Behandeling Totale Parenterale Voeding (TPV) via een shunt

Na de operatie

Het is normaal dat u na de behandeling tintelingen voelt in uw arm of been. Dit komt meestal omdat de verdoving nog niet helemaal is uitgewerkt. Ook kan het zijn dat de zenuw door de verdoving wat geïrriteerd is geraakt.
Als de verdoving is uitgewerkt, krijgt u langzaam weer gevoel terug. Uw wond gaat geleidelijk aan pijn doen. Hiervoor kunt u pijnstillers innemen.
Na de operatie heeft u een wondje in uw arm. De wondrandjes worden door middel van hechtingen bij elkaar gehouden. Hierdoor groeien de randen weer tegen elkaar. De afdelingsverpleegkundige  controleert  de shunt op goede doorstroming. De TPV-verpleegkundige leert u dit zelf thuis ook te doen. Hiervoor krijgt u een stethoscoop. Door het luisteren naar en voelen van de shunt leert u uw shunt kennen. U leert herkennen wanneer er veranderingen in uw shunt optreden die verholpen moeten worden. De eerste dagen na de operatie kunnen uw hand en onderarm gezwollen zijn. Als u in bed ligt kunt u uw onderarm iets hoger op een kussen leggen. Houd er rekening mee dat het thuis uitvoeren van TPV-handelingen een paar dagen wat moeilijker kan zijn. Misschien moet u hiervoor tijdelijk hulp inschakelen. Overleg dit met de TPV-verpleegkundige.

Bij complicaties in de eerste 48 uur kunt u contact opnemen met de afdeling waar u ontslagen bent. Daarna met de vepleegkundig specialist  van het Darmfalen-team. 

Trombose

Voeding toedienen via een shunt kan alleen als er geen verhoogd risico op trombosevorming is. Als er trombose in de shunt optreedt, dan is er een kans dat de shunt verloren gaat. Soms is er een aanvullende behandeling mogelijk om een shunt weer open te krijgen. Daarom krijgt u na de operatie meestal een antistollingsmedicijn. Dit kan een tablet zijn, maar bij mensen waarbij de darmen niet goed of helemaal geen medicijnen opnemen, kiezen we voor een  middel dat via uw infuus wordt toegediend. De TPV-verpleegkundige leert u hoe u dit toedient en hoe u dat via uw TPV-bestellijst kunt bestellen. De tabletten kunt u via uw apotheek verkrijgen. Voor het controleren van uw bloed bij het gebruik van deze antistollingsmedicijnen maakt de afdelingsverpleegkundige een afspraak voor u met de trombosedienst. Vermeld het gebruik van antistollingsmiddelen altijd bij (tand)artsen of ingrepen.

Nazorg

De wond plakken we na de operatie af met doorzichtig folie. Dit mag u er pas afhalen als het begint los te laten. Dit kan soms een week duren. 

Een shunt heeft gemiddeld 6 weken nodig om zich te ontwikkelen. Hierna kunnen we de shunt aanprikken. Na 10 dagen kunt u de ontwikkeling van de shunt bevorderen door 6 keer per dag, 10 tot 20 keer in een zachte tennisbal of spons te knijpen. Na ongeveer 6 weken wordt van de shunt een Echo-doppler of Duplex gemaakt. Zo kunnen we zien  hoe de shunt zich heeft ontwikkeld. Hierna brengt u een bezoek aan de vaatchirurg die met u bespreekt wanneer u de shunt mag gaan aanprikken. U kunt dan contact opnemen met de TPV-verpleegkundige om een afspraak te maken voor de training. Als u niet zelf kunt gaan prikken, schakelen we een mantelzorger of de thuiszorg in. Ook zij worden getraind in het aanprikken. 

Leefregels en controles

Om de shunt zo lang mogelijk te gebruiken, is het belangrijk goed met uw shunt om te gaan en deze te controleren. Complicaties zoals stolling, infectie of een bloeding kunt u hierdoor voorkomen of er kan op tijd ingegrepen worden.

Leefregels

• ga niet op de shuntarm liggen
• draag geen horloge, armbanden of knellende kleding aan de shuntarm
• laat geen bloeddruk meten aan de shuntarm
• krab niet aan korstjes op de shuntarm
• vermijd extreme warmte of kou (sauna)
• draag geen zware tassen of andere zware dingen met de shuntarm
• gebruik de shuntarm niet om bloed af te laten nemen
• gebruik de shuntarm gewoon maar vermijd overbelasting
• controleer 4 keer per dag de shunt door hem af te tasten en te beluisteren

Neem contact op met de behandelend arts of de TPV-verpleegkundige binnen 24 uur als:

• u geen thrill meer kunt voelen (dit is een gevoel of er iets zoemt onder uw vingers)
• de thrill over gaat in kloppen
• bij u een operatie of andere behandeling plaatsvindt waarbij het noodzakelijk is de antistolling te stoppen (dit kan niet zomaar in verband met het behoud van uw shunt)
• de shunt rood en gezwollen is
• u langer dan normaal bloedt uit het prikgaatje, nadat u de naald verwijderd heeft
• u gevoelloze, koude, blauwe of tintelende vingers krijgt
• na verloop van tijd de voeding steeds langzamer in kan lopen
• u herhaaldelijk problemen heeft met het aanprikken van de shunt

Controles

Het is belangrijk dat u de shunt dagelijks beluistert, voelt en bekijkt om eventuele veranderingen in het functioneren van de shunt vast te stellen. 

Luisteren
U beluistert de shunt 4 x per dag met behulp van een stethoscoop. Deze krijgt u van de TPV-verpleegkundige. Zij leert u wat u moet horen. Luister hierbij het gehele traject af. Zorg ervoor dat u niet te veel druk uitoefent op de shunt. Dit kan het shuntgeluid beïnvloeden. Het shuntgeluid dat u hoort, wordt veroorzaakt door de kracht waarmee het bloed door de shunt stroomt. Door de shunt regelmatig te beluisteren, gaat u uw eigen shuntgeluid herkennen en kunt u veranderingen vaststellen.

Voelen
U bevoelt de shunt 4 x per dag en raakt hiermee bekend met de ontwikkeling van de shunt. De TPV-verpleegkundige legt u uit hoe u dat moet doen en wat u moet voelen (thrill).
Bekijken
Door dit regelmatig te doen, raakt u bekend met de shunt en kunt u veranderingen vaststellen. Deze veranderingen kunnen zijn:

• verkleuring van uw huid
• slechte wondgenezing van de prikgaatjes en andere wondjes op de shuntarm
• zwelling
• pijnlijke of harde shunt
• gevoelloze koude of blauwe vingers
• de trilling in de shunt is niet goed voelbaar of is gaan kloppen

Wat te doen bij veranderingen?
Als u een verandering opmerkt, neem dan overdag direct contact op met de TPV-erpleegkundige of de vaatchirurg. Bij veranderingen ’s avonds of ’s nachts, neem dan de volgende ochtend direct contact op.

Mogelijke complicaties

• Bloeduitstorting: ook wel een hematoom genoemd. Deze kan ontstaan na gebruik van de shunt (misprikken, bloedlekkage). De bloeduitstorting verdwijnt meestal spontaan binnen enkele dagen. In deze tijd kan de plek wel van kleur en grootte veranderen.
• Pijnlijke, rode of gezwollen shunt: dit kan wijzen op een infectie. Een pijnlijke, rode of gezwollen shunt kan ook wijzen op een irritatie van uw huid. Mogelijke oorzaken kunnen zijn: het gebruik van pleisters, ontsmettingsmiddelen of verdovingscrème ter voorbereiding op het aanprikken van de shunt. Als u hier last van heeft, controleer dan de shunt en meet uw temperatuur op. Neem bij 38 graden of hoger contact op met het darmfalenteam. 
• Gevoelloze, koude en of blauwe vingers: dit wordt ook wel stealsyndroom genoemd. Dit ontstaat door de verminderde doorstroming van uw bloed naar uw hand door de shuntaanleg. Om dit te verbeteren kunt u uw shunthand lager leggen. Ook kunt u uw shunthand verwarmen met bijvoorbeeld een handschoen.
• Nabloeden uit de prikgaatjes: druk de prikgaatjes nogmaals licht af met een gaasje. Is het nabloeden na 1 uur niet gestopt, neem dan contact op met het darmfalenteam.

Behandeling van complicaties

• Dotterbehandeling: als er in de shunt een vernauwing is vastgesteld besluiten we meestal om deze te behandelen met behulp van een dotterbehandeling. Dit vindt plaats op de röntgenafdeling. Dotteren is het oprekken van een vernauwing. Op de röntgenafdeling brengten we een holle naald in, waardoor we een katheter met ballonnetje kunnen opvoeren. Om van de shunt röntgenafbeeldingen te maken, spuiten we bij u contrastvloeistof in via de holle naald. We proberen de vernauwing op te heffen door het ballonnetje op de plaats van de vernauwing op te blazen. Dit kan pijn doen, daarom verdoven we uw huid van tevoren met xylocaine. Deze verdovende vloeistof spuiten we net onder uw huid. Na de dotterbehandeling verwijderen we de naald en drukken we het prikgaatje af. 
• Operatie: Bij een ernstige vernauwing of als de shunt gestold is, kan een operatie noodzakelijk zijn. In dat geval wordt u opgenomen.

Aanprikken

Na ongeveer 6 weken krijgt u weer een vaatfunctie-onderzoek en komt u weer bij de vaatchirurg. Hij of zij beoordeelt uw shunt en laat weten of u hem mag aanprikken. Als de shunt goed ontwikkeld is, kunt u met de TPV-verpleegkundige een afspraak maken om te leren de shunt aan te prikken. Hierbij gebruiken we een protocol dat u stap voor stap leert om de handeling uit te voeren. Het kan zijn dat we u hiervoor opnemen, maar het is ook mogelijk om enkele keren op en neer te reizen. In het begin kan het aanprikken van de shunt erg moeilijk lijken, maar na enige tijd is het goed te leren. Het is mogelijk dat het aanprikken in het begin pijnlijk is. Dit is te voorkomen door het aanbrengen van Emla crème. Deze crème verdooft uw huid. U brengt deze 60 minuten voor het aanprikken aan. Bij het aanbrengen bepaalt u waar u de shunt gaat prikken. Vraag voor u met ontslag gaat een recept voor Emla crème bij uw behandelend arts. U kunt dan als u  bij de TPV-verpleegkundige komt om te leren prikken uw shunt voor de eerste prik verdoven.