Patiëntenzorg Aandoeningen Ziekte van Parkinson

Wat is Parkinson?

De ziekte van Parkinson is een aandoening waarbij zenuwcellen versneld afsterven in een bepaald hersengebied. lees meer

Wat is Parkinson?

De ziekte van Parkinson is een aandoening waarbij zenuwcellen versneld afsterven in een bepaald hersengebied (de substantia nigra, oftewel de zwarte kern). Deze zenuwcellen (neuronen) produceren de chemische stof dopamine. Wanneer een bepaald percentage neuronen is afgestorven, ontstaan klachten en symptomen vanwege een tekort aan dopamine.

Kernsymptomen

  • Trillen van de handen, benen, kin of tong (tremor).
  • Tragere bewegingen (bradykinesie), moeite met starten van bewegingen (akinesie), ontbreken van automatische bewegingen, zoals minder knipperen met de ogen (hypokinesie).
  • Stijfheid van de spieren (rigiditeit).
  • Loopstoornissen en houdingsinstabiliteit (evenwichtsproblemen, voorovergebogen houding, en ‘bevriezen’ van de benen tijdens het lopen waardoor het lijkt of de voeten aan de vloer blijven plakken).

Mogelijke overige symptomen

  • Verminderde reuk.
  • Depressie.
  • Problemen met het denken, zoals trager denken, minder flexibel zijn, moeite met uitvoeren van meerdere handelingen tegelijkertijd.
  • Zogenaamde ‘autonome’ stoornissen, zoals problemen met plassen, obstipatie, verminderde of afwezige erecties bij mannen, impotentie, veel zweten, pijnklachten, een vettige huid, schommeling van de bloeddruk bij opstaan.
  • Toegenomen speekselvloed.
  • Slaapstoornissen, zoals moeite met in slaap vallen, toegenomen slaapbehoefte overdag, levendige dromen.

Oorzaak

Bij de ziekte van Parkinson sterven dopamine-producerende cellen in de hersenstam af. De oorzaak hiervan is nog niet bekend. Er zijn wel sterke aanwijzingen dat het gaat om een combinatie van een bepaalde erfelijke aanleg (genetische factoren) en invloeden van buitenaf (omgevingsfactoren). Bij 10 tot 15% van de parkinsonpatiënten blijkt de erfelijke aanleg een grote rol te spelen. Een erfelijke aanleg noemen we een familiaire vorm van parkinson. Als geen sprake is van erfelijke aanleg, spreken we over een sporadische vorm.


Contact

Polikliniek Neurologie
Bereikbaar van 8.00-17.00 uur

(024) 361 66 00
contactformulier

Afdeling Neurologie

De afdeling Neurologie houdt zich bezig met diagnose en behandeling van aandoeningen in de hersenen. lees meer

Onderzoek

De diagnose van de ziekte van Parkinson is een klinische diagnose. Dit betekent dat de neuroloog de diagnose ‘ziekte van Parkinson’ vermoedt door goed te vragen naar de klachten en door lichamelijk onderzoek. lees meer

Onderzoek

De diagnose van de ziekte van Parkinson is een klinische diagnose. Dit betekent dat de neuroloog de diagnose ‘ziekte van Parkinson’ vermoedt door goed te vragen naar de klachten en door lichamelijk onderzoek. Hierbij is het van belang dat minstens twee van de vier kernsymptomen (tremor, bradykinesie, rigiditeit en houdingsinstabiliteit) aanwezig zijn, waarvan tenminste bradykinesie of tremor.

Diagnose

Een aantal ondersteunende kenmerken maakt de diagnose meer waarschijnlijk.
  • Een asymmetrisch beeld. Dit betekent dat de klachten maar aan één kant van het lichaam aanwezig zijn, of aan één kant duidelijk veel erger dan aan de andere kant.
  • Patiënten moeten een duidelijke verbetering van hun klachten ervaren na inname van dopamine vervangende medicatie.
  • Patiënten moeten geen symptomen hebben die passen bij een vorm van ‘atypisch parkinsonisme’.

Atypisch parkinsonisme

De term atypisch parkinsonisme is een verzamelnaam voor een grote groep aandoeningen waarbij u last kunt hebben van:

  • klassieke kenmerken van de ziekte van Parkinson;
  • diverse andere verschijnselen.

Voorbeelden van ziektes uit deze groep zijn Multiple Systeem Atrofie (MSA) of Progressieve Supranucleaire Palsy (PSP).

Onderscheid Parkinson en atypische parkinsonismen

Het onderscheid tussen parkinson en de atypische parkinsonismen is belangrijk. Bij atypische parkinsonismen gaat uw gezondheid in de regel sneller achteruit, reageert u minder goed of zelfs niet op de parkinsonmedicatie, en kunt u specifieke complicaties krijgen die niet voorkomen bij de ziekte van Parkinson.

Met aanvullend onderzoek kunnen we het onderscheid beter maken. Dit aanvullend onderzoek kan een Magnetic Resonance Imaging (MRI) scan zijn. Niet bij iedereen levert de scan een definitief resultaat op. Verder zijn er een aantal nucleaire scans (bijvoorbeeld IBZM-SPECT en DAT-SPECT) die het verschil kunnen tonen tussen de ziekte van Parkinson en parkinsonisme. Dit zijn scans van bepaalde hersengebieden waarbij een radioactieve stof wordt ingespoten.

Obductie

Zekerheid over de diagnose kan pas na overlijden worden gegeven, wanneer de hersenen onder de microscoop worden bekeken. Dit heet obductie. Bij obductie blijkt dat bij 5 tot 25% van de patiënten geen sprake was van de ziekte van Parkinson, maar van een bepaalde vorm van atypisch parkinsonisme.

Behandeling

De behandeling van de ziekte van Parkinson bestaat vooral uit medicijnen die het tekort aan dopamine aanvullen, of de dopamine producerende cellen stimuleren (levodopa en dopamine agonisten).

lees meer

Behandeling

De behandeling van de ziekte van Parkinson bestaat vooral uit medicijnen die het tekort aan dopamine aanvullen, of de dopamine producerende cellen stimuleren (levodopa en dopamine agonisten). De neuroloog schrijft u medicijnen voor als de symptomen van parkinson van nadelige invloed zijn op uw dagelijks leven, hobby’s of werk. Tot nu toe bestaan er geen medicijnen die de ziekte van Parkinson kunnen genezen of het ziekteproces kunnen vertragen.

Behandeling van loop-, balans- en houdingsproblemen

De behandeling van loopproblemen bestaat uit medicijnen die het tekort aan dopamine goedmaken. Bij houdingsproblemen, leren we u trucs aan zodat u de houding kunt verbeteren.

Hersenoperatie

In een later stadium van de ziekte kan een hersenoperatie een behandelingsmogelijkheid zijn. In het Radboudumc vindt een eerste oriënterend gesprek plaats over de mogelijkheden van een operatie. Ook begeleiden we patiënten na een operatie. Dit doen we bijvoorbeeld door het bijstellen van stimulatie-instellingen als er tijdens een operatie hersenstimulatoren zijn geplaatst.

Paramedische disciplines

Naast medicijnen en operaties kunnen paramedische disciplines een belangrijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Voorbeelden van deze disciplines zijn:

  • Fysiotherapie
  • Oefentherapie Cesar en Mensendieck
  • Logopedie
  • Ergotherapie
  • Parkinsonverpleegkundige

ParkinsonNet

Op initiatief van het Radboudumc is ParkinsonNet opgericht. Dit is ontstaan in samenwerking met de Parkinson Vereniging en de Nederlandse Werkgroep voor Bewegingsstoornissen. ParkinsonNet bestaat uit regionale netwerken van zorgverleners die gespecialiseerd zijn in het behandelen en begeleiden van patiënten met de ziekte van Parkinson of parkinsonismen.


Loop-, balans- en houdingsproblemen

Loop-, balans- en houdingsproblemen vallen onder de meest vervelende problemen bij mensen met de ziekte van Parkinson. Hieronder vindt u veelvoorkomende problemen.

lees meer

Loop-, balans- en houdingsproblemen

Loop-, balans- en houdingsproblemen vallen onder de meest vervelende problemen bij mensen met de ziekte van Parkinson.



Jong en parkinson

Als mensen op jonge leeftijd de ziekte van Parkinson krijgen, dan hebben zij andere vragen dan wanneer mensen het op latere leeftijd krijgen. Binnen ons expertisecentrum leveren we zorg aan mensen die op jonge leeftijd te maken hebben met de ziekte van Parkinson.

lees meer

Arbeidsgerichte zorg voor mensen met parkinson

Als u de diagnose ziekte van Parkinson of parkinsonisme krijgt, kan dit invloed hebben op uw werksituatie.

lees meer

Arbeidsgerichte zorg voor mensen met parkinson

Als u de diagnose ziekte van Parkinson of parkinsonisme krijgt in de levensfase waarin u werkt, kan dit invloed hebben op uw werksituatie.

Voor deze gevolgen voor werk kunt u verwezen worden naar de klinisch arbeidsgeneeskundige die werkzaam is in het Parkinson centrum Nijmegen in het Radboudumc of naar een ergotherapeut die gespecialiseerd is in arbeid. Daarnaast kunt u deelnamen aan de training Jobgrip.

Meer informatie


Center of Excellence

Onderzoek naar en behandeling van de ziekte van Parkinson vindt plaats in het Parkinson centrum Nijmegen (ParC). ParC is sinds 2005 erkend als ‘Center of Excellence’ door de National Parkinson Foundation, een invloedrijke Amerikaanse patiëntenorganisatie. lees meer

Center of Excellence

Onderzoek naar en behandeling van de ziekte van Parkinson vindt plaats in het Parkinson centrum Nijmegen (ParC). ParC is sinds 2005 erkend als ‘Center of Excellence’ door de National Parkinson Foundation, een invloedrijke Amerikaanse patiëntenorganisatie. We hebben deze erkenning sindsdien jaarlijks ontvangen voor onze gecombineerde verdiensten op het gebied van patiëntenzorg, wetenschappelijk onderzoeken en innovatie in de gezondheidszorg.

Radboudumc Expertise­centrum voor Parkinson

Dit expertisecentrum is gespecialiseerd in de behandeling en begeleiding van mensen met de ziekte van Parkinson en mensen met een parkinsonisme.

lees meer

Ernst Daniel Smid heeft parkinson: ‘Door de operatie kan ik binnenkort zelfs weer optreden'

Door de ziekte van Parkinson leefde operazanger Ernst Daniel Smid  ‘als een hoogbejaarde’. ‘Ik was herboren na de hersenoperatie Deep Brain Stimulation (DBS). Nu heb ik geen hulp meer nodig en kan ik weer op mijn lichaam rekenen.’

lees meer

Zorg voor Parkinson

Zorg voor Parkinson is een samenwerking tussen ziekenhuizen en zorgverleners in uw regio. Samen willen wij ervoor zorgen dat mensen met parkinson en hun naasten de beste zorg en begeleiding krijgen.

  • Medewerkers
  • Intranet