Dialyse-afdeling

Wat is dialyse?

Gezonde nieren zuiveren het bloed van afvalstoffen. Deze afvalstoffen verlaten vervolgens het lichaam met de urine. Wanneer door welke oorzaak dan ook de nieren niet meer voldoende werken, wordt het bloed onvoldoende gezuiverd. Dan treedt er niervergiftiging op, die op den duur levensbedreigend kan worden. In dat geval zijn er enkele medische mogelijkheden om de functie van de nier over te nemen. Er bestaan drie vormen van nierfunctievervangende behandelingen:

• Hemodialyse
• Peritoneaaldialyse
• Niertransplantatie

Bij dialyse wordt het bloed gezuiverd van afvalstoffen met behulp van een spoelvloeistof, dialysaat genoemd. Bij hemodialyse vindt deze spoeling plaats in een kunstnier, bij peritoneaaldialyse in de buikholte.

Wat is hemaferese?

Bij een hemaferese halen of vervangen we met een hemaferesemachine bepaalde bestanddelen uit uw bloed. Denk aan plasma of een bepaald type bloedcellen. Hemaferese is een verzamelnaam voor verschillende behandelingen. Voorbeelden hiervan zijn plasmaferese, erytroferese en stamcelaferese.

Sparen van uw bloedvaten Venepreservatie

Om de kwaliteit van uw bloedvaten zo goed mogelijk te houden, is het belangrijk om beschadiging door ‘prikgaatjes’ en bloedvatontstekingen te voorkomen. Hiermee spaart u uw vaten, mocht u in de toekomst hemodialyse nodig hebben. Een goede vaattoegang in uw arm is dan nodig. Deze toegang tot uw bloedbaan wordt aangelegd in de vorm van een shunt. Dit is een verbinding tussen een ader en een slagader. Het aanleggen van een shunt is een chirurgische ingreep die vaak onder plaatselijke verdoving plaatsvind. Het slagen van die ingreep is erg afhankelijk van de kwaliteit van de beschikbare vaten in uw armen. De verpleegkundige informeert u hier uitgebreid over. Bij buikspoeling is geen directe toegang tot de bloedbaan nodig. Soms komt het voor dat er na een periode van buikspoeling alsnog op hemodialyse moet worden overgegaan. Daarom is het sparen van de armvaten óók voor mensen met buikspoeling erg belangrijk.

Behouden kwaliteit van uw bloedvaten

Om de kwaliteit van uw bloedvaten zo goed mogelijk te houden, is het belangrijk om beschadiging door ‘prikgaatjes’ en bloedvatontstekingen te voorkomen. Bij noodzakelijke bloedafnames en/of toediening van vloeistoffen of medicijnen via een infuus adviseren we dit alleen te laten doen op de volgende plaatsen (volgorde op voorkeur):

Bij bloedafname (= venapunctie):

• In uw elleboogsplooi.
• Op de rugzijde van uw hand.
• In uw voet of onderbenen.

Bij toediening van vloeistoffen of medicijnen via een infuus:

• De rugzijde van uw handen.
• De pinkzijde van uw onderarm.
• Uw voeten of onderbenen.
• Uw elleboogsplooi.

Let op: dus NIET op de rechte trajecten aan de duimzijde van uw onder- of bovenarmen. Dit geldt voor uw beide armen, tenzij anders aangegeven door uw nefroloog.

Bloedvatontsteking (tromboflebitis)

Deze voorkeursvolgorde bij toediening van vloeistoffen of medicijnen via de ader geldt niet voor geneesmiddelen waarvan bekend is dat ze bloedvatontsteking (tromboflebitis) kunnen veroorzaken. Dit geldt voor de meeste chemotherapie en een aantal antibiotica in geconcentreerde vorm. De eerste voorkeursplaats hiervoor is uw elleboogsplooi. Dit bloedvat is groter en daardoor stroomt er meer bloed doorheen. Hierdoor wordt de kans op vaatontsteking minder dan in de andere (kleinere) bloedvaten. Hoe groot de kans is op bloedvatontsteking kan diegene die het infuus aanlegt inschatten op grond van zijn/haar ervaring met het betreffende medicijn inschatten.

Polsbandjes

Om zorgverleners in verschillende situaties zoals onderzoeken, opnames en operaties te attenderen op het belang van venepreservatie kunt u een rood of oranje polsbandjes gebruiken:

• Rood polsbandje: in deze arm is een dialyseshunt aanwezig. De zorgverlener mag in deze arm nooit prikken of de bloeddruk meten. Voor uw andere arm gelden uiteraard ook bovengenoemde prikadviezen.
• Oranje polsbandje: in deze arm komt mogelijk in de toekomst een dialyseshunt. Gebruik deze arm niet voor bloedafname (venapunctie) of infusen. Voor het aanprikken van uw andere arm gelden ook bovengenoemde prikadviezen.

In het Radboudumc kennen de medewerkers deze richtlijn. Als u toch een zorgverlener tegen komt bij wie dit niet bekend is, overhandigt u dan de waarschuwingskaart. Hierop staat waarom venepreservatie nodig is en waar men zo nodig extra informatie kan vinden. Dit kaartje is bedoeld als geheugensteuntje voor u én als extra informatie voor de zorgverlener. U krijgt de waarschuwingskaart van uw nefroloog of van de nierfalenverpleegkundige. Heeft u deze nog niet ontvangen, vraag er dan naar bij een volgend bezoek.

FoodforCare: dialyse-afdeling Eten en drinken

FoodforCare

Voeding levert een belangrijke bijdrage aan de behandeling en het herstel van onze patiënten. Daarom vinden we het van belang dat u tijdens uw verblijf in het Radboudumc zoveel mogelijk essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt. Dit is de reden dat we u in het Radboudumc eten en drinken aanbieden van het voedingsconcept FoodforCare. Met FoodforCare wordt per patiëntgroep rekening gehouden met persoonlijke voorkeur, specifieke diëten, consistentie en voedselallergieën.

Goed en lekker eten

Het voedingsconcept FoodforCare is samen met jongeren met kanker (AYA), Radboudumc en cateraar Maison van den Boer ontwikkeld. Alle gerechten van FoodforCare zijn samengesteld met verse en pure ingrediënten. Smaak, geur, kleur, belangrijke voedingswaarden – zoals eiwitten en energie – en portiegrootte zijn afgestemd op wat u nodig heeft of juist nu extra kunt gebruiken. Natuurlijk krijgt u naast het eten ook drinken aangeboden.

Voedingsadvies

Uw zorgassistent biedt u per dag meerdere gerechten aan. Wanneer u vragen heeft over welke voeding/dieet voor u van belang is vraag uw zorgassistent. Door met elkaar in gesprek te gaan krijgt u inzicht in het positieve effect dat voeding op uw behandeling en herstel kan hebben. U bepaalt samen, op basis van het voedingsadvies, welk gerecht het meest geschikt voor u is en waar u het meeste zin in heeft. Uw zorgassistent kan u altijd een toelichting geven over de samenstelling van een gerecht.

Doorontwikkelen FoodforCare

Het Radboudumc wil het voedingsconcept verder blijven verbeteren en doet daarom onderzoek, met steun van de FoodforCare Foundation, naar de effecten van voeding op behandeling en herstel.

Dagindeling

Tijdens de dialyse biedt de zorgassistent u twee keer per dag eten en drinken aan.

Nierteam aan huis

Het Nierteam aan Huis geeft informatie over nierschade, nierfalen, dialyse, niertransplantatie en nierdonatie bij leven. De verpleegkundig coördinator en de medisch maatschappelijk werker komen bij u thuis, of een nader te bepalen plaats, om aan uw familie en naasten (vrienden, collega’s, buren) voorlichting te geven. Zo kunt u aan een grotere groep uitleg geven over uw nierziekte. De kennis over de gevolgen van nierfalen neemt enorm toe door de voorlichting, maar ook worden passende behandelingen en de gevolgen bespreekbaar.

Wat zijn de onderwerpen van de thuisvoorlichting?

• Nierziekten
• De lichamelijke, emotionele en sociale gevolgen van een nierziekte in de eindfase
• Conservatieve behandeling
• De lichamelijke, emotionele en sociale gevolgen van nierfunctie vervangende behandelingen
• Verschillende vormen van dialyse
• Verschillende vormen van niertransplantatie
• Nierdonatie bij leven

Verder wordt er ook uitgebreid ingegaan op eventuele vragen. De voorlichtingsbijeenkomst zal ongeveer tweeënhalf uur duren. Tijdens de voorlichting kunnen we gebruik maken van een tolk als dat wenselijk is.

Waarom voorlichting thuis?

Wij vinden het belangrijk dat uw naasten meer uitleg krijgen over uw situatie. Deze uitleg geven we het liefst in uw eigen vertrouwde omgeving. Dit op een tijdstip waarop het u en uw familieleden, vrienden en naasten goed uitkomt.

Indien gewenst kan de voorlichtingsbijeenkomst ook (deels) online plaatsvinden. 

Wat is het doel van de voorlichtingsbijeenkomst?

Het doel van de bijeenkomst is het bieden van informatie over nierziekte en de behandeling daarvan aan u, uw familieleden, vrienden en naasten. Als u deelneemt aan de voorlichtingsbijeenkomst gaat het behandelteam er overigens niet vanuit dat uw familieleden, vrienden en/of naasten een nier gaan doneren.

Vergoeding

Nierteam aan Huis wordt voor patiënten vanuit het basispakket vergoed.

Bekijk de video over een patiëntervaring van het nierteam aan huis

Contact?

Het team dat op bezoek komt bestaat uit twee van onderstaande professionals. De voorlichters die bij u thuis komen voor de kennismaking, zullen (in principe) ook de voorlichting verzorgen.

Met vragen kunt u altijd bij hen terecht;

via e-mail: nierteamaanhuis.nier@radboudumc.nl

of onderstaande telefoonnummers:

• Mw. Merle Lobeek, Verpleegkundig coördinator (06-11384098)
• Dhr. Piet van der Weide, Verpleegkundig consulent Niertransplantatie (06-29666543)
• Mw. Sabine Hopman, Medisch maatschappelijk werker (06-15628085)
• Mw. Petra van de Linde, Medisch maatschappelijk werker (06-82996973)

Maatschappelijk werk op de dialyse

Dialyse heeft  impact  op uw dagelijks leven en mogelijk ook op dat van uw omgeving. u zult de dialyse moeten inpassen in uw dagelijks leven. Naast dat de dialyse invloed heeft op uw lichamelijk welbevinden, kan deze verandering ook psychisch ingrijpend zijn voor u.  Er kunnen gevoelens ontstaan van verdriet, angst, boosheid en onzekerheid. Deze gevoelens zijn een normale reactie op een abnormale situatie. Wanneer u gestart bent met de dialyse zal het maatschappelijk werk u opzoeken tijdens de dialyse of er vindt telefonisch contact plaats. Indien er (psycho)sociale of praktische hulpvragen zijn gerelateerd aan de nierziekten, kan de maatschappelijk werker u ondersteuning bieden.