Waaruit bestaat gezonde voeding?

Uw voedingspatroon is gezond wanneer onderstaande ‘spelregels’ worden toegepast bij de samenstelling van maaltijden en tussendoortjes:
  • Eet zo gevarieerd mogelijk, dus niet elke dag hetzelfde. Door gevarieerd te eten heeft u de grootste kans dat u alle benodigde voedingstoffen binnenkrijgt.
  • Eet minstens 1 maal per week vis in plaats van vlees. Vis kan ook als broodbeleg.
  • Eet veel groente en fruit. Met 250 gram groente en 2 stuks fruit per dag krijgt u een schat aan beschermende voedingsstoffen binnen.
  • Beperk de hoeveelheid vlees tot 100 gram per persoon per dag.
  • Vervang volle zuivelproducten (rijk aan verzadigd vet) zoveel mogelijk door magere of halfvolle zuivelproducten, zoals: halfvolle of magere melk, 0% vet yoghurtdrink, karnemelk, magere chocomel en 20+ of 30+ (smeer)kaas.
  • Vervang vet vlees of vette vleeswaren door mager vlees en magere vleeswaren. Mager vlees is bijvoorbeeld kip- en kalkoenfilet, rundertartaar, licht gezouten rookvlees en rosbief.
  • Kies bij voorkeur voor vetarme hartige versnaperingen zoals Japanse mix, zoute stokjes, wokkels of vetarme zoete versnaperingen zoals ontbijtkoek, krentenbiscuits of volkoren biscuits.
  • Besmeer uw brood met (dieet)halvarine in plaats van margarine of roomboter.
  • Gebruik voor het bakken en braden een vloeibaar bak- en braadproduct (uit een fles) met maximaal 20 gram verzadigd vet per 100 gram (dit staat op de verpakking) of gebruik plantaardige olie, bijvoorbeeld olijfolie (als koud product), zonnebloemolie, maïsolie en sesamolie. Voor dressings kunt u gebruikmaken van arachideolie, sesamolie en walnootolie.
  • Let ook op de hoeveelheden: 2 plakken 20+ kaas bevatten evenveel verzadigd vet als 1 plak 48+ kaas.
  • Wees matig met suiker en zout. Beperk het gebruik van sterk gezouten en erg zoete producten zoals kant-en-klare sauzen en soepen, zoutjes, snoep en frisdrank.
  • Eet voldoende bonen, soja, noten en zaden (een bron van onverzadigde vetten).
  • Kies volkoren graanproducten voor voldoende vezels.

Hoe zie ik of er verzadigde vetten of onverzadigde vetten in een product zitten?

Op elk verpakt product is een tabel te vinden met voedingsinformatie. Hierop staat hoeveel calorieën, koolhydraten, vetten en eiwitten een product bevat (soms zelfs per portie). In deze tabel kunt u dan ook terugvinden hoeveel vet er totaal in zit, en wat de verhouding is van verzadigd vet en onverzadigd vet.

Wees matig met vet

Te veel vet, en met name verzadigd vet, verhoogt het cholesterolgehalte. Het vervangen van verzadigd vet door onverzadigd vet heeft een gunstige werking op het cholesterolgehalte. In bijvoorbeeld pindakaas zitten vooral onverzadigde vetten, dus ‘goede’ vetten.
ga naar hoofdinhoud
Afdelingen Maag-, Darm- en Leverziekten Diëtetiek Voedings- en dieetadviezen Leef- en dieetadviezen voor kinderen en ouders met een (familiair) verhoogd cholesterol

Waarom deze tips?

U kunt zelf dingen doen om het LDL-cholesterol (het 'slechte' cholesterol) te laten dalen of het HDL-cholesterol (‘goed cholesterol’ of ‘stofzuiger-cholesterol’) te laten stijgen. lees meer

Waarom deze tips?

Na een eerste gesprek met de specialist heeft u veel tips gekregen om het LDL-cholesterol (het 'slechte' cholesterol) omlaag te krijgen en/of laag te houden. U kunt zelf dingen doen om het LDL-cholesterol te laten dalen of het HDL-cholesterol (‘goed cholesterol’ of ‘stofzuiger-cholesterol’) te laten stijgen. Of u nu wel of geen medicijnen hebt gekregen om het cholesterol te verlagen, het is belangrijk om deze tips ook toe te passen.
Dit kan in het begin best lastig zijn, maar u zult zien dat het uiteindelijk goed te doen is. Het betekent bijvoorbeeld niet dat u op een streng dieet moet, maar wel dat u rekening moet houden met wat u eet.

Roken

Roken is zeer verslavend en het is slecht voor uw gezondheid. Het roken beschadigt de binnenkant van uw bloedvaten enorm, waardoor het risico op bijvoorbeeld een hartinfarct of een vaatziekte groot is.
De allerbelangrijkste tip en leefstijladvies wat we u kunnen geven is daarom: niet roken.

Contact

Afdeling Interne Geneeskunde

(024) 361 65 04

Belangrijkste adviezen op een rij

  • verzadigd vet = verkeerd. Dit verhoogt het LDL-cholesterol
  • onverzadigd vet = oké. Dit verhoogt het HDL-cholesterol
  • voldoende bewegen, want dit verhoogt het HDL- cholesterol; minstens 30 minuten per dag
  • een gezond gewicht bereiken en/of behouden
  • lees vooral etiketten om te zien of het product bij u past
  • neem liever geen alcohol
  • eet zoveel mogelijk verschillende soorten groenten; minimaal 250 gram per dag

Beweging

  • bewegen is goed, meer bewegen is nog veel beter
  • doe minstens elke dag een uur aan matig intensieve inspanning. Langer, vaker en/of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel
  • doe minstens 3 keer per week spier- en botversterkende activiteiten
  • voorkom stilzitten

Kan ik met cholesterolverlagende voeding nooit meer alles eten wat ik wil?

Het is helemaal niet nodig om alles wat u graag eet te laten staan. Wel is het belangrijk dat u nadenkt bij wat u eet. Probeer producten met veel verzadigd vet te vermijden. lees meer

Kan ik met cholesterolverlagende voeding nooit meer alles eten wat ik wil?

Het is helemaal niet nodig om alles wat u graag eet te laten staan. Wel is het belangrijk dat u nadenkt bij wat u eet. Probeer producten met veel verzadigd vet te vermijden. Verzadigd vet verhoogt het cholesterol en zit vooral in vet dat niet vloeibaar is en voorkomt in dierlijke producten. Plantaardige producten bevatten van nature al weinig of geen verzadigd vet.
Een voedingspatroon met weinig verzadigd vet kan zeker zo lekker zijn. Voorbeelden van middelen met veel verzadigd vet zijn bijvoorbeeld: roomboter en roomijs. Het is beter om deze middelen te vervangen door middelen met veel onverzadigd vet zoals bijvoor¬beeld olie, noten en vette vis zoals zalm. Of kies voor producten zonder vet, zoals waterijs.

Waaruit bestaat gezonde voeding?

Uw voedingspatroon is gezond wanneer onderstaande ‘spelregels’ worden toegepast bij de samenstelling van maaltijden en tussendoortjes. lees meer

Lekker en gezond eten

Om het kiezen van gezonde voeding met minder verzadigd vet makkelijker te maken, vindt u hieronder een overzicht van voedingsmiddelen. lees meer

Lekker en gezond eten

Om het kiezen van gezonde voeding met minder verzadigd vet makkelijker te maken, vindt u hieronder een overzicht van voedingsmiddelen:
 
Productsoort Liever niet of bij uitzondering Kies liever
Brood en ontbijtproducten Croissant, broodjes van
bladerdeeg, cruesli		 Bruin- en volkorenbrood, muesli,cornflakes, knäckebröd
Broodsmeersel Roomboter en margarinesoorten met meer dan 20% verzadigd vet. Halvarine met meer dan 10%
verzadigd vet		 (Dieet) margarine, halvarine met minder dan 20% verzadigd vet en (dieet)halvarine met minder dan 10% verzadigd vet
Broodbeleg 48+ (smeer)kaas, roomkaas 20+, 30+ (smeer)kaas
  Vette vleeswaren (worst,
smeerleverworst, paté, bacon,
spek, gebraden gehakt, pekelvlees)		 Magere vleeswaren(achterham,
schouderham, casselerrib, kip, rosbief, rookvlees, varkensfricandeau, filet americain)
  Kokosbrood, hagelslag en chocoladevlokken Groentespread, pindakaas, jam, vruchtenhagel, chocopasta
Melkproducten Volle (chocolade)melk, volle yoghurt, vla en pudding van volle melk, roomkwark Halfvolle en magere (chocolade)melk, karnemelk, magere yoghurt, magere kwark, vla en pudding van halfvolle of magere melk, optimel yoghurt(drink) met 0%vet. Drink plantaardige dranken zoals sojadrink, haverdrink, enz
Fruit   Alle soorten, 2 stuks per dag
Vlees Vette vleessoorten (worst, half-om-halfgehakt, spek, schouderkarbonade, doorregen runderlap, sla-, runder,- en blinde vink, tam konijn, wild) Magere vleessoorten (tartaar, biefstuk, bieflap, hamlap, magere runderlap, kipfilet, kalkoenfilet)
Vleesvervanger   Tempé, tahoe, quorn, vegetarische burger
Vis Vis gebakken in hard of onbekend vet Vette vis: zalm, tonijn, makreel (paling en garnalen 1 x p 14 dagen). Alle andere vissoorten
Aardappel, pasta, rijst, peulvruchten Aardappelen of frites gebakken in harde margarine of roomboter of hard frituurvet, aardappelpuree met volle melk en harde margarine of roomboter Gekookte aardappelen, aardappelen/frites gebakken in vloeibaar bak- en braadproduct of plantaardige olie, aardappelpuree met halfvolle melk of magere melk. Alle soorten (volkoren)pasta, (zilvervlies)rijst, noedels en peulvruchten
Bak- braad- en frituurvet Harde margarine, roomboter, reuzel, ossewit, hard frituurvet en kokosolie Zachte margarine,vloeibaar bak- en braadproduct, vloeibaar frituurvet, olie
Groenten Pot- en diepvriesgroente a la crème, panklare diepvries roerbakgroente met hard vet Diepvries en verse groenten. Eventueel natriumarme potgroentes
Sauzen Sauzen bereid met roomboter, harde margarine, vette kaas, crème fraiche, (zure)room, volle melk Sauzen bereid met: zachte margarine-soorten, halfvolle en magere melk, 30+ kaas. Koude sauzen op basis van olie zoals fritessaus, mayonaise en sladressing. Koude sauzen op tomatenbasis zoals tomatenketchup en barbecuesaus
Smaakmakers Santen (kokosmelk) Sojasaus, sambal, piccalilly, tabasco, alle kruiden en specerijen
Zoete snacks Chocolade, candybars, gebak en koekjes bereid met roomboter of harde margarine, slagroom- of crèmegebak, roomijs Vruchtenvlaai, peperkoek,langevingers, cafe noir, taaitaai, bitterkoekje, zuurtjes, spekjes, pepermunt, kauwgom, waterijs, en popcorn
Hartige snacks Nasi-, bamibal, frikadel, kroket, bitterballen ed, kaaszoutjes en zoute koekjes en chips, bladerdeeghapjes Loempia, studentenhaver, noten, zaden, popcorn, japanse mix, zoute stokjes, rauwkost, augurk, bapao, pita falafel
Niet-alcoholische dranken Koffie met koffieroom, slagroom of koffiecreamer, koffie uit een cafetière Filterkoffie met (halfvolle) koffiemelk, groene thee, frisdrank, vruchtensappen, groentesappen, (mineraal)water

 

Als u (naast gezond leven) ook medicijnen gebruikt

Cholesterolverlagende medicijnen krijgt u als het cholesterolgehalte niet door een gezonde voeding alleen naar een veilig niveau daalt. lees meer

Als u (naast gezond leven) ook medicijnen gebruikt

Waarom krijg ik cholesterolverlagende medicijnen?

Cholesterolverlagende medicijnen krijgt u als het cholesterolgehalte niet door een gezonde voeding alleen naar een veilig niveau daalt. Door met behulp van medicijnen het cholesterolgehalte voldoende te verlagen voorkomt u hart- en vaatziekten op latere leeftijd. Dit is van groot belang, al merkt u daar nu nog niets van.

Hoe werken cholesterolverlagende medicijnen en zijn ze veilig?

De meest voorgeschreven medicijnen bij een verhoogd cholesterolgehalte zijn de zogenaamde statines. Deze remmen de aanmaak van cholesterol door de lever. Hierdoor ontstaat een tekort aan cholesterol in de lever waardoor deze meer cholesterol uit het bloed opneemt. Op deze manier daalt het cholesterolgehalte in het bloed. De meest bekende statinen zijn: ‘atorvastatine, simvastatine, pravastatine, rosuvastatine en fluvastatine’. Statines voorkomen verdere ophoping van cholesterol aan de vaatwanden. Hierdoor vermindert het risico op hart- en vaatziekten.
Cholesterolverlagende medicijnen zijn veilige middelen en niet schadelijk. Sommige mensen hebben last van lichte bijwerkingen zoals spierpijn. Meer informatie hierover kunt u krijgen bij de arts en verpleegkundige. De eventuele bijwerkingen wegen bijna nooit op tegen de grote voordelen: namelijk het voorkomen van hart- en vaatziekten.

Waarom mag ik geen grapefruit eten als ik statines gebruik?

In grapefruitsap (zowel van verse grapefruit als in verpakt sap) zit een stof die ervoor zorgt dat statines in het lichaam minder snel worden afgebroken en dus langer in het lichaam blijven. Dit kan bijwerkingen tot gevolg hebben. Het gebruik van grapefruitsap wordt daarom afgeraden als u een statine gebruikt.

Zijn er nog meer cholesterolverlagende medicijnen?

Naast de statines bestaat er ook nog de zogenaamde cholesterolopnameremmer. Dit middel heet ‘ezetimibe’, de werkzame stof in ezetimibe of Ezetrol® werkt doordat uw darmen minder cholesterol opnemen. Het wordt in de meeste gevallen naast een statine voorgeschreven en geeft hiermee een extra cholesterolverlagend effect. Het kan ook dat u alleen dit medicijn krijgt, bijvoorbeeld als u bijwerkingen hebt van de statines.
Rondom het behandelen van een verhoogd cholesterol en daarmee het tegengaan van artherosclerose, zijn er ook nieuwe medicijnen, namelijk: de PCSK9-inhibitie. PCSK9- remmers zijn humane antilichamen en
moeten met behulp van een injectie eens per 2 of 4 weken toegediend worden. Er bestaan strenge vergoedingsregels vanwege de hoge kosten hiervan.
  • Medewerkers
  • Intranet