Behandeling IVF en ICSI

Leveringsproblemen medicatie

Ook in het Radboudumc wordt de apotheek met leveringsproblemen geconfronteerd. U krijgt dan een alternatief voor uw medicatie uitgereikt. Hierover zijn afspraken gemaakt door de staf Voortplantingsgeneeskunde en de apothekers binnen ons team voor een goed alternatief. 

 

Embryo kwaliteit en aantal embryo’s voor terugplaatsing

In het laboratorium beoordelen we de kwaliteit van de embryo’s door ze met een microscoop te bekijken. Aan de hand van een aantal uiterlijke kenmerken krijgt elk embryo op dag 3 een score (A, B of C). Een  embryo met score A geeft een ‘bovengemiddelde kans’ op zwangerschap, score B een ‘gemiddelde kans’, en score C een ‘benedengemiddelde kans’. De leeftijd van de vrouw heeft hier ook invloed op; vanaf een leeftijd van 38 jaar is de kans op zwangerschap bij dezelfde score lager.

Bij de terugplaatsing op dag 3 kan de arts u vertellen wat de kwaliteit is van het embryo dat teruggeplaatst wordt (of de twee embryo’s die teruggeplaatst worden). Als er meerdere embryo’s zijn ontstaan, groeien die in de broedstoof verder tot dag 5 of dag 6. Als de embryo’s op dag 5 of 6 van zeer goede kwaliteit zijn (blastocyst), kunnen ze worden ingevroren. In een volgende cyclus kunnen we deze ontdooien en terugplaatsen. Niet alle embryo’s groeien echter door tot blastocyst. Het komt dus helaas regelmatig voor dat ze niet ingevroren kunnen worden. 

Aantal embryo's
Of we één of twee embryo(’s) terugplaatsen, wordt van tevoren met u besproken. Voor alle leeftijden geldt dat er soms medische redenen zijn om maar één embryo terug te plaatsen. Bij vrouwen jonger dan 38 jaar plaatsen we bij de eerste twee behandelingen altijd één embryo terug, ongeacht de kwaliteit van de embryo’s. Vanaf de derde behandeling mag u in overleg met uw arts twee embryo’s terug krijgen. Bent u 38 jaar of ouder dan kunt u in samenspraak met uw behandelend arts soms al eerder kiezen voor twee embryo’s. Hieronder vindt u een overzicht van de mogelijkheden van het aantal verse en ingevroren (cryo) embryo’s dat terug geplaatst wordt:

 

Risico's en complicaties van IVF en ICSI

Risico’s en complicaties van IVF/ICSI
De kans op complicaties is bij een IVF/ICSI-behandeling is niet heel groot, maar er zijn natuurlijk wel risico’s en complicaties die kunnen voorkomen op verschillende momenten tijdens de behandeling:

• Tijdens de hormoonstimulatie:
  • U kunt last krijgen van bijwerkingen zoals hoofdpijn, opvliegers, stemmingswisselingen of buikpijn.
  • Er groeien te weinig eiblaasjes. De arts kan beslissen om de behandeling te stoppen en indien het medisch gezien zinvol is de behandeling opnieuw opstarten.
  • Er groeien te veel eiblaasjes (overstimulatie). Soms moeten we de behandeling voor de punctie stoppen omdat het risico op het overstimulatiesyndroom te groot is. De hormoondosering zal dan de volgende keer aangepast worden.
• Na de punctie:
  • Er worden geen eicellen of zaadcellen gevonden.
  • Er is een kleine kans op een bloeding in de buik.
  • Er is een kleine kans op een ontsteking van de eierstokken. Wanneer er een verhoogde kans op een ontsteking bestaat, wordt voorafgaand aan de punctie antibiotica voorgeschreven.
  • Ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS, overstimulatie): de kans op overstimulatie is verhoogd wanneer er veel eicellen worden gevonden na de punctie. Na de punctie kunnen de eierstokken erg opgezet zijn en kunnen de kleine bloedvaten in de buik meer vocht doorlaten dan normaal. Hierdoor kan het bloed stroperig worden en kan de doorbloeding van bepaalde organen aangetast worden. Bijbehorende klachten zijn: een opgezette buik, sterke gewichtstoename, buikpijn, een vol gevoel, misselijkheid, braken, kortademigheid en trombose (bloedstolsels in de bloedvaten). Neem contact op met het IVF-team wanneer er sprake is van deze klachten. Wanneer overstimulatie wordt geconstateerd, dan is het van groot belang dat u veel drinkt (2 tot 3 liter per dag) en voldoende rust neemt.
• Rondom de terugplaatsing:
  • Er heeft geen bevruchting plaats gevonden.
  • Er zijn geen geschikte embryo’s om terug te plaatsen.
  • Vanwege een verhoogd risico op het overstimulatiesyndroom kan de arts beslissen om geen embryo terug te plaatsen. In dat geval wordt er gekeken of de embryo’s ingevroren kunnen worden. Er bestaat een kans dat de embryo’s niet door groeien tot dag 5 en daardoor dus niet kunnen worden ingevroren.
• Na de zwangerschapstest:
  • Het kan voorkomen dat u na een positieve zwangerschapstest alsnog bloedverlies krijgt of dat er bij de echo geen goede zwangerschap wordt geconstateerd (miskraam).
  • Buitenbaarmoederlijke zwangerschap; ondanks dat het embryo in de baarmoeder wordt terug geplaatst kan het soms voorkomen dat het embryo zich in de eileider/eierstok innestelt. Dit is geen goede zwangerschap en zal indien mogelijk met medicatie behandeld worden. Soms is hiervoor een operatie nodig. 

Gezondheid van het kind
Bij IVF/ICSI kinderen lijkt er een iets grotere kans te zijn op aangeboren afwijkingen, maar dit lijkt ook het geval te zijn bij zwangerschappen die spontaan zijn ontstaan bij paren met vruchtbaarheidsproblemen. Er is geen verschil in de gezondheid van kinderen die geboren zijn na IVF/ICSI met geëjaculeerde zaadcellen, of ICSI met PESA/TESE zaadcellen. Genetische afwijkingen bij een of beide ouders kunnen een verhoogd risico geven op aangeboren afwijkingen; dit is niet gerelateerd aan de vruchtbaarheidsbehandeling.
 
Om meer informatie te krijgen over de gezondheid van IVF/ICSI kinderen is er een vragenlijst ontwikkeld die u ontvangt wanneer u zwanger bent. Na de bevalling ontvangen wij de vragenlijst graag retour. Dit is ook van belang voor de landelijke (anonieme) registratie van het aantal IVF/ICSI zwangerschappen.

(Eierstok)kanker
Onderzoek heeft niet aangetoond dat het gebruik van hormonen tijdens de IVF/ICSI-behandeling de kans op (eierstok)kanker vergroot.

"Voor ons is een kind krijgen altijd onzeker geweest"

Thomas (33) belandde op zijn zeventiende na een scooterongeluk voor de rest van zijn leven in een rolstoel. Vader worden zou voor hem nooit op de natuurlijke manier lukken. Via een ICSI-TESE-behandeling is zijn vriendin Kirsten (33) alsnog zwanger van hem. Bijna halverwege de zwangerschap – op 18 weken – vertelt Thomas over “het mooiste wat ons kon overkomen”.

1 Waarom hebben jullie gekozen voor een ICSI-TESE-behandeling?

"Ik heb op mijn 17e na een scooterongeluk een dwarslaesie opgelopen en zit sindsdien in een rolstoel. De eerste 2 weken na het ongeluk was ik heel kwaad dat me dit was overkomen. Daarna heb ik de knop weten om te draaien, er is niets aan te doen. Ik moet er mee leren leven. En dat lukt, ik ben positief ingesteld. Op mijn 18e kregen Kirsten en ik verkering. Toen speelde het nog niet of we wel of geen kinderen zouden willen. We waren nog jong. Door mijn dwarslaesie kan ik geen zaadlozing krijgen. Voor ons is een kind krijgen altijd onzeker geweest.
 
In 2005 heb ik via elektrostimulatie mijn zaadcellen willen laten invriezen. Ik was pas 20. Dat was vooral om mijn zaad veilig te stellen voor de toekomst. Het was relatief kort na het ongeluk. Toen was er meer kans dat het zaad nog van goede kwaliteit zou zijn. Het invriezen is echter niet gelukt.

Dat het niet zeker is dat we kinderen kunnen krijgen, heb ik altijd kunnen relativeren. Alleen komen we nu in een nieuwe levensfase. De afgelopen jaren is onze kinderwens gegroeid. Je ziet vrienden en familie om je heen die kinderen krijgen."

2 Hoe zijn jullie bij het Radboudumc terecht gekomen?

"Via mijn artsen in het Roessingh (revalidatiecentrum) heb ik 2 jaar geleden laten weten dat we een kinderwens hebben en gevraagd welke mogelijkheden er zijn. Zo zijn we in het Radboudumc voor een ICSI-TESE-behandeling terecht gekomen. In december 2017 hadden we ons eerste gesprek; afgelopen april is de behandeling gestart. We hebben dit alleen aan onze directe familie verteld. Anders stelt iedereen steeds de vraag: “En, is het al gelukt?” Dat levert alleen maar druk en stress op."

3 Hoe is de behandeling tot nu toe verlopen?

"Zelf wisten we niet wat we hadden moeten verwachten. Je houdt er rekening mee dat het lukt, maar evengoed dat dit niet zo is. De behandeling sloeg gelukkig vrij snel aan. Bij de 2e poging om de eicel van mijn vriendin te bevruchten met mijn zaadcel is het gelukt en overleefde de embryo het. In totaal heeft de behandeling ongeveer vier maanden geduurd. Nu is Kirsten 18 weken zwanger. Dit is echt supermooi, vooral vanwege onze situatie; het mooiste wat ons kon overkomen. Iedereen om ons heen is ook zo blij. Ik verheug me er heel erg op. Ik ben nu bezig om allerlei praktische zaken te regelen; zorgen voor aanpassingen in huis om het voor mij in een rolstoel goed mogelijk te maken om voor ons kind te zorgen."
 
De namen van Thomas en Kirsten zijn om privacyredenen gefingeerd.

Kosten en verzekering

De vergoeding van de kosten van een IVF-behandeling verschilt per zorgverzekeraar. Informeer bij uw zorgverzekeraar wat voor u en uw partner van toepassing is.

Tijdens iedere poli-afspraak komt u samen met uw partner. We willen zeker weten dat u beiden de behandeling wilt ondergaan. Ook zult u allebei een rekening van alle afspraken en behandelingen ontvangen. Onze financiële administratie stuurt de rekening door naar de ziektekostenverzekering.

De vergoeding van de kosten van een IVF/ICSI-behandeling verschilt per zorgverzekeraar. Meestal worden er 3 behandelingen vergoed. Informeer bij uw zorgverzekeraar wat voor u en uw partner geldt. Wanneer de kans op succes heel klein is, bijvoorbeeld omdat de eierstokken niet goed reageren op de hormonen, heeft het soms geen zin om door te gaan met behandelen. U wordt hierover geïnformeerd door uw behandelend arts.

Wanneer het medisch gezien zinvol is om na 3 behandelingen door te gaan kan het zijn dat de behandeling voor eigen kosten is.
Ook worden er door het Radboudumc kosten in rekening gebracht voor het bewaren van eicellen, zaadcellen en embryo's. Deze worden niet altijd door uw zorgverzekering vergoed. Voor informatie over vergoeding wordt u verwezen naar uw zorgverzekering.

 Voor meer informatie over zorgkosten:

• Informatie over zorgkosten

Bewaar­overeenkomst voor invriezen

Wanneer we zaad, eicellen, embryo’s en ovariumweefsel van u invriezen en bewaren, vragen we u een bewaarovereenkomst te ondertekenen. Bekijk deze bewaarovereenkomsten hieronder. Uiteraard kunt u vragen hierover stellen tijdens uw afspraak of via mijnRadboud.

• Bewaarovereenkomst eicellen
• Bewaarovereenkomst embryo's
• Bewaarovereenkomst ovariumweefsel
• Bewaarovereenkomst zaad
• Bewaarovereenkomst zaaddonor