Behandeling Verzorging urinestoma

Bereikbaarheid consulenten stomazorg

Op de afdeling Urologie werken 4 verpleegkundigen die zich bezighouden met de zorg voor patiënten met een urinestoma. Op werkdagen is er altijd een stomaverpleegkundige aanwezig op de polikliniek. We streven ernaar dat u zoveel mogelijk te maken krijgt met dezelfde verpleegkundige.

Heeft u vragen over of problemen met de urinestoma?

Stel uw vraag via mijnRadboud, of maak telefonisch een afspraak voor het verpleegkundig spreekuur of met een van de verpleegkundigen. U kunt vragen naar Hanny Cobussen, Vera Janssen, Anita Smits en Jose Theunissen. Voor (semi-)acute vragen kunnen we u direct doorverbinden met een stomaverpleegkundige zodat u telefonisch kunt overleggen.

Verzorging stoma tijdens uw opname

Tijdens uw opname leert u stap voor stap hoe u de stoma moet verzorgen. Verpleegkundigen begeleiden u hierin. Het stappenplan ziet er als volgt uit:

• Dag 1. De verpleegkundige verzorgt de stoma volledig. U kijkt mee om te wennen aan het proces. U krijgt een instructiekaart voor de stomazorg. U koppelt onder begeleiding de nachtzak aan en af. 
• Dag 2. De verpleegkundige maakt een mal om de vorm van de stoma te bepalen en legt uit hoe deze wordt gebruikt. Onder begeleiding leegt en wisselt u het stomazakje. U koppelt de nachtzak zelf aan en af.
• Dag 3. Onder begeleiding wisselt u zelf het stomazakje.
• Dag 4 tot 6. We nodigen familie uit om mee te kijken bij de stomazorg. U knipt zelf de stomaplak op maat. Onder begeleiding wisselt u de stomaplak. Overdag leegt u zelf het zakje.
• Dag 7 tot ontslag. Onder begeleiding voert u zelf de hele  stoma uit. We nodigen de familie hierbij uit. Mocht u de stomazorg nog niet zelf uit kunnen voeren, dan is thuiszorg al voor u aangevraagd. Zij zullen u thuis helpen met de stomazorg.

Persoonlijke aanpassingen

Bij complicaties zoals hoge koorts, ziekte, of fysieke beperkingen kan het stappenplan worden aangepast. Indien nodig wordt een familielid of partner actiever betrokken bij de verzorging.

Na ontslag

U krijgt duidelijke instructies mee over:

• Hoe vaak en op welke manier u de stoma moet verzorgen.
• Welke materialen u nodig heeft en hoe u deze kunt bestellen.
• Wanneer u contact moet opnemen met uw stomaverpleegkundige of arts bij problemen zoals lekkages, huidirritaties, of veranderingen in de stoma.

Stappenplan verzorging urinestoma

Benodigdheden

• Huidplak en urinezakje (tweedelig of eendelig systeem)
• Gaasjes of een washandje
• Afvalzakje
• Schaartje
• Mal en pen
• Water
• Handdoek

Werkwijze

1. Was uw handen.
2. Controleer bij een tweedelig systeem of het zakje op de plak past.
3. Zorg dat het kraantje van het zakje gesloten is.
4. Knip de huidplak op maat met behulp van een mal (indien nodig).
5. Kies een comfortabele positie (bed, wastafel, of douche) voor de verzorging. Gebruik eventueel een handdoek als ‘schortje’.
6. Verwijder de huidplak van boven naar beneden, ondersteun de huid en dek de stoma af met een gaasje. Doe het oude materiaal in een afvalzakje.
7. Reinig de huid rondom de stoma met lauw water, zonder zeep. Dep de huid droog (niet wrijven).
8. Bij een tweedelig systeem:
   • Verwijder het beschermpapier van de huidplak.
   • Houd de huid omhoog met één hand en breng de huidplak aan met de andere hand.
   • Druk de huidplak goed aan.
   • Bevestig het zakje stevig op de plak of ring. Controleer of alles goed aansluit.
9. Bij een eendelig systeem:
   • Neem het beschermpapier van de plak.
   • Vouw de plak dubbel, plaats deze nauwkeurig onder de stoma en rol de plak eroverheen.
10. Blijf 15 minuten rustig zitten of liggen met een hand op het stomamateriaal om het goed te laten hechten.
11. Ruim de gebruikte materialen op en was uw handen.

Urineproductie

Bij een urinestoma wordt urine rechtstreeks van de nieren naar de stoma afgevoerd omdat de blaas is verwijderd. Dit betekent dat urine continu geproduceerd wordt, zowel overdag als ’s nachts. Het zakje moet daarom regelmatig worden geleegd.

Waarop letten bij urineproductie?

• Hoeveelheid urine
  • Normaal produceert u ongeveer 1,5 tot 2 liter urine per dag, afhankelijk van hoeveel u drinkt.
• Kleur van de urine
  • Bij veel drinken: lichtgeel.
  • Bij weinig drinken: donkergeel, oranje of bruin.
• Bloed in de urine
  • Kleine hoeveelheden bloed uit het darmslijmvlies zijn normaal.
  • Neem contact op met de verpleegkundig specialist of arts als u plotseling meer bloed verliest.
• Slijmvlokken in de urine
  • Dit komt door het gebruikte stukje darm. Meestal wordt dit na verloop van tijd minder.
  • Slijmvlokken kunnen de afvoer verstoppen. Drink meer water als u merkt dat dit gebeurt.
  • Toename van slijmvlokken kan wijzen op een urineweginfectie.
• Ruikende of troebele urine
  • Dit kan veroorzaakt worden door bepaalde voedingsmiddelen (zoals asperges, knoflook of vis).
  • Plotselinge verandering in geur of troebelheid kan ook wijzen op een urineweginfectie.

Nazorg thuis

• Rustig aan doen: In de eerste weken thuis wordt rustig aan doen aanbevolen.
• De verpleegkundig specialist belt u ongeveer 1 week na ontslag op.
• Controleafspraken. Na ontslag wordt een afspraak gepland voor controle bij de behandelend arts of verpleegkundig specialist. Verdere afspraken worden in overleg met u gemaakt.

Wanneer contact opnemen?

Neem contact op met uw verpleegkundig specialist of uroloog bij de volgende situaties:

• Urineweginfectie. Symptomen: koorts, rillerigheid, ziek gevoel, extreme vermoeidheid, ruikende urine, plak- of huidproblemen.
• Verandering in het urinestoma. Plotselinge verandering in grootte, lengte of kleur van de stoma.
• Veranderingen in urineproductie. Onverklaarbare vermindering of toename van de hoeveelheid urine.
• Urinegeur en troebelheid. Aanhoudende sterke geur, overmatig transpireren, en troebele urine.
• Pijn en ongemak. Pijn of krampen voordat urine uit de stoma komt en bij aanhoudende pijn in de nierstreek.
• Materiaalproblemen. Lekkage van het opvangmateriaal, huidirritatie of zwelling van de stoma.
• Bloed in de urine. Bij plotselinge of aanzienlijke hoeveelheden bloed in de urine.
• Psychische en sociale vragen. Problemen met werkhervatting, sport, seksualiteit, of emotionele ondersteuning.

Bereikbaarheid consulenten stomazorg

• Telefoonnummer verpleegkundig specialist: maandag, dinsdag, donderdag, vrijdag: (024) 361 38 03 (8.00 tot 17.00 uur).
• Spoed buiten kantoortijden: Verpleegafdeling Urologie: (024) 361 34 20.

Zorgteam

• Er zijn meerdere stomaverpleegkundigen op de afdeling Urologie die gespecialiseerd zijn in de zorg voor patiënten met een urinestoma.
• Op werkdagen is er in principe altijd een stomaverpleegkundige aanwezig op de polikliniek.
• Uw zorg wordt zoveel mogelijk afgestemd met dezelfde verpleegkundige.

Vragen of problemen?

• Stel uw vraag via mijnRadboud of maak telefonisch een afspraak voor het verpleegkundig spreekuur.
• Bij (semi-)acute vragen wordt u direct doorverbonden met een stomaverpleegkundige.

Checklist bij ontslag

• Hulp thuis

  • Is het vervoer naar huis (eigen vervoer, taxi, ambulance) geregeld?
  • Weet u welke activiteiten u zelf mag doen en welke u voorlopig moet vermijden? Denk aan douchen, baden, huishoudelijk werk, autorijden en andere werkzaamheden.
  • Heeft u hulp beschikbaar uit uw directe omgeving, bijvoorbeeld voor douchen, wondverzorging of stomazorg?

• Thuiszorg

  • Is thuiszorg geregeld, inclusief startdatum en frequentie van de bezoeken?
  • Weet u wie er langskomt en welke hulp wordt geboden?

• Medicijnen

  • Weet u hoe de nieuwe medicijnen werken, wanneer u ze moet innemen en hoelang u hiermee moet doorgaan?
  • Heeft u een recept meegekregen voor medicijnen die u thuis nodig heeft?
  • Zijn uw eerder gebruikte medicijnen teruggegeven?

• Hulpmiddelen

  • Zijn alle hulpmiddelen die u bezig heeft (verbandmateriaal, katheters, stomamateriaal, etc.) besteld en thuis bezorgd?
  • Heeft u instructies gekregen over het gebruik van deze hulpmiddelen?
  • Heeft u recepten en/of telefoonnummers van leveranciers van medische hulpmiddelen?

• Contact

  • Weet u wanneer u contact moet opnemen met uw behandelend arts, bijvoorbeeld bij koorts of complicaties?
  • Heeft u de juiste telefoonnummers, inclusief bereikbaarheid buiten kantooruren?

• Afspraken

  • Is een vervolgafspraak met uw behandelend arts en eventuele verpleegkundig specialist ingepland?
  • Zijn er afspraken gemaakt met andere specialisten zoals een diëtist of fysiotherapeut?
  • Heeft u kunnen aangeven hoe de opname u is bevallen, via een gesprek of vragenlijst?