Dieet bij CF-gerelateerde diabetes

Doel van de behandeling

Het doel van de behandeling van diabetes bij CF is het verbeteren van de bloedglucoses om ongewenst gewichtsverlies en achteruitgang van uw longfunctie te voorkomen.
 
Een goede bloedglucose is:

• voor de maaltijd tussen 4-7 millimol per liter
• 2 uur na de maaltijd onder de 10 millimol per liter

De behandeling bestaat uit het spuiten van insuline. Daarnaast is het belangrijk dat u weet wat de relatie tussen insuline en voeding is en dat u de hoeveelheid insuline goed op uw voedingspatroon afstemt. De behandeling wordt op uw persoonlijke situatie aangepast. De behandeling kan bestaan uit een kortwerkende, middellangwerkende een langwerkende insuline, of een combinatie hiervan. De arts of CF-/diabetesverpleegkundige schrijft u de soort en hoeveelheid insuline voor, leert u hoe u moet spuiten en hoe u zelf uw bloedsuikers kunt controleren.

Dieet­behandeling

Bij CFRD is een goede verdeling van koolhydraten over de dag belangrijk om pieken en dalen van uw bloedglucose te voorkomen. Eerder gegeven dieetadviezen bij uw CF blijven gehandhaafd. Het blijft nodig voldoende calorieën (= energie) en eiwitten te gebruiken. De diëtist helpt u om deze verschillende dieetadviezen te combineren.

Wat zijn koolhydraten?

Koolhydraten zijn de suikers in uw voeding. Bij de vertering worden alle koolhydraten omgezet in glucose. Koolhydraten zijn zetmeel, melksuiker (lactose), vruchtensuiker (fructose), suiker (sacharose) en druivensuiker (glucose).
 
Voorbeelden van voedingsmiddelen waar koolhydraten in zitten:

• zetmeel: in aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten en brood
• vruchtensuiker: in fruit, vruchtensap
• melksuiker: in melk, vla, yoghurt
• (kristal)suiker: in suiker, honing, snoep, zoet beleg, gebak, frisdranken

Voorbeelden van voedingsmiddelen zonder koolhydraten zijn:

• thee en koffie zonder suiker
• light frisdranken, suikervrije limonadesiroop, water, bouillon
• kaas, worst, vlees
• boter en olie

Koolhydraten kunnen onderscheiden worden in snelle en langzame koolhydraten. Snelle koolhydraten zijn bijvoorbeeld (kristal)suiker en vruchtensuiker en een langzaam koolhydraat is zetmeel. De snelle koolhydraten worden door uw lichaam snel omgezet in glucose. “Puur” suiker in koffie, thee en frisdrank geven een snelle stijging van uw bloedglucosewaarden. “Verpakte suikers” die verwerkt zijn in producten, en gerechten waar ook vezels, vetten en of eiwitten inzitten, zoals brood met margarine en jam of vruchtenyoghurt, zorgen voor een geleidelijke stijging van uw bloedglucose.
 
In dit dieetadvies hoeft u koolhydraten niet te beperken. Vermijd wel het gebruik van grote hoeveelheden snelle koolhydraten in één keer. Voedingsmiddelen die geen koolhydraten bevatten kunt u vrij gebruiken. Het is belangrijk dat de insulinebehoefte wordt aangepast aan uw voedingspatroon en niet andersom. Samen met uw diëtist bespreekt u een goede verdeling van uw maaltijden. Sla geen maaltijden over. Als u een maaltijd overslaat en u de hoeveelheid insuline niet aanpast, daalt uw bloedglucose te veel waardoor u het risico loopt een hypo te ontwikkelen.

Veelgestelde vragen

• Kan ik nog sondevoeding of drinkvoeding gebruiken als ik diabetes heb?

  Ja, als u binnen uw dieetadvies al sondevoeding of drinkvoedingen gebruikt is het belangrijk dat u dit blijft doen. Het is wel belangrijk dat u weet of de voorgeschreven producten koolhydraten bevatten en hoeveel. De hoeveelheid insuline moet eventueel daarop aangepast worden. Soms kan een andere verdeling van de voeding over de dag nodig zijn. Uw diëtist kan u hierbij adviseren.
   

• Wat gebeurt er als ik alcohol drink?

  Het drinken van alcohol zorgt voor een verlaging van uw bloedglucose. Meestal begint dit ongeveer 3 à 4 uur na het drinken van alcohol. Sommige dranken bevatten naast alcohol ook veel koolhydraten. Het drinken van bijvoorbeeld zoete wijn, bacardi-cola, mixdrankjes of bier zorgt eerst voor een snelle stijging van het bloedglucose door de koolhydraten. Later volgt het bloedsuikerverlagende effect van de alcohol pas. Hoe meer alcohol u drinkt hoe groter het effect is. De bloedsuikers kunnen dan sterk ontregelen, daarom wordt het afgeraden veel alcohol te drinken. Het advies voor vrouwen is niet meer dan 1 glas en voor mannen niet meer dan 2 glazen per dag. We raden aan om bij het drinken van alcohol iets te eten dat koolhydraten bevat om een hypo te voorkomen. Controleer bij voorkeur uw bloedsuikers na het gebruik van alcohol.

• Moet ik rekenen met koolhydraten?

  Als u meer wilt variëren in uw voeding, bereken dan de hoeveelheid koolhydraten voor een goede koolhydraatverdeling. Als u kortwerkende insuline gebruikt kunt u de hoeveelheid insuline afstemmen op de hoeveelheid koolhydraten die u gebruikt. Ook kunt u dan leren hoeveel insuline u nodig heeft bij hoeveel gram koolhydraten. Deze persoonlijke verhouding tussen insuline en koolhydraten per maaltijd noemen we de koolhydraat-insuline ratio.
   

• Moet ik anders eten als ik ga sporten?

  Als u sport heeft u meer brandstof nodig. De koolhydraten uit uw voeding worden dan sneller verbruikt. Hierdoor kunt u een hypo krijgen. Om dit te voorkomen is het verstandig een extra tussendoortje of een kleine maaltijd voor het sporten te gebruiken. Controleer na het sporten uw bloedsuikers en neem, als dat nodig is, wat extra te eten of drinken.
   

• Kan ik beter light frisdrank drinken dan gewone frisdrank?

  U mag beide soorten frisdranken gebruiken. Het gebruik van light frisdrank heeft geen invloed op uw bloedglucose. Het gebruik van gewone frisdrank verhoogt uw bloedglucose snel na gebruik. Het drinken van gewone frisdrank zorgt voor extra calorieën, maar let wel op dat u geen hyper hierdoor krijgt. Drink dus niet te veel gewone frisdrank achter elkaar. Gebruik frisdrank bij voorkeur in combinatie met een (kleine) maaltijd of een tussendoortje.

• Wat moet ik doen als eten niet lukt omdat ik ziek ben?

  Door koorts, infecties of ziekte kan uw bloedglucose stijgen, of ontregelen. Het is daarom belangrijk om uw suikers dan extra te controleren. Zorg ervoor dat u voldoende drinkt. Vervang bij slechte eetlust eventueel de vaste voedingsmiddelen door vloeibare voedingsmiddelen. En pas ook de hoeveelheid insuline aan als dat nodig is. Bij koorts, diarree en braken is het verstandig om contact op te nemen met uw arts. Als u vragen over uw voeding heeft, of als u afvalt, neem dan contact op met uw diëtist.