Behandeling Uitwendige bestraling bij prostaatkanker

Tijdens de behandeling

Gevulde blaas

• Zorg dat u maximaal 45 minuten voor de afspraak naar het toilet gaat en volledig uitplast.
• Drink direct daarna 0,5 liter. Dit komt overeen met ongeveer 3 bekers. Drink het binnen 15 minuten op. Het heeft tijd nodig om in uw blaas terecht te komen.

Bestraling op de MR-linac

De behandelend radiotherapeut vertelt u of u in aanmerking komt voor bestraling op de MR-linac (MRI-gestuurde bestraling). Bij bestraling op de MR-linac geldt de informatie in bovenstaande paragrafen niet voor u.

De bestralingen op de MR-linac vinden plaats op de locatie Radiotherapie in het Radboudumc.
De voorbereiding bestaat uit een CT scan en een MRI scan. Voor de MR-linac behandeling brengen we geen goudmarkers in de prostaat en ook geen ballon in de endeldarm zoals hierboven staat.

De behandeling bestaat uit 5 bestralingen en duurt 2,5 weken. Tijdens de bestralingsbehandeling maken we meerdere MRI’s op het bestralingsapparaat. De behandeling duurt 45-60 minuten per keer. Het bestralen zelf duurt 7-8 minuten. Het is belangrijk dat u tijdens de behandeling zo stil mogelijk ligt.

Voor optimale bestralingen vragen wij van u het volgende:

• Zorg dat u 30 minuten voor de MRI en voor de behandelingen op de MR-linac volledig uitplast (en zo nodig ontlasting hebt)
• Drink bij voorkeur niet in de 30 minuten voordat u op de MRI of MR-linac komt. Hiermee voorkomen we dat u tijdens de behandeling naar het toilet moet

Huidverzorging tijdens de bestralings­periode

Door de bestraling kan uw huid geïrriteerd raken. Of u wel of geen huidreactie krijgt is van veel verschillende factoren afhankelijk. Huidreactie is een vaak voorkomende bijwerking op de behandeling. Huidreacties kunt u niet voorkomen met voorzorgsmaatregelen.
Hieronder vindt u de belangrijkste adviezen. Indien u vragen heeft kunt u altijd terecht bij uw verpleegkundig consulent op de radiotherapie.

• Draag makkelijk zittende kleding. Voorkom schurende randen/naden.
• Het gebruik van milde zeep is toegestaan.
• U mag normaal douchen en baden.
• Zwemmen (buiten, chloor) en sauna mag indien de huid geen reactie vertoont.
• Eigen huidverzorgingsproducten mag u blijven gebruiken, tenzij u irritatie bemerkt.
• Deodorant (liefst zonder alcohol) is toegestaan.
• Scheer bij voorkeur elektrisch in het gezicht. Indien nooit wondjes, dan mag het ook met het mes.
• Lichaamsbeharing in bestraald gebied bij voorkeur niet ontharen.
• Bij het ontharen niet harsen en geen ontharingscrème gebruiken.
• Gebruik alleen aftershave voor een gevoelige huid in bestraald gebied.
• Zorg dat uw huid zo min mogelijk in de zon komt in verband met het risico op hypo- of hyperpigmentatie (huidverkleuringen). Zorg dat u niet verbrandt.
• Voor advies over zonnebrandcremes zie de adviezen op KWF.nl.
• Plak geen pleisters in het gebied dat bestraald wordt.
• Gebruk bij voorkeur geen sterk geparfumeerde producten/haarverf.

Indien een reactie ontstaat van de bestraalde huid, hoeft dit niet altijd pijnlijk te zijn. De huid droog houden is in dat geval een goede optie.

In geval van pijn, jeuk of andere klachten kunt u in overleg met uw verpleegkundig consulent of arts een recept krijgen voor verzachtende crème. Ook kunnen zij u mogelijk andere praktische adviezen geven.

De acute huidreactie ontstaan door bestraling, kan na de behandeling nog toenemen. Zeg het de verpleegkundige als uw huid open gaat na de bestraling.

Gemiddeld duurt het 2-4 weken voordat de huidreactie weer genezen is.

Mogelijke bijwerkingen

Tijdens de bestraling

• Ongeveer 1 op de 3 patiënten krijgt door de behandeling klachten bij het plassen, zoals moeilijker plassen, vaker plassen, ’s nachts vaker naar het toilet moeten of moeilijker plas op kunnen houden. Incontinentie komt zelden voor. Soms schrijven we tabletten voor om beter te kunnen plassen. Deze klachten verdwijnen geleidelijk in de weken na de bestraling.
• Bij uw endeldarm en anus kunnen irritaties ontstaan. Ook kan het zijn dat u vaker en dunnere ontlasting heeft. Soms zit er bloed bij de ontlasting: dit is onschuldig en verdwijnt vanzelf.
• Door de behandeling kunt u zich moe voelen. U kunt extra rust nemen en we adviseren alcohol alleen met mate te gebruiken. Verder mag u alles doen.   

Bijwerkingen op langere termijn

• 1 op de 5 patiënten houdt klachten bij het plassen, zoals moeilijker of vaker plassen. Incontinentieklachten komen zeer zelden voor.
• Bloed bij de ontlasting of bij de urine. Dit komt zelden voor en verdwijnt vaak spontaan. Meld dit wel tijdens de controle. Soms is het nodig om dit bloedverlies te onderzoeken en te behandelen.
• Ongeveer de helft van de patiënten heeft erectieproblemen, verminderd orgasmegevoel en minder spermaproductie. Dit komt door beschadiging van de bloedvaten en zaadblaasjes die dicht tegen de prostaat aanliggen.