Dreigende vroeggeboorte

Extreme vroeggeboorte

Een extreme vroeggeboorte is een geboorte tussen de 16 en 26 weken zwangerschap. Vanaf 24 weken begint de levensvatbare periode. Je kindje is dan vaak ver genoeg ontwikkeld om in leven te blijven. Bij een geboorte voor de 24 weken overlijdt het kind meestal. Intensieve behandeling van het kind op de Neonatale Intensive Care Unit (NICU) is bij extreme vroeggeboorte altijd noodzakelijk, maar er is een reële kans dat het kind dan alsnog overlijdt. Het doormaken van een extreme vroeggeboorte heeft een grote impact op het kind, de vrouw en haar partner. Het is dan ook van groot belang om een extreme vroeggeboorte te voorkomen.

Herhalingsrisico

Wij zijn gespecialiseerd in het voorkomen en behandelen van extreme vroeggeboorte. Denk hierbij aan de begeleiding rondom een dreigende extreme vroeggeboorte, maar ook de begeleiding van vrouwen die eerder een extreme vroeggeboorte gehad hebben. 
Vrouwen die een extreme vroeggeboorte hebben gehad lopen een verhoogd risico op het wederom doormaken van een (extreme) vroeggeboorte. Het herhalingsrisico is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Wij maken graag voor de zwangerschap een persoonsgericht plan om je eventuele volgende zwangerschap zo goed mogelijk te laten verlopen. Je kunt hiervoor laten verwijzen door jouw huisarts en gynaecoloog. Ons team staat dag en nacht klaar om je zo optimaal mogelijk te behandelen.

We kunnen het risico op herhaling van extreme vroeggeboorte onder andere verkleinen met behulp van medicatie en het plaatsen van een bandje (cerclage) om de baarmoedermond. Binnen het Radboudumc is de kennis aanwezig om je in deze periode maximaal bij te staan.

Symptomen

Er zijn verschillende lichamelijke klachten die kunnen wijzen op een vroeggeboorte, zoals vroegtijdige weeën, harde buiken, vroegtijdig gebroken vliezen, infecties, veranderende of toegenomen vagina afscheiding, vloedverlies, buikpijn en een drukkend gevoel in de onderbuik, vagina of het bekken. 

Sommige van deze klachten kunnen ook voorkomen tijdens een normale zwangerschap. Dit maakt het soms lastig om een dreigende (extreme) vroeggeboorte tijdig op te sporen.

Vroegtijdige weeën

Weeën zijn pijnlijke samentrekkingen van de baarmoeder. Ze leidden tot ontsluiting van de baarmoedermond en uiteindelijk tot de bevalling. Beginnen ze meer dan drie weken voor de uitgerekende datum, dan heb je vroegtijdige weeën. Je kind kan dan te vroeg geboren worden. Vroegtijdige weeën zijn hetzelfde als weeën rond de uitgerekende datum. Weeën zijn vaak pijnlijk en regelmatig. Ook kun je wat bloed, slijm en/of vruchtwater verliezen.

Harde buiken

'Harde buiken' zijn geen weeën. Het zijn normale samentrekkingen van de baarmoeder die geen ontsluiting veroorzaken. Ze komen meestal meer verspreid over de dag en zijn vaak meer ongemakkelijk dan pijnlijk

Vroegtijdig gebroken vliezen

Soms begint een voortijdige bevalling met het breken van de vliezen. Vochtverlies kan wijzen op gebroken vliezen. Meestal vangt de verloskundige of gynaecoloog dit vocht op om te kijken of het om vruchtwater gaat. Het kan ook urine of vaginale afscheiding zijn. Als de vliezen te vroeg breken, kan de bevalling beginnen.

Infecties

Er is een kans op infecties. Die kunnen zich via de vagina naar de baarmoeder en het kind uitbreiden. Jij en jouw kind kunnen daar ziek van worden. Daarom houdt de verloskundige jouw temperatuur en de hartslag van jouw kind goed in de gaten. De arts geeft je soms antibiotica. Dit om een infectie te voorkomen of te behandelen.

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken voor een vroeggeboorte, zoals een meerlingenzwangerschap, te veel vruchtwater, een infectie, bloedverlies, het te vroeg breken van de vliezen, zwakte van de baarmoedermond (cervixinsufficiëntie) of een afwijkende vorm van de baarmoeder (uterusanomalie). De oorzaak is echter niet altijd bekend.

Infectie

Eén van de mogelijke oorzaken van extreme vroeggeboorte is een infectie in de baarmoeder. Normaal gesproken kan een infectie niet in de baarmoeder optreden, omdat de baarmoeder grotendeels is afgesloten van de buitenwereld. Vrouwen met een verkorte baarmoederhals of enigszins openstaande baarmoederhals zijn vatbaarder voor infecties. Een verkorte of openstaande baarmoedermond kan spontaan ontstaan, maar ook het gevolg zijn van operaties aan de baarmoederhals (bijvoorbeeld lisexcisies vanwege afwijkende uitstrijkjes of ingrepen in verband met baarmoederhalskanker). Daarnaast zijn vrouwen met een verminderde weerstand vatbaarder voor infecties, bijvoorbeeld als je medicijnen gebruikte die het immuunsysteem onderdrukken.

Zwakte van de baarmoedermond (cervixinsufficiëntie)

Cervixinsufficiëntie (zwakte van de baarmoederhals) is één van de oorzaken van extreme vroeggeboorte. Bij cervixinsufficiëntie opent de baarmoedermond zich spontaan (zonder al te veel klachten). Hierbij kunnen de vliezen uit de baarmoedermond puilen. Het is vaak niet bekend waarom de baarmoedermond open gaat staan. Het komt echter vaker voor bij vrouwen die:

• geopereerd zijn aan de baarmoedermond
• familieleden hebben met extreme vroeggeboorte
• een ruptuur de baarmoedermond hebben gehad van
• met een afwijkende vorm van de baarmoeder (een uterusanomalie)

Doordat de baarmoedermond openstaat, is er een open verbinding met de buitenwereld. Hierdoor is de kans dat de bevalling op gang komt erg groot, waardoor het kind veel te vroeg geboren wordt. We spreken dan ook over een dreigende extreme vroeggeboorte.

Behandeling
Afhankelijk van de situatie is het mogelijk om te proberen de vliezen terug in de baarmoeder te brengen en de baarmoedermond vervolgens af te sluiten met behulp van een transvaginale noodcerclage (bandje om de baarmoedermond). Dit is een zeer risicovolle ingreep, waarbij uiteindelijk 74% van de kinderen overleeft.

Als je in het verleden een zwangerschap hebt gehad met cervixinsufficiëntie, dan kom je bij een volgende zwangerschap in aanmerking voor een transvaginale cerclage of transabdominale cerclage bij 13-14 weken zwangerschap.

Uterusanomalie (afwijkende vorm van de baarmoeder)

Een afwijkende vorm van de baarmoeder geeft een verhoogd risico op extreme vroeggeboorte. Mogelijk wordt het verhoogde risico veroorzaakt doordat het groeivermogen van de baarmoeder beperkt is. Daarnaast kan de afwijkende vorm van de baarmoeder gepaard gaan met een zwakte van de baarmoederhals (cervixinsufficiëntie).

Onderzoek bij vroegtijdige weeën

Bij vroegtijdige weeën doet de gynaecoloog onderzoek. Hij kijkt of je kind echt te vroeg geboren dreigt te worden. De arts doet vaak een inwendig onderzoek om te kijken of je ontsluiting hebt. Bij gebroken vliezen doet de arts een vaginaal onderzoek met een steriele spreider (speculum).

Er zijn daarnaast andere onderzoeken om te controlen hoe het met jou en jouw kind gaat:

• kweek afnemen
• cardiotocogramd (CTG)
• echoscopisch onderzoek
• bloed- en urineonderzoek

Behandeling van vroegtijdige weeën

De behandeling van vroegtijdige weeën doen we om het tijdstip van de bevalling uit te stellen. Ook zorgt de behandeling ervoor dat we je kindje zo goed mogelijk op de geboorte kunnen voorbereiden. De behandeling hangt af van:

• hoe lang je zwanger bent
• hoe jouw conditie is en die van je kind
• hoeveel ontsluiting je hebt

Bedrust en behandeling van een eventuele ontsteking zorgen er vaak voor dat de weeën minder worden. De gynaecoloog kan medicijnen voorschrijven. Die remmen de weeën en stoppen het samentrekken van de baarmoeder.

Corticosteroïden

Bij kinderen die te vroeg geboren worden, werken de longen en andere organen nog niet helemaal. Om deze sneller te laten groeien, krijg je voor de geboorte van jouw kind corticosteroïden. Corticosteroïden zijn bijnierschorshormonen. Corticosteroïden komen via de placenta bij jouw kind.

Het effect van corticosteroïden kunnen we na 12 uur meten. Het effect is het grootst na 48 uur. Hun werking duurt zeker een week. Je hebt weinig last van bijwerkingen. Als je diabetes (suikerziekte) hebt kunnen je bloedsuikers hierdoor wat ontregeld zijn. Dit is een tijdelijk effect. Je kind kan de eerste tijd wat minder bewegen. Op het CTG is de hartslag vaak rustiger.

Weeënremmende medicijnen

De bekendste weeënremmers zijn Adalat en Tractocile. Je krijgt ze via tabletten of een infuus. Alle weeënremmers verminderen of stoppen weeën voor een paar uren of dagen. Deze extra tijd is heel belangrijk om de conditie en kansen van je kind te verbeteren. We kunnen jou corticosteroïden geven en/of je over plaatsen naar een ziekenhuis met een NICU.

Bijwerkingen van weeënremmers

Van weeënremmers kun je klachten krijgen:

• hartkloppingen
• trillingen in je handen en voeten
• zweten
• hoofdpijn
• een opgejaagd gevoel

Als de bevalling doorzet

Is er al meer dan 5 centimeter onsluiting? Dan is de kans klein dat de bevalling een paar dagen uitgesteld kan worden. Een prematuur kind kan op natuurlijke manier, via de vagina geboren worden. Wel heeft een premature baby minder reserve dan een voldragen baby.

De gynaecoloog kijkt tijdens de bevalling naar de hartslag van de baby om te kunnen ingrijpen als het nodig is. Er is een kinderarts aanwezig tijdens de geboorte van je baby. Afhankelijk van hoeveel weken je zwanger bent geweest, gaat je baby vrij snel na de geboorte in de couveuse. Dit om te voorkomen dat je baby afkoelt.