Patiëntenzorg Aandoeningen Acanthamoeba keratitis

Wat is Acanthamoeba keratitis?

Acanthamoeba keratitis is een meestal zeer pijnlijke infectie van het hoornvlies, het heldere laagje aan de voorkant van het oog.

lees meer

Wat is Acanthamoeba keratitis?

Acanthamoeba keratitis is een meestal zeer pijnlijke infectie van het hoornvlies, het heldere laagje aan de voorkant van het oog. De infectie wordt veroorzaakt door een eencellig micro-organisme, ‘acanthamoebe’.

Acanthamoeba komt algemeen voor in meren, zeeën en rivieren, maar ook in leidingwater, zwembaden en aarde. Acathamoeba veroorzaakt meestal geen ziekte maar kan in sommige gevallen zorgen voor ernstige infecties. Vooral dragers van contactlenzen lopen een groter risico op het oplopen van een acanthamoeba keratitis.


Contact

Afdeling Oogheelkunde

Voor patiënten ma t/m vr 8.00 – 16.30 uur :
(024) 361 67 00

Voor specialisten en huisartsen
(024) 361 5104

Veelgestelde vragen

Lees hier de veelgestelde vragen, onder andere over de behandeling. lees meer

Veelgestelde vragen



Symptomen

Symptomen van acanthamoebe keratitis zijn een pijnlijk en rood oog. U bent gevoelig voor licht en heeft last van traanogen. Daarnaast kunt u slechter gaan zien. lees meer

Symptomen

Pijnlijk en rood oog

Acanthamoebe keratitis kan pijnlijk zijn, hoewel niet alle patiënten dit zo ervaren. Het hoornvlies is één van de meest gevoelige organen van het lichaam. Acanthamoebe keratitis heeft bovendien de neiging om zich rond de zenuwen van het hoornvlies te nestelen. Naast extreme pijn in het oog kan ook specifieke pijn van de gezichtszenuw ontstaan. Hierdoor kan pijn bij de wenkbrauw, irritatie van de neus, pijn rond het oor of hoofdpijn ontstaan.
Pijn kan ook worden veroorzaakt door de afweerreactie van het lichaam op de infectie, een ontstekingsreactie die de roodheid en gevoeligheid kan veroorzaken. De medicijnen die gebruikt worden om acanthamoebe keratitis te behandelen kunnen ook giftig zijn voor de hoornvliescellen en kunnen zelf irritatie van het hoornvlies geven. De behandelend arts zoekt een balans tussen effectieve medicatie en het voorkomen van deze irritatie.

Lichtgevoelig en traanogen

Lichtgevoeligheid is een symptoom van de infectie en de ontstekingsreactie. Het hoornvlies wordt wazig waardoor het licht wordt verstrooid. Lichtgevoeligheid kan ook veroorzaakt worden door atropine, dit is een oogdruppel die de pupil tijdelijk verwijdt. Soms kan de iris (het gekleurde deel van het oog) door de infectie verkrampen. Atropine helpt de pijn te verminderen, maar verhoogt de lichtgevoeligheid. Tranen zijn een natuurlijke reactie op verstoringen in het hoornvlies en de infecties. Ze spoelen het hoornvlies schoon.

Slechter zien

Door de ontsteking kan het oppervlak van het hoornvlies onregelmatig worden. Daardoor kan het zijn dat u slechter ziet. Ook kan er littekenweefsel ontstaan. Dit kan blijvend gezichtsverlies veroorzaken. De veranderingen kunnen vrij plotseling optreden en het is belangrijk dit zo snel mogelijk door te geven aan de oogarts. Als de medicijnen effect hebben, verbetert het zicht omdat de ontstekingsreactie vermindert en het hoornvlies geneest. Blijvend gezichtsverlies kan met een hoornvliestransplantatie hersteld worden.


Diagnose

De oogarts onderzoekt met een microscoop het oog op ontstekingen en specifieke symptomen die duiden op acanthamoebe keratitis. Vaak wordt ook materiaal afgenomen van het hoornvlies. lees meer

Diagnose

Vaststellen van acanthamoebe keratitis

De oogarts onderzoekt met een microscoop het oog op ontstekingen en specifieke symptomen die duiden op acanthamoebe keratitis. Vaak wordt ook materiaal afgenomen van het hoornvlies. De arts schraapt dan cellen van het oppervlak. Deze worden in het laboratorium opgekweekt. Soms maakt de arts een uitstrijkje van het hoornvlies om te onderzoeken of er Acanthamoebe DNA aanwezig is. In dat geval wordt gebruik gemaakt van een test die ‘PCR’ heet. Het duurt een paar dagen voordat de resultaten bekend zijn. In andere gevallen stelt de arts AK vast door gebruik te maken van een confocale microscoop, een krachtige scanner waarmee Acanthamoebe cystes in deverschillende lagen van het hoornvlies zichtbaar is. De oogarts stelt op basis van de resultaten en eventuele andere symptomen het behandelplan vast.

In het begin lijken de symptomen van acanthamoebe keratitis erg op andere hoornvliesinfecties, zodat de juiste diagnose moeilijk te stellen is. Daarom worden verschillende testen en de aanwezigheid van klinische symptomen naast elkaar gebruikt. Daardoor kan de diagnose en het behandelplan veranderen als er meer informatie beschikbaar komt.
In vergelijking met andere infecties is acanthamoebe keratitis moeilijk te behandelen. Dit komt doordat het micro-organisme ongevoelig is voor veel medicijnen en omdat het lange tijd kan overleven. Acanthamoebe keratitis kan niet behandeld worden met antibiotica, omdat het geen bacteriële infectie is.


Behandeling wat kunnen we doen?

De behandeling bestaat uit oogdruppels met een ontsmettende werking, zoals Chloorhexidine, Brolene of PHMB. lees meer

Behandeling wat kunnen we doen?

De behandeling bestaat uit oogdruppels met een ontsmettende werking, zoals Chloorhexidine, Brolene of PHMB. De eerste paar dagen moet u de oogdruppels iedere twee uur toedienen, ook ’s nachts. Daarna alleen overdag. Langzaamaan kan het aantal druppels verminderd worden. Het is moeilijk om het dag en nacht druppelen vol te houden, maar het is belangrijk voor de behandeling. Volg het voorschrift van de arts goed op. Pas als er enkele maanden niet meer gedruppeld is en de acanthamoebe keratitis niet meer terugkomt, kan met zekerheid gezegd worden dat de infectie over is. Naast de anti-amoebe oogdruppels, kunnen ontstekingsremmers en/of pijnstillers voorgeschreven worden. Bij extreme pijn verwijst uw arts u door naar de pijnpoli. In het begin schrijft uw arts soms atropine voor. Atropine verwijdt de pupil en vermindert pijnlijke spasmen van de iris. Bij ongeveer 10% van de Acanthamoebe infecties is er een tweede infectie aanwezig, meestal door een bacterie. Als dit zo is schrijft uw arts ook een antibioticum voor. Vaak wordt antibiotica voorgeschreven om een bacteriële infectie te voorkomen. Patiënten met een ernstige ontsteking of scleritis (ontsteking van het witte deel van het oog) krijgen soms steroïden oogdruppels voorgeschreven. Niet elke patiënt heeft dit nodig en steroïden oogdruppels kunnen AK verergeren. Voorzichtigheid is daarom geboden. De arts kijkt steeds welke behandeling het beste past. Dit is dus voor elke patiënt verschillend. Afhankelijk van het herstel past uw arts de behandeling soms aan. Als u twijfelt over de behandeling, neem dan contact op met uw behandelend arts.

Duur van de behandeling

Bij een snelle diagnose en juiste behandeling duurt de behandeling zo’n drie tot zes maanden. Sommige patiënten herstellen sneller, maar bij meer gecompliceerde gevallen kan het herstel meer dan een jaar duren. In het begin heeft de infectie veel consequenties voor het dagelijkse leven. Als de infectie beter onder controle is,
kunt u uw normale activiteiten weer langzaam oppakken.

Steroïden

Steroïden maken het oog rustiger door het verminderen van de ontsteking, maar zorgen er tegelijkertijd voor dat de acanthamoebe keratitis minder snel geneest. Daarnaast kunnen er complicaties ontstaan zoals staar (troebele lens) en glaucoom (verhoogde oogboldruk). Uw arts is daarom terughoudend in het voorschrijven van steroïden. Een zeer kleine groep patiënten krijgt scleritis (ontsteking van het witte deel van het oog). Scleritis wordt meestal behandeld met oogdruppels met steroïden. In ernstigere gevallen aangevuld met orale medicijnen.

Sommige patiënten krijgen andere complicaties zoals een blijvend verwijde pupil of schade aan de iris. Dit kan na de infectie behandeld worden met een cosmetische ingreep. Soms ontstaat ook ingroei van bloedvaten in het hoornvlies (vascularisatie) of een bijkomende bacteriële infectie. Uw oogarts zal bij elk bezoek uw ogen
nauwkeurig bekijken en letten op symptomen die duiden op complicaties.


Oorzaken

Ongeveer 85 tot 95% van de gevallen van acanthamoebe keratitis ontstaat in combinatie met het dragen van zachte contactlenzen. lees meer

Oorzaken

Ongeveer 85 tot 95% van de gevallen van acanthamoebe keratitis ontstaat in combinatie met het dragen van zachte contactlenzen. Een aantal factoren verhogen de kans op een infectie:

  • zwemmen of douchen met lenzen in 
  • bewaren van contactlenzen in water
  • lenzen afspoelen met water
  • vastpakken van de lenzen met ongewassen of natte handen
  • slecht desinfecteren van de lenzen
  • niet goed schoonmaken en laten drogen van het lenzendoosje
  • niet verversen van de lenzenvloeistof

Hoornvliestransplantatie

Ongeveer 25% van de AK patiënten in Nederland heeft een hoornvliestransplantatie nodig. Er zijn verschillende soorten transplantaties, met verschillende risico’s. lees meer

Hoornvliestransplantatie

Ongeveer 25% van de AK patiënten in Nederland heeft een hoornvliestransplantatie nodig. Er zijn verschillende soorten transplantaties, met verschillende risico’s. Soms is een transplantatie nodig om het zicht na de behandeling te herstellen. Soms wordt een transplantatie uitgevoerd als behandeling bij een ernstige vorm van
AK, waarbij het hoornvlies geperforeerd is. Deze laatste vorm van transplantatie is minder succesvol en wordt alleen toegepast als het niet anders kan. Bij een dergelijk acute transplantatie is er een risico dat AK terugkomt na de transplantatie. Daarom wordt bij voorkeur gewacht tot het oog enige tijd infectie-vrij is. Bij patiënten die geen transplantatie nodig hebben, kan het gezichtsvermogen verbeteren door een harde contactlens. Uw arts informeert u over alle mogelijkheden.

Acanthamoebe keratitis aan beide ogen

Er zijn zeer weinig patiënten met acanthamoebe keratitis in beide ogen. Voor zover bekend zijn de besmettingen altijd gelijktijdig ontstaan en nooit door verspreiding van het ene naar het andere oog. lees meer

Acanthamoebe keratitis aan beide ogen

Er zijn zeer weinig patiënten met acanthamoebe keratitis in beide ogen. Voor zover bekend zijn de besmettingen altijd gelijktijdig ontstaan en nooit door verspreiding van het ene naar het andere oog. Het is onwaarschijnlijk dat Acanthamoebe zich verspreidt van mens tot mens. Toch is het goed om voorzorgsmaatregelen te nemen, zodat andere ziekteverwekkers niet verspreid worden tussen uw ogen, of van de neus of mond naar de ogen. Was daarom altijd uw handen voor en na het toedienen van de oogdruppels. Belangrijk: oude contactlenzen en de bijbehorende doosjes mag u niet meer gebruiken. Heeft u nog oude contactlenzen en het bijbehorende doosje? Neem die dan mee tijdens uw volgende bezoek, zodat we het kunnen onderzoeken.


Informatie over klinische studies Oogheelkunde

Wilt u deelnemen aan een van de lopende wetenschappelijke onderzoeken of wilt u graag meer informatie over de mogelijkheden voor onderzoek bij uw oogziekte? Neem dan contact met ons op. Bekijk hier voor welk onderzoek wij momenteel nog deelnemers zoeken. lees meer

Afdeling Oogheelkunde

De afdeling Oogheelkunde onderzoekt en behandelt patiënten met aandoeningen van het oog en de omliggende organen.

lees meer
  • Medewerkers
  • Intranet