Belangrijkste oorzaken van zorgcalami­teiten in 2023

Een calamiteit is bijna nooit het gevolg van één enkele oorzaak. Meestal gaat het om een samenloop van meerdere oorzaken. Alle (mogelijke) zorgcalamiteiten zijn op basis van de methode Prisma en met de SIRE-methodiek geanalyseerd. De basisoorzaken worden middels het Eindhovens Classificatie Model (ECM) geclassificeerd.

Net zoals in voorgaande jaren ontstonden in 2023 de meeste incidenten uit menselijke (45,2%) en organisatorische factoren (19,3%). Patiënt gerelateerde factoren kwamen in 19,3% naar voren en technische factoren slechts in 6,45%. In 9,7% van de gevallen was er sprake van een fout die niet ingedeeld kon worden in één van de categorieën. Zorg is en blijft mensenwerk en menselijke factoren zijn logischerwijs ook de meest voorkomende oorzaak.

De verschillende factoren die bij hebben gedragen aan het ontstaan van een calamiteit kunnen onderverdeeld worden in de volgende meest voorkomende oorzaken. Binnen deze oorzakenclassificatie komen de volgende oorzaken het vaakst voor:

  • Menselijke oorzaken (45,2%)
    • Coördinatie: Fouten als gevolg van gebrek aan afstemming en coördinatie tussen verschillende medewerkers.
    • Verificatie: Fouten als gevolg aan gebrek aan verificatie. 
  • Organisatorisch oorzaken (19,3%)
    • Protocollen: Fouten gerelateerd aan de kwaliteit en beschikbaarheid van protocollen. 
  • Patiënt gerelateerde oorzaken (19,3%)
    • Patiënt: Fouten gerelateerd aan eigenschappen of conditie van de patiënt. 
  • Technische oorzaken (6,45%)
    • Technisch ontwerp: Fouten als gevolg van slecht ontwerp van materialen. Fouten als gevolg van de inrichting van het elektronisch patiëntendossier (Epic).
  • Overige oorzaken (9,7%)
    • Overige: Fouten die niet te relateren zijn in een van de andere categorieën.

NB: Omdat per calamiteit standaard meerdere (basis)oorzaken aanwezig zijn, is het totaal aantal oorzaken vele malen groter dan het totaal aantal geanalyseerde calamiteiten.


We zijn open over de kwaliteit en veiligheid van onze zorg. We gaan voor excellente en persoonsgerichte zorg. Als er dan iets mis gaat nemen we dat zeer serieus en willen we ervan leren, om te voorkomen dat een zorgcalamiteit nog een keer kan plaatsvinden. Daarom maken wij informatie over onze zorgcalamiteiten openbaar.


Onze cijfers uit 2023

In het jaar 2023 zijn er 35 meldingen van een potentiële calamiteit gedaan en besproken in de commissie Zorgcalamiteiten. Op advies van de commissie zijn er 14 hiervan door de Raad van Bestuur als calamiteit gemeld bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

lees meer

Onze cijfers uit 2023

In het jaar 2023 zijn er 35 meldingen van een potentiële calamiteit gedaan en besproken in de commissie Zorgcalamiteiten. Op advies van de commissie zijn er 14 hiervan door de Raad van Bestuur als calamiteit gemeld bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Deze meldingen zijn eerst door ons onderzocht.

In 7 van de 14 geanalyseerde meldingen kwam het onderzoeksteam tot de conclusie dat er sprake was van een calamiteit volgens de definitie van de wet (Wet kwaliteit, klachten en geschillen gezondheidszorg, Wkkgz). Alle 14 analyserapporten zijn beoordeeld door de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). 

  2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016
Meldingen bij commissie zorgcalamiteiten Radboudumc 35 42 56 44 40 59 57 62
Meldingen aan IGJ als (potentiële) zorgcalamiteit 14 14 30 20 20 19 25 30
Na analyse conclusie zorgcalamiteit 7 10 17 16 8 10 18 24

Betrokkenheid van de patiënt en naasten en de naasten

Een zorgcalamiteit heeft grote impact op een patiënt en naasten. Bij elke analyse van een zorgcalamiteit bieden we de patiënt en naasten de mogelijkheid om hun verhaal te delen.

lees meer

Betrokkenheid van de patiënt en naasten en de naasten

Een zorgcalamiteit heeft grote impact op een patiënt en naasten. Bij elke analyse van een zorgcalamiteit bieden we de patiënt en naasten de mogelijkheid om hun verhaal te delen. In 2023 is in 6 analyses gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. De patiënten die hier geen gebruik van hebben gemaakt, hebben aangegeven hier geen behoefte aan te hebben.

Patiënten en/of nabestaanden wordt actief ondersteuning van medisch maatschappelijk werk aangeboden. In 2023 is hier geen gebruik van gemaakt.


Belangrijkste oorzaken van zorgcalami­teiten in 2023

Bij iedere situatie spelen vaak meerdere oorzaken een rol.

lees meer

Verbeter­maatregelen uit 2023

We willen leren van een zorgcalamiteit en voorkomen dat het nog een keer gebeurt.

lees meer

Verbeter­maatregelen uit 2023

Bij alle 14 geanalyseerde calamiteiten in 2023 zijn verbeterpunten geformuleerd.

Het belang van leren van calamiteiten staat in het Radboudumc voorop. Nadat het onderzoek inzichtelijk heeft gemaakt hoe een gebeurtenis is ontstaan, worden de juiste verbetermaatregelen genomen om mogelijke herhaling in de toekomst te voorkomen. Het opstellen, uitvoeren en borgen van verbetermaatregelen is primair de verantwoordelijkheid van de afdelingshoofden en hierop wordt toegezien door de bestuurder middels de rapportagelijn aan de Raad van Bestuur. Om meer zicht te hebben op de geïmplementeerde verbeteracties in het kader van de PDCA cyclus, vindt regelmatig een inventarisatie bij afdelingshoofden en kwaliteitsfunctionarissen plaats. Binnen deze inventarisatie wordt ook de vraag gesteld wat de verbeteracties de afdeling hebben opgeleverd.

Zorgcalamiteiten worden (anoniem) gedeeld met betrokken themawerkgroepen, zoals de themawerkgroep antistolling, medicatieveiligheid en valincidenten. Zij nemen deze inzichten mee in hun ziekenhuisbrede activiteiten.

Daarnaast hebben er in 2023 diverse ziekenhuisbrede focusbijeenkomsten plaats gevonden waarin thema’s ter lering besproken zijn voortkomend uit calamiteitenonderzoek. Deze bijeenkomsten zijn bezocht door een brede vertegenwoordiging uit het ziekenhuis, onder andere zorgverleners, beleidsmakers en managers.

Verbetermaatregelen bestonden daarnaast nog onder andere uit het aanpassen van richtlijnen, protocollen en aanpassingen in het elektronisch patiëntendossier.

  • Medewerkers
  • Intranet