Miskraam

Oorzaken

Er zijn veel vragen over miskramen waar we nog geen antwoord op hebben. We weten dat er meestal iets mis gaat in het prille begin van de zwangerschap. Het probleem ontstaat vaak al bij de bevruchting. Tijdens de bevruchting komt erfelijk materiaal van de vader en de moeder bij elkaar. Dit materiaal is opgeslagen in chromosomen. Als je een miskraam krijgt, is er vaak iets niet goed gegaan bij de verdeling van het erfelijk materiaal, de chromosomen. Er is dan te weinig of te veel chromosomaal weefsel. Zo’n fout ontstaat meestal door toeval. Dat betekent dat de kans op een miskraam bij een volgende zwangerschap niet verhoogd is.

Je kunt zelf geen miskraam opwekken of veroorzaken. Je krijgt geen miskraam door sporten (bijvoorbeeld hardlopen of paardrijden) of stress. Seks (gemeenschap, orgasme) is niet schadelijk tijdens de zwangerschap en leidt niet tot een miskraam. Je kan een miskraam ook niet voorkomen door rustig aan te doen.

Herhaalde miskramen

Als je 2 of meer miskramen hebt gehad dan spreken we van herhaalde miskraam. Veel vrouwen denken dat herhaalde miskramen ontstaan door een ziekte bij zichzelf of de partner. Die gedachte is logisch, maar klopt meestal niet. Maar bij ongeveer 15% van de paren wordt een oorzaak gevonden. 

Als je 2 of meer miskramen hebt gehad dan kun je onderzoek laten doen om te kijken of er een oorzaak kan worden gevonden. Jouw huisarts kan je hiervoor verwijzen naar de poli vroege zwangerschap van het Radboudumc. 

• Risicofactoren

  De belangrijkste oorzaken en risicofactoren zijn:

  • hogere leeftijd
  • gezondheidsproblemen
  • roken en overgewicht
  • chromosoomafwijkingen
  • antifosfolipidensyndroom
  • afwijkende vorm van de baarmoeder
  • stollingsafwijkingen

• Hogere leeftijd

  Hoe ouder je bent, hoe groter de kans is op een miskraam.

  • voor vrouwen beneden de 35 jaar is de kans 1 op 10
  • voor vrouwen tussen de 35 en 40 jaar is de kans 1 op de 5-6
  • voor vrouwen tussen de 40 en 45 jaar is de kans 1 op 3

• Gezondheidsproblemen

  Heb je ernstige gezondheidsproblemen? Heb je bijvoorbeeld diabetes en ben je niet goed ingesteld? Dan heb je meer kans op een miskraam. Zwaar drinken, roken, meeroken en overgewicht zijn ook verbonden met een hoger risico op een miskraam.

• Roken

  Rook je? Dan is de kans op een miskraam iets groter. Heb je overgewicht? Ook dan is de kans op een miskraam groter.

• Chromosoomafwijkingen

  Chromosomen bevatten het erfelijke materiaal dat je doorgeeft aan jouw kind. Soms zorgt een chromosoomafwijking bij jou of jouw partner voor een herhaalde miskraam. 

• Antifosfolipidensyndroom

  Antistoffen zijn belangrijk voor de afweer tegen ziekten. Sommige mensen maken verkeerde antistoffen aan. Ze reageren op cellen in het eigen lichaam. Een voorbeeld van die verkeerde antistoffen zijn antifosfolipide-antistoffen. Ze zorgen ervoor dat bepaalde vetten niet meer goed werken. Dat vergroot de kans op trombose. Als dat in de placenta (moederkoek) gebeurt, ontstaat een miskraam. Ongeveer 2% van alle vrouwen heeft antifosfolipide-antistoffen. Onder vrouwen met herhaalde miskraam is dat ongeveer 15%.

• Afwijkende vorm van de baarmoeder

  Sommige vrouwen hebben een afwijkende vorm van de baarmoeder. Het kan een aangeboren afwijking zijn, zoals een dubbele baarmoeder of een tussenschot in de baarmoederholte. De afwijking kan ook later ontstaan, bijvoorbeeld door een vleesboom aan de binnenkant van de baarmoeder. Het kan zijn dat de placenta (moederkoek) zich niet goed innestelt in een afwijkende baarmoeder. Het gevolg: een miskraam. Een operatie aan de baarmoeder zorgt er helaas niet voor dat de kans op een miskraam kleiner wordt. 

• Stollingsafwijkingen

  In sommige families hebben meerdere mensen problemen met de stolling van het bloed. Als het bloed te snel stolt, kan er een bloedpropje ontstaan dat een bloedvat afsluit (trombose). Ook beroertes komen in deze families vaker voor. Komen er stollingsafwijkingen voor in jouw familie? Dan heb je een licht verhoogde kans op een miskraam.

Wat nu?

Nu je weet dat je een miskraam hebt zijn er verschillende mogelijkheden. Samen met jouw verloskundige of gynaecoloog bespreek je wat je mogelijkheden zijn en welke oplossing het beste bij jou past. Je kan medicijnen nemen om de miskraam op te wekken. Je kan ook een curettage laten doen. Dan verwijdert de gynaecoloog de miskraam operatief via de baarmoedermond.

In het Radboudumc is er een speciaal spreekuur voor vrouwen met een miskraam, het spreekuur “jonge zwangerschap”. Jouw gynaecoloog of verloskundige kan jou naar dit spreekuur verwijzen

Kiezen

Alle methoden hebben voor- en nadelen. Als je kiest voor afwachten, dan kan je ook na bijvoorbeeld 3 weken alsnog besluiten om de miskraam actief op te wekken. Bespreek met je verloskundige of gynaecoloog wat voor jou belangrijk is. Samen kom je dan tot een keus die bij jou past. Je krijgt een vervolgafspraak, ook als je besluit om af te wachten.
Als je net weet dat je een miskraam gaat krijgen, dan raadt de verloskundige of gynaecoloog sowieso vaak aan om eerst nog af te wachten. Het is goed om tijd te nemen voor je beslissing.

Na de miskraam

Adviezen

Na de miskraam staat de baarmoedermond nog een paar dagen open. Om de kans op infectie kleiner te maken, krijg je het volgende advies voor de eerste 2 weken of zolang je bloedverlies hebt:

• geen tampons gebruiken
• geen geslachtsgemeenschap hebben
• niet in bad en niet zwemmen
• contact opnemen als je buikpijn en/of koorts krijgt

Bloedverlies en menstruatie

Je kan nog een paar weken wat bloedverlies hebben. De menstruatie komt na 4 tot 6 weken weer op gang, soms later. Komt de pijn vaker terug en heb je ruim bloedverlies? Neem dan contact op met je verloskundige of gynaecoloog. Mogelijk is er een rest weefsel achtergebleven in de baarmoeder. Heb je veel bloed verloren tijdens de miskraam? Vraag dan of je bloed kan worden gecontroleerd op bloedarmoede. Mogelijk heb je medicatie nodig (ijzer).

Hoe voel je je?

Vrouwen reageren verschillend op een miskraam. Dat geldt ook voor hun partners. Waar de één al snel weer het gewone leven oppakt, heeft de ander meer tijd nodig om het verlies van de zwangerschap te verwerken. Na een miskraam kan je je letterlijk en figuurlijk leeg voelen. Je zal zowel lichamelijk als emotioneel moeten herstellen.
Het is niet raar als je jaloers bent op vrouwen bij wie de zwangerschap wel goed gaat. De vraag waarom het misging kan je bezighouden. Dat is ook niet raar, maar weet wel dat je er niets aan hebt kunnen doen.

Met anderen er over praten?

Het is een persoonlijke keus wie je laat weten dat je een miskraam krijgt of gekregen hebt. Je zal merken dat er veel meer vrouwen een miskraam hebben gehad dan je in eerste instantie denkt. Ongeveer 1 op de 4 vrouwen krijgt een keer een miskraam.
Misschien weten alleen jij en je partner over de miskraam en wil je niet dat anderen op de hoogte zijn van je miskraam. Aan de andere kant: je kan waarschijnlijk wel wat medeleven gebruiken. Het kan prettig zijn over de miskraam te praten, zowel met elkaar als met anderen.

Wanneer weer werken?

Meestal kan je na een week weer werken, maar het verschilt van vrouw tot vrouw. Het kan langer duren voor je je weer goed voelt. Je kan door alle emoties last hebben van vermoeidheid, slapeloosheid en een verminderde eetlust. Als je veel bloed hebt verloren, kan dit ook impact hebben.

Wanneer weer zwanger worden?

Je kan zelf beslissen wanneer je weer zwanger probeert te worden. Als je je extra zorgen maakt bij de volgende zwangerschap is dat helemaal niet raar.

Verdere hulp of steun?

Merk je dat je na verloop van tijd je niet beter gaat voelen? Blijf je erg verdrietig en kom je niet verder? Vraag dan professionele hulp aan je huisarts, verloskundige of gynaecoloog.

Controle­afspraak

Lichamelijke klachten

Na de miskraam krijg je een controle bij je verloskundige of gynaecoloog. Hij of zij vraagt of je nog buikpijn hebt of bloedverlies. Is er twijfel of je een miskraam hebt gehad, dan krijg je een echo. Op de echo kan je alleen zien of er nog een vruchtzak is. Na een miskraam is er vaak verdikt slijmvlies te zien in de baarmoeder. Dat is normaal en dit verdikte slijmvlies kan je niet goed onderscheiden van een rest.
Heb je bijna geen bloedverlies meer na de miskraam of al weer een menstruatie gehad? Dan weet je dat je waarschijnlijk geen rest hebt. Dan heb je geen echo nodig.

Emotioneel

De verloskundige of gynaecoloog gaat in op je gevoelens. Hij of zij vraagt wanneer je weer zwanger wil worden en bespreekt wat te doen als je weer zwanger bent.

Herhalingskans

Je verloskundige of gynaecoloog gaat ook in op de herhalingskans. Is het de eerste keer dat je een miskraam hebt gehad? Dan is je kans dat het de volgende keer goed gaat, bijna vergelijkbaar met vrouwen die geen miskraam hebben gehad. Je hebt dan geen hoger risico.
Verder gaat hij of zij in op je leefstijl. Zijn er mogelijkheden om je situatie te verbeteren? Dan kijk je samen hoe en wat je kan verbeteren.
Heb je vaker een miskraam gehad? Dan bespreekt hij of zij of verder onderzoek zinvol is. Je vindt daarin ook wat je kans is dat een volgende zwangerschap wel goed gaat. Lees meer informatie over herhaalde miskramen.

Vragen opschrijven

Na een miskraam hebben vrouwen en hun partners vaak veel vragen. Heb je ook vragen? Schrijf ze op, zodat je ze niet vergeet. Je kan natuurlijk ook eerder contact opnemen.

Alles op een rij

• Een miskraam komt vaak voor. 1 op de 10-20 van de zwangerschappen eindigt in een miskraam. Dit is ook afhankelijk van de leeftijd van de vrouw.
• Hoe je emotioneel op een miskraam reageert en hoe je het verwerkt verschilt van persoon tot persoon. We weten dat veel stellen het moeilijk vinden. Je kan nog een tijd last hebben van boosheid, verdriet, lusteloosheid of een leeg gevoel.
• Als je weet dat je een miskraam gaat krijgen, kan je kiezen voor afwachten, het opwekken met medicijnen of het laten weghalen met een curettage. Alle methoden hebben hun eigen voor- en nadelen. Lees de informatie goed en bespreek met je verloskundige of gynaecoloog welke keus bij jou het beste past.
• Neem contact op als je veel bloedverlies hebt, als je pijn blijft houden of als je koorts krijgt.
• Je verloskundige of gynaecoloog helpt je graag in deze moeilijke periode. Je krijgt vervolgafspraken. Neem eerder contact op als je daar behoefte aan hebt.

Medische termen

Miskraam

Het woord miskraam gebruiken we in onze tekst alleen voor het verliezen van een vroege zwangerschap, zoals in de betekenis: een miskraam krijgen of opwekken. Het woord miskraam wordt ook gebruikt om een vroege zwangerschap aan te geven die niet goed is, zoals in de betekenis: je bent zwanger van een miskraam. In onze tekst hebben we deze betekenis niet gebruikt om verwarring te voorkomen.

Het medische woord voor miskraam is abortus. Buiten de medische wereld gebruiken we het woord abortus om het afbreken van een ongewenste zwangerschap aan te geven. Het medische woord daarvoor is abortus provocatus. Mogelijk hoor je een keer het woord abortus in het ziekenhuis. Weet dan dat het niet gaat over een ongewenste zwangerschap, maar een miskraam.

Het Engelse woord voor miskraam is miscarriage of abortion.

Curettage, vacuümcurettage

Curettage is de naam voor de operatie waarbij zwangerschapsweefsel uit de baarmoeder wordt verwijderd. Het wordt ook wel vacuümcurettage genoemd. Met een buisje wordt de baarmoeder leeggezogen. Dit gebeurt met een pompje dat een negatieve druk maakt, ook wel vacuüm genoemd. Het Engelse woord is evacuation of retained products of conception (ERPC) ook wel dilatation and curettage (D&C).

Embryo, foetus, vruchtje

Wij hebben gekozen voor het woord embryo om de eerste aanleg van het kind te benoemen. Het woord vruchtje wordt hier ook wel voor gebruikt. Als het embryo meer op een mens gaat lijken, noemen we het een foetus. Wanneer we over een foetus spreken is niet precies vastgelegd. Dit kan vanaf zo’n 8-9 weken van de ontwikkeling gerekend vanaf de eerste dag van de menstruatie.

Misoprostol, Cytotec, prostaglandine

Misoprostol is het medicijn waarmee je een miskraam kan opwekken. De merknaam is Cytotec. De werkzame stof is prostaglandine. Prostaglandines zijn hormoonachtige stoffen die door ons lichaam worden gemaakt. Ze regelen veel verschillende processen waaronder ook het in gang zetten van een bevalling. Misoprostol is kunstmatig gemaakt. Het is ontwikkeld om de maagwand tegen zuren te beschermen.

Lege vruchtzak

Lege vruchtzak is een ander woord voor een zwangerschap waarbij geen embryo is aangelegd. De Engelse term is blighted ovum.

Poli vroege zwangerschap

In het Radboudumc is er een speciale poli voor vrouwen die een miskraam hebben. Dit is de poli vroege zwangerschap. Op deze poli werken klinisch verloskundigen die opgeleid zijn om vrouwen met een miskraam te begeleiden.

Als je een miskraam hebt kan jouw 1^e lijns verloskundige of huisarts jou verwijzen naar de poli vroege zwangerschap. Er wordt dan samen met jou bekeken welke behandeling je wilt. Ook als je meerdere miskramen hebt gehad en daar onderzoek naar wilt laten doen kan je via je huisarts een afspraak maken op de poli vroege zwangerschap.