Voorbereidende onderzoeken

Als de nierdonor en de ontvanger aangeven dat ze in aanmerking willen komen voor een cross-overnierdonatie, wordt de nierdonor uitgenodigd voor een gesprek met de coördinator. In dit gesprek wordt voorlichting gegeven over cross-overnierdonatie. Ook wordt het medisch onderzoek verricht. De onderzoeken van de nierdonor zijn dezelfde als de onderzoeken bij een directe nierdonatie (zie medisch onderzoek).  Als dit medisch onderzoek uitwijst dat cross-overnierdonatie mogelijk is en de ontvanger eveneens is goedgekeurd, kan de aanmelding bij de landelijke cross-overpool plaatsvinden. 

ga naar hoofdinhoud
Afdelingen Nierziekten Nierdonatie Indirecte nierdonatie Cross-overprocedure

Als de bloedgroep van de nierdonor en de ontvanger niet bij elkaar passen of als de ontvanger antistoffen heeft tegen de cellen van de nierdonor is er sprake van een positieve kruisproef en is cross-overnierdonatie een mogelijkheid om toch te kunnen doneren/transplanteren. Cross-overnierdonatie wordt ook wel gepaarde nierdonorruil of kortweg ruilnierdonatie genoemd.

Hoe werkt cross-overnierdonatie?

Er worden twee paren, die beide bestaan uit een nierdonor en een ontvanger, anoniem aan elkaar gekoppeld. Sinds 2005 is ook een ruil tussen drie of vier paren mogelijk. lees meer

Hoe werkt cross-overnierdonatie?

Er worden twee paren, die beide bestaan uit een nierdonor en een ontvanger, anoniem aan elkaar gekoppeld. Omdat de nierdonor van paar A niet kan doneren aan de ontvanger van paar A en de nierdonor van paar B niet aan de ontvanger van paar B, doneren ze kruiselings (= cross-over). De nierdonor van paar A doneert dan aan de ontvanger van paar B en de nierdonor van paar B doneert aan de ontvanger van paar A.

In het volgende schema wordt dit weergegeven:

Sinds 2005 is ook een ruil tussen drie of vier paren mogelijk. Schematisch ziet de ruil met drie en vier paren er uit zoals in de volgende figuren weergegeven:

 

Wie komt in aanmerking?

Voor een cross-overnierdonatie komt een nierdonor in aanmerking die medisch goedgekeurd is, maar die niet rechtstreeks aan zijn/haar ontvanger kan doneren. Dit kan komen door niet bij elkaar passende bloedgroepen of omdat de ontvanger antistoffen in het bloed heeft tegen de nierdonor.

Voorbereidende onderzoeken

Als de nierdonor en de ontvanger aangeven dat ze in aanmerking willen komen voor een cross-overnierdonatie, wordt de nierdonor uitgenodigd voor een gesprek met de coördinator. lees meer

De geschikte combinatie vinden

Zodra de nierdonor en de ontvanger medisch goedgekeurd zijn door de nefrologen in het betreffende transplantatiecentrum, vindt aanmelding plaats bij de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) in Leiden.

lees meer

De geschikte combinatie vinden

Zodra de nierdonor en de ontvanger medisch goedgekeurd zijn door de nefrologen in het betreffende transplantatiecentrum, vindt aanmelding plaats bij de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) in Leiden. De NTS is verantwoordelijk voor de toewijzing van de donororganen in Nederland. De deelnemende transplantatiecentra zijn gevestigd in Groningen, Amsterdam, Utrecht, Leiden, Rotterdam, Maastricht en Nijmegen.

Vinden van de geschikte combinatie

Voor het vinden van een geschikte combinatie van nierdonor en ontvanger maakt de NTS gebruik van een speciaal computerprogramma. Dit computerprogramma werkt op basis van bloedgroepen en weefseltyperingen van de aangemelde nierdonoren en ontvangers. Het programma kijkt welke nierdonor aan welke ontvanger een nier kan afstaan en ook andersom: welke ontvanger van welke nierdonor een nier kan ontvangen. De bedoeling van dit programma is zoveel mogelijk geschikte combinaties of ook wel 'matches' te vinden. Deze matchprocedure wordt vier keer per jaar uitgevoerd in de maanden februari, mei, augustus en november. De kans om een geschikte combinatie te vinden is in het volgende schema weergegeven.

Matchresultaat bij niet passende bloedgroepen

Donor        

Ontvanger      

Kansen

B

A

= 87 %

A

B

= 73 %

B

O

= 12 %

A

O

= 21 %

AB

O

= 0 %

AB

A

= 0 %

AB

B

= 0 %

Totaal

 

= 36 % succes

De kanspercentages zijn gebaseerd op de bloedgroepen van de ontvangers en donoren die zich hebben aangemeld vanaf januari 2004 tot en met januari 2013.

Van de combinaties die zich hebben aangemeld vanwege antistoffen bij de ontvanger is het moeilijk te voorspellen hoe groot de kansen zijn om een ander geschikt koppel te vinden. 

Uitslag van de matchprocedure

De uitslagen van de landelijke matchprocedure worden doorgegeven aan de verpleegkundig coördinator in Nijmegen. De coördinator geeft telefonisch deze uitslag aan de nierdonor en de ontvanger door. Indien er wel een match gevonden is, moet u er rekening mee houden dat het 6-8 weken duurt voordat de uitslagen van de kruisproef bekend zijn. Deze uitslag wordt ook weer telefonisch aan u doorgegeven door de coördinator.   

De nierdonor wordt vervolgens doorverwezen naar het behandelend transplantatiecentrum van de ontvanger van het andere koppel. De nierdonor reist dus naar het transplantatiecentrum van de nieuwe ontvanger. Als er geen geschikte match gevonden is, blijft de ontvanger op de reguliere wachtlijst van Eurotransplant staan. Bij een volgende matchronde kunnen het nierdonor en ontvangerkoppel weer deelnemen. U wordt middels een brief over de datum van de volgende matchronde geinformeerd.

Anonimiteit

De gehele procedure is anoniem. Dit betekent dat de deelnemende nierdonoren niet weten aan wie ze de nier doneren en de ontvangers niet weten van wie ze de nier ontvangen. Zowel donor als ontvanger mogen wel een anonieme kaart of brief schrijven.

De operatie en nacontrole

De operatie kan gepland worden zodra de nierdonoren ook in de andere transplantatiecentra zijn goedgekeurd. lees meer

De operatie en nacontrole

De operatie kan gepland worden zodra de nierdonoren ook in de andere transplantatiecentra zijn goedgekeurd. De operaties van de nierdonor en ontvanger worden op dezelfde dag gepland en moeten op hetzelfde tijdstip beginnen. Dit houdt in dat de ontvanger en zijn oorspronkelijke nierdonor meestal in twee verschillende ziekenhuizen worden opgenomen. Voor familie en vrienden van een nierdonor en ontvanger betekent dit dat zij hun aandacht moeten verdelen over de ontvanger in het eigen en de nierdonor in het andere transplantatie-centrum.

Nacontrole

De nierdonor krijgt bij ontslag een controleafspraak enkele weken na de operatie. Deze controle vindt plaats in het niertransplantatiecentrum waar de nierdonor is geopereerd. Eventueel kan hier in overleg met de nierdonor van worden afgeweken en de nacontrole plaatsvinden in het Radboudumc (gesprek met coördinator en medisch maatschappelijk werk). Daarna zal de nierdonor terugverwezen worden naar het behandelend niertransplantatiecentrum van zijn eigen ontvanger. Het herstel na de operatie is hetzelfde als het herstel na een directe nierdonatie.

  • Medewerkers
  • Intranet