Behandeling Methotrexaat (Ledertrexate of Emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen

Werking en gebruik van MTX

Werking

In een lage dosering is de werking van MTX gelijk aan immunosuppressiva. Dit zijn medicijnen die het immuunsysteem of afweersysteem onderdrukken en ontstekingen remmen. MTX gebruiken we om de ziekte onder controle te krijgen en/of om opvlamming van ziekteactiviteit te voorkomen. Het is een medicijn dat de darmbescherming biedt. We kunnen het toepassen om het afbouwen of stoppen van andere medicatie zoals prednison mogelijk te maken. Binnen 4 tot 8 weken kan uw kind de effecten van MTX merken. Er zijn ook patiënten bij wie de behandeling pas later effect heeft. Bij goed effect schrijven we MTX langdurig voor. MTX kunnen we in combinatie met andere medicijnen voorschrijven. 

Gebruik

MTX is verkrijgbaar in de volgende vormen:

• Tablet van 2,5 mg of 10 mg.
• Per injectie.

 
Om de kans op bijwerkingen te verminderen en overdosering te voorkomen, krijgt uw kind 1 keer per week MTX. Bij deze dosering is het middel het meest effectief. Om eventuele bijwerkingen te kunnen opvangen, neemt uw kind bij voorkeur MTX in het weekend in. De darm neemt MTX beter op in het bloed als uw kind tenminste 3 uur voor inname en 3 uur daarna geen melkproducten gebruikt. Dit geldt niet voor injecties. Uw kind kan tabletten het beste met voedsel of drinken innemen. Eventueel kunt u de tabletten ook oplossen in water of limonade. Maal de tabletten niet. Bij kleine kinderen kunt u het medicijn ook oplossen met water in een spuitje. Zo kunt u het in de wang van uw kind geven. Zo nodig legt de verpleegkundig dit aan u uit. MTX-tabletten mag u met uw hand aanpakken.
 
MTX geven we ook wel per injectie onder de huid. Injecties hebben het voordeel dat ze minder maag- of darmklachten geven.
 
MTX heeft een effect op foliumzuur. Om de kans op leverstoornissen te verkleinen, schrijven we 5 mg foliumzuur voor. Deze tablet moet uw kind 48 uur na MTX innemen.

De behandeling

Eventuele bijwerkingen

De meest voorkomende bijwerkingen bij MTX zijn:

• Maag- of darmklachten, zoals een vol gevoel, misselijkheid, diarree, braken.
• Leverfunctiestoornissen. Hier merkt uw kind zelf niets van. De arts zal hiervoor regelmatig het bloed van uw kind laten controleren. Zo nodig past de arts de dosis MTX aan of krijgt uw kind injecties in plaats van tabletten. Deze leverfunctiestoornissen zijn over het algemeen niet blijvend.

 
Minder voorkomende bijwerkingen:

• Ontsteking van het mondslijmvlies.
• Stoornis in de bloedaanmaak door onderdrukking van het beenmerg. Ook hiervoor vindt regelmatig bloedcontrole plaats.
• Bepaalde vorm van longontsteking. Dit is zeldzaam op de kinderleeftijd.

 
Zelden voorkomende bijwerkingen:

• Huidafwijkingen, haaruitval.
• Hoofdpijn, duizeligheid.
• Verhoogde kans op infecties door stoornis in de bloedaanmaak.

 
Als uw kind een of meerdere van bovenstaande bijwerkingen krijgt of andere lichamelijke veranderingen, waarschuw dan de behandelend arts. 

Beperken kans op bijwerkingen

Houdt u zich goed aan de afspraken voor bloedcontrole. Het normale schema is: tijdens de eerste maand 1 keer per 2 weken, daarna 1 keer per maand en daarna elke 3 maanden 1 keer.
 
Mocht het bij uw oudere kind al aan de orde zijn: alcohol in combinatie met MTX geeft een verhoogd risico op leverfunctiestoornissen. Daarom moet uw kind voorzichtig zijn met alcohol. Op de dag van de inname van de medicijnen mag uw kind beslist geen alcohol drinken.
 
Als de huisarts of specialist antibiotica voorschrijft, meldt dan altijd dat uw kind MTX gebruikt. Bepaalde antibiotica kan uw kind namelijk niet in combinatie met MTX krijgen (zoals trimethoprimesulfamethoxazol en co-trimoxazol = bactrimel). Wij raden het gebruik van pijnstilling zoals ibuprofen of diclofenac af bij de ziekte van Crohn. Zeker in combinatie met MTX.
 
Wat te doen bij misselijkheid?

• Geef de MTX ’s avonds voor het slapen gaan.
• Verspreid de tabletten over 2 momenten op een dag. Vergeet niet om dan het foliumzuur ook 48 uur later te nemen.
• Overleg eventueel met de arts voor medicijnen tegen misselijkheid.
• Neem licht verteerbaar voedsel rondom de inname van MTX, eventueel fruit, maar geen melkproducten. 

Zwangerschap

Als u als moeder zwanger bent en uw kind gebruikt MTX tabletten dan adviseren wij u nitryl handschoenen te gebruiken tijdens het verschonen van uw kind en nat beddengoed. De luiers moet u in een afvalzak doen en vervolgens bij het huisafval zetten.

Tot slot

• Heeft uw kind andere klachten, neem dan contact op met de huisarts. De huisarts kan zo nodig met de behandelend arts overleggen.
• Als u of uw kind nog vragen heeft, kunt u deze stellen aan de verpleegkundige van de polikliniek voor kinderen en jeugdigen. U kunt bellen tussen 8.30 en 12.30 uur naar het verpleegkundig telefonisch spreekuur met telefoonnummer: (024) 361 44 13.