Wat is Lymeziekte?
Lymeziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Een teek brengt deze bacterie over. Bij deze ziekte zie je vaak een rode plek die steeds groter wordt (het erythema migrans).
lees meerWat is Lymeziekte?
De bacterie Borrelia burgdorferi veroorzaakt Lymeziekte. Een teek kan deze bacterie overbrengen. Bij een klein deel (2 tot 3%) van de tekenbeten ontstaat Lymeziekte. Bij deze ziekte is vaak rode plek zichtbaar die steeds groter wordt (erythema migrans ofwel EM). Niet iedere vorm van Lymeziekte begint met een erythema migrans.
Door verschillende factoren – waaronder het klimaat, maar zeker ook hoe we omgaan met en gebruik maken van de natuur – zullen teken, Lymeziekte en andere door teken overdraagbare ziekten in de nabije toekomst vaker voorkomen. Een teek kan ook nog andere ziekteverwekkers overbrengen: bacteriën, virussen of parasieten. Maar andere tekenbeetziekten dan Lymeziekte zijn zeldzaam in Nederland.
Klachten
Bij acute, vroege Lymeziekte is meestal een rode huidafwijking (EM) zichtbaar. Ook kan een rode zwelling optreden op de oorlel of de tepel. Dit is het borrelia lymfocytoom. Een antibioticakuur in tabletvorm geneest de ziekte bijna altijd helemaal.
Als de infectie pas laat ontdekt is of er geen antibiotica zijn voorgeschreven of geslikt, dan kunt u andere klachten krijgen. Soms ontstaan die ook als u wel antibiotica heeft geslikt. De klachten kunnen heel verschillend zijn, zoals:
- dubbelzien
- aangezichtsverlamming
- pijn in armen of benen
- krachtsverlies
- doof, tintelend gevoel in armen of benen
- gezwollen en rood gewricht, meestal de knie
- acrodermatitis chronica atrophicans (ACA): een huidaandoening die meestal voorkomt aan onderbenen of voeten (de huid is plaatselijk rood tot paars en uiteindelijk heel erg dun)
Langdurige klachten na Lymeziekte
Meestal geneest lymeziekte helemaal door een antibioticumkuur. Het kan langer duren voordat uw klachten daarna weg zijn. Sommige patiënten met Lymeziekte krijgen na een antibioticumbehandeling chronische klachten; zoals vermoeidheid, concentratieproblemen, pijn in de gewrichten, spieren en pezen. Een Lymespecialist gaat na of de behandeling met antibiotica voldoende is geweest. Meestal zijn deze klachten een reactie van het lichaam op de infectie. Extra antibiotica helpen dan niet.
Zorgpad Lymeziekte onderzoeken en behandelingen
Hier leest u welke onderzoeken en behandelmogelijkheden er zijn en waarvoor u in het Radboudumc terecht kunt.
naar het zorgpadLyme-behandelcentrum
Samen met het AmsterdamUMC, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Lyme-patiëntenvereniging vormt het Radboudumc het Nederlands Lymeziekte-expertisecentrum (NLE).
lees meerLyme-behandelcentrum
Samen met het AmsterdamUMC, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Lyme-patiëntenvereniging vormt het Radboudumc het Nederlands Lymeziekte-expertisecentrum (NLE).
In ons centrum werken medisch specialisten zoals internist-infectiologen, kinderartsen, arts-microbiologen, verpleegkundig specialisten en een klinisch arbeidsgeneeskundige gespecialiseerd in Lymeziekte.
Verwijzing naar het Radboudumc
Wij bekijken de medische informatie in uw verwijsbrief en beoordelen of het zinvol is om gezien te worden in het Lyme expertisecentrum. Het is niet noodzakelijk iedereen op onze polikliniek te zien en daarom ondersteunen wij ook huisartsen en medisch specialisten bij het stellen van de diagnose en de behandeling. Gezien het grote aantal verwijzingen is er helaas een wachttijd van gemiddeld 8 tot 10 weken.
Heeft behandeling in ons centrum voor u geen meerwaarde en kan uw huisarts of specialist de behandeling goed uitvoeren? Dan krijgt uw verwijzer (huisarts of medisch specialist) hierover schriftelijk bericht. Als u vragen over uw ziekte, behandeling of verwijzing heeft, kunt u deze aan uw eigen arts stellen. Uw huisarts of specialist kan overleggen met de Lymespecialist.
Verwijzing bij acute Lymeziekte op korte termijn
Na telefonisch overleg met uw behandeld arts (huisarts of verwijzend specialist) kan u met spoed op de Lyme-polikliniek gezien worden als dit medisch noodzakelijk is.
Onderzoek Vaststellen van Lymeziekte
Allereerst beoordeelt de arts uw gezondheidsklachten, uw verhaal over de ziektegeschiedenis en uw leefgewoontes. Ook doet de arts lichamelijk onderzoek. Daarnaast kijkt hij of zij in bepaalde gevallen naar aanvullende onderzoeken, onder andere de resultaten van bloedonderzoek.
lees meerMeedoen aan onderzoek?
Het Radboudumc doet veel onderzoek naar Lymeziekte (borrelia infectie). Wij onderzoeken onder andere de reactie van het immuunsysteem op Lymeziekte, de gevolgen van Lymeziekte en de beste behandeling daarvan.
lees meerMeedoen aan onderzoek?
Het Radboudumc doet veel onderzoek naar Lymeziekte (borrelia infectie). Wij onderzoeken onder andere de reactie van het immuunsysteem op Lymeziekte, de gevolgen van Lymeziekte en de beste behandeling daarvan.
Nederlands Lymeziekte-expertisecentrum (NLe) Biobank
De afdelingen Infectieziekten van het Radboudumc en het AmsterdamUMC (locatie AMC) hebben samen de NLe Biobank opgezet. Met deze biobank willen we wetenschappelijk onderzoek doen naar Lymeziekte om de diagnostiek, behandeling en prognose van patiënten in de toekomst te verbeteren.
Wat is de NLe Biobank?
De NLe Biobank bevat lichaamsmateriaal (urine en bloed) en gegevens uit het medisch dossier (alles anoniem) o.a. over tekenbeten, lichamelijk klachten, antibioticumgebruik van deelnemende patiënten. Dit lichaamsmateriaal gebruiken we voor wetenschappelijk onderzoek. Het gaat bij de NLe Biobank niet om één onderzoek, maar om meerdere toekomstige onderzoeken naar Lymeziekte; zoals nieuwe diagnostische testen, nieuwe behandeling en meer inzicht in hoe de ziekte bij borrelia infectie werkt.
Wie kan aan het onderzoek meedoen?
Alle patiënten die de Lyme-poliklinieken van het Radboudumc of het Amsterdam UMC, locatie AMC, bezoeken kunnen worden gevraagd om deel te nemen aan de NLe Biobank. Het maakt hierbij niet uit of het zeker is of u Lymeziekte heeft. Juist op deze manier is het mogelijk om in de toekomst onderzoek te doen naar bijvoorbeeld nieuwe diagnostische tests. Als u besluit om deel te nemen, worden uw lichaamsmateriaal (bloed en urine) en uw medische gegevens (anoniem) voor een langere periode opgeslagen in de biobank van het Radboudumc of het Amsterdam UMC. Om uw materialen en de medische gegevens voor onbepaalde tijd op te mogen slaan, hebben wij van u schriftelijk toestemming nodig. Deze toestemming kunt u geven als u bij de arts op de polikliniek komt. De NLe Biobank is uniek in de wereld en geeft de mogelijkheid om de ontwikkeling van Lymeziekte te volgen gedurende het hele leven van een Lymeziekte patiënt. Vraag bij uw polibezoek gerust meer hierover aan uw arts en verpleegkundige.
Preventie en handelen bij een tekenbeet
Hoe kunt u een Lyme infectie voorkomen?
Teken komen het hele jaar voor, maar ze zijn vooral actief tussen maart en oktober, als het buiten minstens zeven graden Celsius is. De meeste mensen lopen een tekenbeet op tijdens een activiteit in de natuur, zoals: wandelen, mountainbiken, paardrijden, tuinieren of buitenspelen. Niet alle tekenbeten veroorzaken de ziekte van Lyme. Het advies luidt; ‘Na een bezoek aan het groen een tekencheck doen!’
Een tekenbeet kunt u nooit 100% voorkomen. Wel kunt u de volgende voorzorgsmaatregelen nemen om de kans op een tekenbeet te verkleinen:
- Draag gesloten schoenen en kleding als u in de natuur bent. Bijvoorbeeld; een lange broek, lange mouwen en een petje.
- Gebruik tekenwerende middelen op blote delen van het lichaam, bijvoorbeeld de enkels. Bekijk wel welk middel geschikt is, voor kinderen en zwangeren mogen niet al deze producten gebruikt worden. Het is hierbij erg belangrijk om de gebruiksaanwijzing goed te lezen.
- Blijf zoveel mogelijk op paden en vermijd contact met struikgewas en hoog gras.
- Controleer uzelf of laat iemand anders u controleren binnen 24 uur op tekenbeten na een activiteit in de natuur.
- Als u een tekenbeet ontdekt, verwijder de teek dan zo snel mogelijk. Dit kan met een pincet of met een tekenverwijderaar.
- Gebruik géén alcohol, jodium olie of andere middelen vóórdat u de teek verwijdert.
- Ontsmet het beetwondje nadat u de teek hebt verwijderd.
- Noteer wanneer en waar op de huid u gebeten bent. Houd tot 3 maanden na de tekenbeet de huid rond de beet in de gaten. Let op het ontstaan van verkleuring van de huid of klachten die passen bij de ziekte van Lyme.
Wanneer moet ik naar de huisarts?
- Als u een tekenbeet heeft.
- Als u een verkleuring van de huid ontdekt op de plek van de tekenbeet, die groter wordt. Deze kan tot 3 maanden na een tekenbeet verschijnen.
- Als u koorts en eventueel spier- en gewrichtspijn ontwikkelt in de eerste weken na een tekenbeet.
- Soms kunnen gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten ontstaan. Dat kan gebeuren als de vroege klachten van de ziekte van Lyme niet behandeld zijn met antibiotica. Maar deze klachten zijn soms ook een eerste uiting van de ziekte.
- Ook als u niet zeker weet of u een tekenbeet hebt gehad, maar wel een uitingsvorm, dan is het goed om langs de huisarts te gaan.