardig gezwel in de schaamstreek. Schaamlipkanker wordt ook wel vulvakanker genoemd. Het is een zeldzame vorm van kanker. Per jaar krijgen ongeveer 400 vrouwen voor het eerst schaamlipkanker. De gemiddelde leeftijd is 65 jaar.
lees meer