Behandeling Verzorging urinestoma

Bereikbaarheid consulenten stomazorg

Op de afdeling Urologie werken 4 verpleegkundigen die zich bezighouden met de zorg voor patiënten met een urinestoma. Op werkdagen is er altijd een stomaverpleegkundige aanwezig op de polikliniek. We streven ernaar dat u zoveel mogelijk te maken krijgt met dezelfde verpleegkundige.

Heeft u vragen over of problemen met de urinestoma?

Stel uw vraag via mijnRadboud, of maak telefonisch een afspraak voor het verpleegkundig spreekuur of met een van de verpleegkundigen. U kunt vragen naar Hanny Cobussen, Vera Janssen, Anita Smits en Jose Theunissen. Voor (semi-)acute vragen kunnen we u direct doorverbinden met een stomaverpleegkundige zodat u telefonisch kunt overleggen.

Verzorging stoma tijdens uw opname

Tijdens uw opname leert u stap voor stap hoe u de stoma moet verzorgen. Verpleegkundigen begeleiden u hierin. Het stappenplan ziet er als volgt uit:

• Dag 1. De verpleegkundige verzorgt de stoma volledig. U kijkt mee om te wennen aan het proces. U krijgt een instructiekaart voor de stomazorg. U koppelt onder begeleiding de nachtzak aan en af. 
• Dag 2. De verpleegkundige maakt een mal om de vorm van de stoma te bepalen en legt uit hoe deze wordt gebruikt. Onder begeleiding leegt en wisselt u het stomazakje. U koppelt de nachtzak zelf aan en af.
• Dag 3. Onder begeleiding wisselt u zelf het stomazakje.
• Dag 4 tot 6. We nodigen familie uit om mee te kijken bij de stomazorg. U knipt zelf de stomaplak op maat. Onder begeleiding wisselt u de stomaplak. Overdag leegt u zelf het zakje.
• Dag 7 tot ontslag. Onder begeleiding voert u zelf de hele  stoma uit. We nodigen de familie hierbij uit. Mocht u de stomazorg nog niet zelf uit kunnen voeren, dan is thuiszorg al voor u aangevraagd. Zij zullen u thuis helpen met de stomazorg.

Persoonlijke aanpassingen

Bij complicaties zoals hoge koorts, ziekte, of fysieke beperkingen kan het stappenplan worden aangepast. Indien nodig wordt een familielid of partner actiever betrokken bij de verzorging.

Na ontslag

U krijgt duidelijke instructies mee over:

• Hoe vaak en op welke manier u de stoma moet verzorgen.
• Welke materialen u nodig heeft en hoe u deze kunt bestellen.
• Wanneer u contact moet opnemen met uw stomaverpleegkundige of arts bij problemen zoals lekkages, huidirritaties, of veranderingen in de stoma.

Stappenplan verzorging urinestoma

Benodigdheden

• Huidplak en urinezakje (tweedelig of eendelig systeem)
• Gaasjes of een washandje
• Afvalzakje
• Schaartje
• Mal en pen
• Water
• Handdoek

Werkwijze

1. Was uw handen.
2. Controleer bij een tweedelig systeem of het zakje op de plak past.
3. Zorg dat het kraantje van het zakje gesloten is.
4. Knip de huidplak op maat met behulp van een mal (indien nodig).
5. Kies een comfortabele positie (bed, wastafel, of douche) voor de verzorging. Gebruik eventueel een handdoek als ‘schortje’.
6. Verwijder de huidplak van boven naar beneden, ondersteun de huid en dek de stoma af met een gaasje. Doe het oude materiaal in een afvalzakje.
7. Reinig de huid rondom de stoma met lauw water, zonder zeep. Dep de huid droog (niet wrijven).
8. Bij een tweedelig systeem:
   • Verwijder het beschermpapier van de huidplak.
   • Houd de huid omhoog met één hand en breng de huidplak aan met de andere hand.
   • Druk de huidplak goed aan.
   • Bevestig het zakje stevig op de plak of ring. Controleer of alles goed aansluit.
9. Bij een eendelig systeem:
   • Neem het beschermpapier van de plak.
   • Vouw de plak dubbel, plaats deze nauwkeurig onder de stoma en rol de plak eroverheen.
10. Blijf 15 minuten rustig zitten of liggen met een hand op het stomamateriaal om het goed te laten hechten.
11. Ruim de gebruikte materialen op en was uw handen.

Adviezen verzorging urinestoma

Verzorging en inspectie

• Beste tijd voor verzorging:
  • ’s Morgens, voordat u iets drinkt.
  • Of 3 uur na de laatste keer dat u iets gedronken heeft.
  • Neem plastabletten pas in na het verzorgen van de stoma.
• Frequentie van verzorging:
  • Hoe vaak u de stoma verzorgt, hangt af van het type systeem, de maat van de stoma en uw persoonlijke voorkeur. Bespreek dit met de stomaverpleegkundige.
• Inspectie van de huidplak:
  • Controleer de achterkant van de huidplak na verwijdering om te beoordelen of u tijdig heeft verschoond. Een plak rondom de stoma is normaal wat verkleurd, maar mag niet volledig aangetast zijn.
  • Verschoon vaker bij:
    • Warm weer.
    • Huid- of plakproblemen.
    • Urineweginfecties.
  • Controleer de huid rondom de stoma op roodheid of beschadigingen.
• Haren rond de stoma:
  • Scheer deze voorzichtig om betere hechting van de plak te garanderen. Gebruik geen ontharingscrème, want dit kan huidirritatie veroorzaken.
• Stomazakje:
  • Leeg het zakje als het voor ongeveer 2/3 vol is om lekkages en irritatie te voorkomen.
• Nachtopvang:
  • Sluit ’s nachts een nachtzak aan op het stomazakje (eventueel met een bevestigingstukje). De meeste nachtzakken en tussenstukjes mag u 1 week gebruiken. Spoel de zak wel door met water na het legen.
  • Als u geen nachtzak gebruikt, maak het stomazakje dan 1-2 keer per nacht leeg.

Materiaal

• De eerste set stomamaterialen wordt voor u besteld op de afdeling.
• Zorg dat u altijd voldoende materiaal op voorraad heeft, vooral rondom feestdagen.
• Neem bij uitstapjes altijd extra stomamateriaal mee om verrassingen te voorkomen.
• U kunt douchen zonder stomamateriaal, baden of zwemmen altijd met stomamateriaal.

Voeding en vocht

• Drink voldoende (1,5-2 liter per dag), vooral bij warm weer, sporten en koorts.
• Sommige voedingsmiddelen zoals asperges, knoflook of vis kunnen urinegeur beïnvloeden, maar hoeven niet vermeden te worden.
• Probeer uw gewicht stabiel te houden; gewichtsveranderingen kunnen problemen veroorzaken voor de stoma en plak.

Medicijnen

• Zorg altijd voor een actuele medicijnlijst (medicijnpaspoort), verkrijgbaar bij uw apotheek.
• Geef wijzigingen in medicatie door aan uw zorgverleners.
• Stel vragen over uw medicijnen bij de verpleegkundige van de afdeling of polikliniek.

Tips voor op vakantie

• Neem een medisch paspoort mee met informatie over uw stomamateriaal (naam, merk, maat). Verkrijgbaar via de stomaverpleegkundige.
• Vervoer stomamateriaal altijd in uw handbagage (gedeeltelijk), zodat u bij verlies van koffers altijd materiaal heeft.
• Vraag bij de vliegmaatschappij naar mogelijkheden voor extra bagage; de verpleegkundig specialist kan een begeleidende brief opstellen.
• Neem bescherming mee voor het matras voor onverwachte lekkages.

Checklist bij ontslag

• Hulp thuis

  • Is het vervoer naar huis (eigen vervoer, taxi, ambulance) geregeld?
  • Weet u welke activiteiten u zelf mag doen en welke u voorlopig moet vermijden? Denk aan douchen, baden, huishoudelijk werk, autorijden en andere werkzaamheden.
  • Heeft u hulp beschikbaar uit uw directe omgeving, bijvoorbeeld voor douchen, wondverzorging of stomazorg?

• Thuiszorg

  • Is thuiszorg geregeld, inclusief startdatum en frequentie van de bezoeken?
  • Weet u wie er langskomt en welke hulp wordt geboden?

• Medicijnen

  • Weet u hoe de nieuwe medicijnen werken, wanneer u ze moet innemen en hoelang u hiermee moet doorgaan?
  • Heeft u een recept meegekregen voor medicijnen die u thuis nodig heeft?
  • Zijn uw eerder gebruikte medicijnen teruggegeven?

• Hulpmiddelen

  • Zijn alle hulpmiddelen die u bezig heeft (verbandmateriaal, katheters, stomamateriaal, etc.) besteld en thuis bezorgd?
  • Heeft u instructies gekregen over het gebruik van deze hulpmiddelen?
  • Heeft u recepten en/of telefoonnummers van leveranciers van medische hulpmiddelen?

• Contact

  • Weet u wanneer u contact moet opnemen met uw behandelend arts, bijvoorbeeld bij koorts of complicaties?
  • Heeft u de juiste telefoonnummers, inclusief bereikbaarheid buiten kantooruren?

• Afspraken

  • Is een vervolgafspraak met uw behandelend arts en eventuele verpleegkundig specialist ingepland?
  • Zijn er afspraken gemaakt met andere specialisten zoals een diëtist of fysiotherapeut?
  • Heeft u kunnen aangeven hoe de opname u is bevallen, via een gesprek of vragenlijst?