EN
DE
Hoe vangen we elkaar op?
De coronacrisis had in 2020 enorme impact voor collega’s in de COVID-zorg en daarbuiten. Hoe vingen we elkaar op in deze hectische tijd? Op deze pagina vertellen enkele collega's erover.
lees meerHoe vangen we elkaar op?
Dit gaat veel impact hebben, wist psycholoog Petra Servaes meteen toen corona begin 2020 heviger toesloeg. ‘We wilden vanuit de afdeling Medische Psychologie iets voor de zorgverleners betekenen,’ vertelt ze. ‘Met onze psychologen en medisch maatschappelijk werkers hebben we samen met de geestelijke verzorgers van de afdeling Zingeving en Spiritualiteit, Team Support opgezet. Dagelijks zijn we in pauzes en overdrachtsmomenten langsgegaan op de IC en op verpleegafdelingen C5, C4, EOV en Dekkerswald voor mentale ondersteuning. Artsen, verpleegkundigen en andere collega’s konden hun hart luchten bij ons en bij elkaar. Als iemand blijvend ergens last van had, konden we ze verwijzen voor specialistische hulp.’
Angst en onzekerheid
Wat deelden de collega’s tijdens die momenten? ‘In het begin was er vooral angst en onzekerheid’, aldus Petra. ‘Angst om zelf besmet te raken, om het thuisfront te besmetten, en onzekerheid over wat er allemaal op ons af kwam. Daarnaast was er nog veel onduidelijk over het ziektebeeld, terwijl medewerkers patiënten snel achteruit zagen gaan. Collega’s voelden zich daardoor machteloos.’ Er was “morele” stress.
Applaus
Niet alleen op de IC en de verpleegafdelingen waar coronapatiënten lagen, was de impact groot. In het hele Radboudumc werd in 2020 veel werk verzet, denk aan inkoop, logistiek, de laboratoria en alle ondersteunende diensten. Er werd geschoven met personeel om alle COVID- en acute zorg te garanderen. Endoscopieverpleegkundige Wieneke van Vliet-Berghuis kwam zo na dertien jaar weer op een verpleegafdeling te werken, bij Maag-Darm-Leverziekten. ‘Dat was wennen’, vertelt ze. ‘Ik wilde het meteen perfect kunnen, dat kán niet. Ik vond het stressvol. Wel gaf het voldoening. Doordat ik inviel op MDL konden andere collega’s voor coronapatiënten zorgen. Dat applaus voor de zorg, voelde ook alsof het voor mij was.’
De invalperiode was hectisch, vond Wieneke. Kon ze op collega’s terugvallen? ‘Je luistert naar elkaars verhaal, bent er voor elkaar’, vertelt ze. ‘Bijvoorbeeld als iemand zich te kort voelt schieten, diegene vertellen wat wél goed gaat. Het hele team van MDL hielp ons goed met inwerken. Het werd echt gewaardeerd dat je kwam helpen op een “vreemde” afdeling.’
Anker
Psycholoog Petra vertelt over de geleverde Team Support: ‘Wij hoorden de zorgen van collega’s aan, en normaliseerden deze. We gaven ze terug dat hun zorgen en emoties normaal zijn in deze uitzonderlijke situatie. Tegelijk wilden we mensen in hun kracht zetten; hoe houd je het vol, wat kun je wel?’
Het team maakte een poster van een ankersymbool. Waarbij de letters A, N, K, E, R tips verwoorden om op de been te blijven. Petra legt uit: ‘A staat voor ademen; neem af en toe tijd om een paar minuten bewúst te ademen. N is normaliseren. Het is normaal hoe je reageert op wat je meemaakt. K, dat zijn je krachtbronnen: waar haal je energie uit? Een stuk hardlopen, met je kinderen ravotten: doe dat. E is erkenning. Erken voor jezelf dat je niet de optimale zorg kunt verlenen die je normaal geeft, je doet echter wat je kan. En tenslotte, R staat voor respecteren. Respecteer je grenzen: als je extra uren gaat werken, bedenk goed of je dat aankunt.’
Petra merkte dat het Team Support waardevol was voor collega’s in de COVID-zorg. ‘Ze vonden zo veel steun bij elkaar en beseften dat ze het echt met elkaar deden. Het gaf ze veel veerkracht om door te kunnen gaan.’ ‘Het was een dubbel gevoel’, voegt intensivist Hugo Touw toe. ‘Enerzijds is het nog nooit zo hectisch geweest op mijn werk. Aan de andere kant: we hebben als groep laten zien dat we het aangekund hebben allemaal. Dat gaf veel energie en teamspirit.’
Elkaar ontzien
Elkaar opvangen doe je ook door elkaar te ontzien. ‘Er is inmiddels meer bekend over het ziektebeeld, we weten wat er gedaan moet worden in de COVID-zorg, we kunnen elkaar daardoor goed aflossen’, zegt Hugo. ‘Als je vrij hebt, neem dan de tijd voor jezelf om te herstellen en je hoofd leeg te maken. Het heeft geen zin om je alleen maar op de korte termijn te focussen en maar dóór te gaan. Corona is helaas nog een tijd onder ons, en het is belangrijk om je energie goed daarvoor in te zetten, maar ook om op tijden dit los te laten.’
Peer support collega's staan voor elkaar klaar
In 2020 startten we met Peer Support: collega’s steunen collega’s die een heftige situatie hebben meegemaakt. RTL Nieuws besteedde er aandacht aan. lees meerPeer support collega's staan voor elkaar klaar
In het Rabdoudumc startten we in 2020 met Peer Support: collega’s steunen collega’s die een heftige situatie hebben meegemaakt. Als iemand er daardoor minder alleen voorstaat, komt dat de verwerking ten goede. Ook tijdens de coronacrisis zetten we Peer Support in.
Na een oproep in juli 2020, waarbij collega’s geschikte Peer Supporters konden aandragen, kwamen er veel aanmeldingen binnen. De Peer Supporters werden in het najaar van 2020 opgeleid. Vanaf medio december 2020 stonden de ruim zestig collega’s in deze rol klaar om andere collega’s te gaan helpen. ‘De kracht van Peer Support is dat als je een ingrijpende gebeurtenis hebt meegemaakt je bij een collega je verhaal kunt doen’, vertelt Herbert Achten projectleider Peer Support en bedrijfsmaatschappelijk werker. ‘Een collega kan de voorkeur hebben om met een Peer Supporter uit hetzelfde werkveld in gesprek te gaan, maar het kan ook met iemand van een andere discipline. Het kan drempelverlagend werken om met een collega je verhaal te delen als je iets heftigs hebt meegemaakt.’
Uitzending RTL Nieuws
Het RTL Nieuws besteedde in april 2020 aandacht aan de manier waarop wij bij het Radboudumc Peer Support in hebben gevoerd. Mariëlle van Summeren, verpleegkundige op de IC en Jeroen Verwiel, IC-intensivist, vertellen in de uitzending over hun ervaring met deze manier van gesprek voeren rondom de soms zware last van de zorg voor coronapatiënten.
Onderzoek naar stress en klachten bij COVID-zorgverleners
In 2020 startten onze afdelingen HR, Psychiatrie en de bedrijfsartsen twee onderzoeken naar stress en klachten onder collega’s in de coronacrisis. lees meerTips van collega's
Hoe houden collega's elkaar op de been? In 2020 deelden enkele collega's hun tips. lees meerTips van collega's
Hoe houden collega's elkaar op de been? In 2020 deelden enkele collega's hun tips.
Machteld Dronkers, manager verbeteren, vernieuwen en innoveren, Radboudumc Health Academy
‘Collega’s opvangen is voor mij een luisterend oor bieden en met ze meedenken. Bijvoorbeeld als iemand iets spannends of leuks heeft, even bellen of appen. Of ik spreek een bel-/looplunch af. Op een afgesproken tijdstip ga je met een collega los van elkaar buiten wandelen en bel je elkaar. Buiten en in beweging zijn én je hebt contact: een echte aanrader.’
Eveline van der Kolk, radiodiagnostisch laborant
‘Ik wil er echt zijn voor mijn collega’s, bijvoorbeeld door vaker te vragen hoe het echt met iemand gaat. Daarbij vind ik het ook belangrijk dat we als collega’s bereid zijn wat harder voor de ander te werken, en geregeld met elkaar te praten over de huidige situatie op het werk. Het is fijn om je ei kwijt te kunnen. Maar niet alleen corona is belangrijk, je moet ook alledaagse dingen blijven bespreken en plezier maken tijdens je werk.’
Joyce Rust, researchverpleegkundige Radboud Technology Centers
‘Ik wil collega’s zich gezien laten voelen, humor gebruiken en luisteren. Dat eerste is het belangrijkste wanneer tijd ontbreekt: soms is dit letterlijk even omdraaien en naar iemand teruglopen. Teamwork is voor mij per definitie steun. Ik denk met plezier aan een mediamoment terug: we kwamen met collega’s in het NOS Journaal. Normaal geef je een high five om dit te vieren, nu was een blik naar elkaar genoeg.’
Goof Claessen, coördinator opleiding Radboudumc Health Academy
‘Binnen onze teams hebben we het buddybellen geïntroduceerd: twee collega’s bellen elkaar om het juist niét inhoudelijk over het werk te hebben, maar over wat thuiswerken met je doet en hoe je je werk-privébalans gezond houdt. Daarnaast hebben we een virtueel koffiemoment. Je kunt hier elkaar vrijblijvend zien, zonder dat er werkissues op de agenda staan. Beide manieren helpen om je hart te luchten, samen met je collega’s.’
Estel Collado Camps, PhD-kandidaat Nucleaire Geneeskunde en Biochemie
‘Ik wil een luisterend oor zijn en collega’s helpen om het beste uit zichzelf te halen. Sommigen moesten lachen om mijn – deels toch geslaagde! – pogingen ze te motiveren om thuis te sporten. Tijdens de lockdown merkte ik dat we elkaar veel meer in de gaten hielden: of iemand last had van onzekerheid, niet kon wennen aan nieuwe routines, of zich een beetje eenzaam voelde. Door ervaringen te delen, kreeg ieder van ons de nodige steun.’
