Behandeling Prostaat­verwijdering

Prostaat­verwijdering in het CWZ

Prosper samenwerkende prostaatkankerklinieken

Het Radboudumc werkt samen met het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) en Catharina Ziekenhuis Eindhoven (CZE) onder de naam Prosper samenwerkende prostaatkankerklinieken. Binnen Prosper worden alle patiënten die in aanmerking komen voor operatieve prostaatverwijdering (radicale prostatectomie) behandeld in het CWZ door urologen uit hun eigen ziekenhuis.

Diagnose en behandeling

Als uw huisarts bij u prostaatkanker vermoedt en u doorverwijst naar het Radboudumc, dan krijgt u bij het Radboudumc het benodigde onderzoek en de diagnose. Wanneer daar uit blijkt dat uw prostaat operatief moet worden verwijderd, dan gebeurt dat met de Da Vinci Xi robot van het CWZ. U wordt daar geopereerd door uw eigen uroloog samen met een toegewijd chirurgisch team. De robot wordt aangestuurd door de menselijke handen van uw uroloog en voert dus geen zelfstandige handelingen uit.
 
Na de operatie gaat u naar de verpleegafdeling in het CWZ, waar u wordt geholpen door een team van in oncologie gespecialiseerde verpleegkundigen. Daar verblijft u twee tot drie dagen en ontvangt u ook de eerste zorg. Als u het CWZ verlaat, kunt u voor de nodige nazorg weer gewoon terecht in het Radboudumc.

Prostaatverwijdering met de operatierobot

Robot-geassisteerde radicale prostatectomie (RARP) is een soort kijkoperatie waarbij de hele prostaat wordt verwijderd. Door op deze manier te opereren is de kans dat alle kankercellen zijn verwijderd groter en het risico op bijwerkingen als incontinentie en erectieproblemen kleiner. De robot stelt urologen in staat nauwkeuriger te opereren, de operatie verloopt sneller en met minder bloedverlies. Na de operatie hebben patiënten minder pijnklachten en herstellen ze sneller.

Prosper: een gespecialiseerd team op één locatie

Bij Prosper bent u in goede handen. Het team van de samenwerkende klinieken bestaat uit 4 urologen, 3 medisch oncologen, 2 radiotherapeuten, 3 radiologen, 3 pathologen en 3 nucleair geneeskundigen. Samen hebben zij al meer dan duizend operaties uitgevoerd. Hier vindt u meer informatie over Prosper, samenwerkende prostaatkanker klinieken.

Voorbereiding

Voordat u een operatie of ingreep bij ons krijgt, is het belangrijk om met de volgende zaken rekening te houden:

• Koorts of griep
  Heeft u een aantal dagen voor de ingreep koorts of griep, neem dan contact op met de opnameplanning.
• Scheren / crème
  U mag 5 dagen voor de ingreep de plek waar u wordt geopereerd niet scheren. Ook vragen wij u om geen vette crème te smeren op de dag van de operatie.
• Sieraden, make-up, brillen en lenzen
  U mag tijdens de operatie geen make-up, sieraden, contactlenzen, bril of gebitsprothese dragen. Als dit erg vervelend is voor u, overleg dit dan met de anesthesioloog. Het is tegenwoordig niet meer nodig om nagellak of kunstnagels voor een operatie of onderzoek te verwijderen.
• Piercings
  Piercings op de plek waar u geopereerd wordt of die in de mond, lippen, tong of neus zitten, moeten vooraf verwijderd worden. Ook scherpe piercings, of piercings waar u op ligt moeten verwijderd worden. Andere piercings mogen blijven zitten. Overleg dit met uw anesthesioloog.
• Medicijnen
  Uw behandelend arts bespreekt met u welke medicijnen u mag blijven gebruiken en welke u tijdelijk moet stoppen.
• Roken
  U kunt zelf een grote bijdrage leveren aan uw herstel en de kans op complicaties verkleinen door uw lichamelijke conditie te verbeteren, gezonde voeding te eten en te stoppen met roken. Om infecties te voorkomen, de genezing van de operatiewond te verbeteren en voor uw algehele gezondheid raden wij u zéér dringend aan ruim vóór de geplande ingreep te stoppen met roken. Voor hulp hierbij kunt u terecht bij uw huisarts. Rook in ieder geval niet op de dag van de ingreep.

Nuchter zijn

Het is belangrijk dat u nuchter bent tijdens uw operatie of onderzoek. Dit betekent dat u van tevoren niets meer mag eten en drinken, zodat uw maag zo leeg mogelijk is. Zo kan er geen eten of drinken in uw luchtpijp of longen terecht komen tijdens uw operatie of onderzoek. Hieronder leest u welke regels hiervoor gelden.

Eten

• Tot 8 uur voor uw operatie of onderzoek mag u normaal eten zoals u gewend bent. 
• Vanaf 8 uur voor uw operatie of onderzoek mag u niets meer eten. 

Drinken

• Tot 8 uur voor uw operatie of onderzoek mag u normaal drinken zoals u gewend bent. 
• Vanaf 8 uur voor uw operatie of onderzoek mag u alleen nog waterige vloeistoffen drinken, zoals water, thee en koffie (zonder melk, suiker mag wel), limonade, frisdrank of sap zonder vruchtvlees. 
• Vanaf 2 uur voor uw operatie of onderzoek mag u niets meer drinken. 
• Tot 1 uur vóór uw operatie of onderzoek mag u wel een paar slokjes water drinken als u medicijnen moet innemen.

Keuzehulp anesthesie

Om de operatie goed te kunnen doorstaan, krijgt u ‘anesthesie’ (verdoving) en pijnstilling. In deze keuzehulp krijgt u uitleg over de verschillende vormen van anesthesie en pijnstilling, plus de voor- en nadelen hiervan.
Bekijk hier de keuzehulp anesthesie.

Voorbereiding op de afdeling

• Kleding
  In verband met de hygiëne krijgt u een speciaal blauw operatiehemd aan. Op het operatiecomplex krijgt u een operatiemuts.
• Premedicatie
  Ter voorbereiding op de anesthesie krijgt u vóór de ingreep vaak al enkele tabletten. Meestal zijn dit pijnstillers waardoor u na de ingreep minder pijn hebt. Soms gaat het om een middel dat angst of spanning vermindert.

Veiligheid

Rondom uw behandeling zijn diverse veiligheidsmomenten ingebouwd. Regelmatig wordt bijvoorbeeld naar uw naam, geboortedatum gevraagd. Vlak voordat de ingreep start vindt de zogenaamde ’Time out’ plaats. Hiermee verzekeren we dat u de juiste patiënt bent en dat u de juiste behandeling krijgt.

De behandeling (operatie, onderzoek of ingreep)

De verpleegkundige brengt u in uw bed naar de operatie- of behandelafdeling. Daar ziet u de anesthesioloog en de anesthesiemedewerker. Één van beide is voortdurend bij u. Voordat u de verdoving krijgt toegediend, krijgt u:

• elektrodes op de borst om uw hartslag te meten
• een dopje op uw vinger om het zuurstofgehalte in uw bloed te controleren
• een bloeddrukband om uw arm om uw bloeddruk te meten
• een infuus in uw hand of arm waarmee we vocht en medicijnen kunnen toedienen

Bijwerkingen van prostaat­verwijdering

Na een prostaatverwijdering heeft u:

• de kans dat u uw plas niet meer kunt ophouden (incontinentie)
• de kans dat u geen (goede) erectie meer kunt krijgen (impotentie)

Incontinentie

Het is mogelijk dat u na verwijdering van de blaaskatheter tijdelijk ongewild urine verliest (incontinentie). Meteen na de operatie krijgen bijna alle mannen hier in meer of mindere mate mee te maken. In 90% van de gevallen verdwijnt dit na verloop van tijd geleidelijk, vaak door training van de bekkenbodemspieren. De oncologieverpleegkundige van de polikliniek geeft u informatie over gespecialiseerde bekkenbodemtherapeuten bij u in de buurt. Het is raadzaam om al voor de operatie de bekkenbodemtherapeut te bezoeken. Bij de overige 10% is de incontinentie blijvend. Als u na ongeveer 6 maanden nog steeds regelmatig urine verliest, bespreek dit dan met uw behandelend arts.

Bij ontslag krijgt u incontinentiemateriaal mee. Hierbij zit informatie over de verschillende materialen en hoe u deze kunt verkrijgen. Mocht u vragen hebben over incontinentiemateriaal, dan kunt u terecht bij de oncologieverpleegkundige of de incontinentieverpleegkundige op de polikliniek Urologie.

Impotentie

De operatie kan gevolgen hebben voor uw seksueel functioneren. Omdat de prostaat en zaadblaasjes verwijderd zijn, is het niet meer mogelijk een zaadlozing te krijgen. Het is nog wel mogelijk een orgasme te krijgen, dit noemt men ook wel een ‘droog orgasme’. Ook kunnen er tijdens de operatie zenuwen beschadigd zijn, waardoor een erectiestoornis kan optreden. De zenuwbundels die ervoor zorgen dat een man een erectie kan krijgen, bevinden zich links en rechts onder de prostaat. Vanzelfsprekend probeert de uroloog (indien dit oncologisch verantwoord is) deze zenuwbundels zoveel mogelijk te sparen. Maar tijdens de operatie is niet altijd te beoordelen of dit ook is gelukt. De eerste weken/maanden na een prostaatoperatie krijgen bijna alle mannen te maken met een erectiestoornis. Of de erectie weer terugkomt op het niveau van voor de operatie heeft te maken met verschillende factoren, zoals:

• Is er zenuwsparend (aan een of aan beide kanten) geopereerd?
• Hebben de zenuwbundels tijdelijk of blijvend schade opgelopen door de operatie?
• Waren er voor de operatie al erectieproblemen?
• Medicatie die invloed heeft op de erectie.
• U kunt uw ervaringen ook bespreken met uw uroloog. Hij of zij kan u adviseren over mogelijke therapieën en u eventueel verwijzen naar de verpleegkundig specialist andrologie of een seksuoloog voor verdere begeleiding.

Na de operatie

Na de operatie wordt u wakker op de verkoeverkamer. Hier herstelt u van de narcose. Daarna brengen we u naar de verpleegafdeling.

Nazorg

De eerste 6 weken na de operatie moet u het rustig aan doen. U mag niet:

• fietsen
• zwaar tillen
• zwaar huishoudelijk werk doen

Na 6 weken kunt u deze activiteiten weer langzaam opbouwen. U kunt na de operatie moe zijn. Het kan wel een half jaar duren voordat u uw oude conditie terug heeft. Als u pijn heeft, mag u paracetamol nemen. U mag maximaal 4 keer per dag één of twee tabletten van 500 mg.

Autorijden

Afhankelijk van de bepalingen van uw verzekering mag u na een laparoscopische/kijkoperatie (kleine sneetjes) na 2 weken weer autorijden. Na een grote buik operatie (grote snede) mag u afhankelijk van de bepalingen na 4 weken weer autorijden.

In bad

De eerste 2 weken na de operatie mag u thuis gewoon douchen. Als alle wondjes dicht zijn mag u 2 weken na de operatie weer in bad, zwemmen of de sauna bezoeken. 

Katheter

Tijdens de operatie maken we uw urinebuis los en weer opnieuw vast. De blaaskatheter zorgt ervoor dat uw urinebuis goed kan genezen. U heeft de katheter ongeveer 7 tot 10 dagen. Via de blaaskatheter loopt uw urine in de katheterzak. Soms lekt er urine langs de katheter. Deze urine kan er bloederig uitzien. Dit gebeurt vooral als u opstaat of als u naar de wc moet. Als er urine lekt, is dat niet erg, maar wel vervelend. Bij de apotheek kunt u incontinentiemateriaal halen. Controleer regelmatig of er urine in de katheterzak loopt. Zo weet u zeker dat de katheter niet verstopt zit.

Maak elke keer dat u zich wast het katheterslangetje schoon. Maak het slangetje schoon op de plek waar de katheter in het plasgaatje verdwijnt. Gebruik lauw water. Zolang u een katheter heeft, moet u extra drinken en per dag minimaal 1,5 liter urine aanmaken.

Waarschuw uw arts

Waarschuw uw arts als:

• u pijn heeft die niet weg gaat, ook niet als u paracetamol slikt.
• de katheter eruit is gegaan.
• u meer dan 38 °C koorts heeft.
• als u een koude rilling heeft gehad.
• er 2 tot 3 uur geen urine in de katheterzak komt.
• uw urine erg bloederig is en dit met veel drinken niet verdwijnt.

Controle

Na de operatie komt u regelmatig bij de uroloog en verpleegkundig specialist op controle:

• in het eerste jaar elke 3 maanden
• vanaf het tweede jaar elke 6 maanden