Baarmoeder­halskanker (cervixcarcinoom)

Wat is baarmoederhals­kanker?

Bij baarmoederhalskanker is er sprake van een kwaadaardig gezwel (een tumor) aan de baarmoederhals. Ieder jaar krijgen ongeveer 800 mensen in Nederland baarmoederhalskanker. De meesten zijn tussen de 30 en 55 jaar oud. Bij het ontstaan van baarmoederhalskanker speelt het humaan papillomavirus (HPV) een belangrijke rol.

Dit virus hoeft niet ernstig te zijn. Ongeveer 80% van alle vrouwen krijgt in haar leven een HPV-infectie. Meestal geeft deze infectie geen klachten en gaat deze vanzelf over. Bij een klein deel van de vrouwen zorgt het HPV voor veranderingen aan de cellen op de grens van de baarmoederhals en –mond. Hierdoor kan na enkele maanden een voorstadium van baarmoederhalskanker ontstaan. Als afwijkende cellen niet worden behandeld, veranderen ze na jaren in kankercellen. Deze verandering gaat erg langzaam en kan wel 10 tot 15 jaar duren.

Symptomen

Een infectie met het HPV geeft meestal geen klachten. Ook veranderingen aan de cellen van de baarmoederhals leiden niet tot klachten. Een HPV-test toont aan of het virus in het lichaam aanwezig is. Afwijkende cellen zijn alleen met een uitstrijkje te vinden. Baarmoederhalskanker kan lange tijd onopgemerkt blijven. Eerste tekenen kunnen bestaan uit ongewoon bloedverlies (vooral na het vrijen) of abnormale afscheiding. Pijn ontstaat meestal pas als de kanker doorgroeit in andere organen of als er uitzaaiingen zijn.

Risicofactoren

• Seksueel contact met veel wisselende partners geeft een groter risico op besmetting met het HPV. Het wordt vooral via geslachtsgemeenschap overgedragen, maar ook via huid-op-huidcontact. Condooms bieden daarom geen volledige bescherming tegen besmetting met het HPV. 
• Roken beïnvloedt het afweersysteem. Dit zorgt ervoor dat het afweersysteem meer moeite heeft met het overwinnen van het HPV, waardoor het op termijn voor afwijkende cellen van de baarmoederhals kan zorgen. 
• Afweeronderdrukkende medicijnen (immunosuppressiva) verminderen de weerstand. Een afweersysteem dat minder goed werkt, kan het HPV niet bestrijden. Dit vergroot het risico op baarmoederhalskanker.

Er is geen verband tussen het gebruik van de pil en het risico op baarmoederhalskanker. De kanker is ook niet besmettelijk of erfelijk. Vaak is het ontstaan van baarmoederhalskanker het gevolg van een combinatie van een aantal factoren.

Voorkomen van baarmoederhalskanker

Bent u tussen de 30 en 60 jaar en staat u ingeschreven in een Nederlandse gemeente? Dan krijgt u elke 5 of 10 jaar rond uw verjaardag een uitnodiging voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker. De huisarts maakt dan een uitstrijkje van cellen van de baarmoederhals. Hiermee kan het voorstadium van baarmoederhalskanker vroeg worden ontdekt.

Als u het vervelend vindt om bij de huisartspraktijk een uitstrijkje te laten maken en dit voor u een reden om niet mee te doen met het bevolkingsonderzoek, vraag dan de zelfafnameset aan. Met de zelfafnameset kunt u zelf vaginaal materiaal afnemen. Het laboratorium test dit op HPV(humaan papillomavirus).

HPV vaccinatie

Sinds 2022 krijgen meisjes én jongens gratis een vaccinatie aangeboden tegen HPV in het jaar dat zij 10 jaar worden. Met de vaccinatie zijn ze voor 75% beschermd tegen baarmoederhalskanker. Omdat het vaccin niet 100% beschermt, is het nog steeds aan te raden een uitstrijkje te laten maken als u een oproep krijgt voor het bevolkingsonderzoek.