Onze impact voor patiënten in 2019

Vier vragen aan Rianne Ekkelboom

Rianne Ekkelboom is de voorzitter van onze Patiëntenadviesraad (PAR). De PAR adviseert de Raad van Bestuur van het Radboudumc over de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. Wat hebben zij zoal besproken in 2019? Rianne vertelt erover.

1 Hoe kijk je terug op 2019?

'In 2019 heb ik als voorzitter van de PAR opnieuw gemerkt hoe groot de betrokkenheid en de inzet is van de leden van de PAR én van de 19 decentrale afdelingsadviesraden. Het merendeel van de afdelingen van het Radboudumc heeft namelijk een eigen patiëntadviesraad, zij adviseren de afdelingsleiding. De PAR adviseert de Raad van Bestuur over het algemene patiëntenbelang, volgens wettelijke kaders. Alle leden zetten zich als vrijwilligers belangeloos in om de kwaliteit van de patiëntenzorg, het onderwijs en het onderzoek in het Radboudumc te verbeteren. Daar ben ik trots op! De PAR heeft sinds de oprichting in 2014 een stevige positie verworven binnen het Radboudumc en valt ook niet meer weg te denken. Toch willen we in 2020 nog meer van ons laten horen en we gaan dan ook nog meer energie steken in de zichtbaarheid van de PAR.'

2 Wat waren jullie belangrijkste punten in 2019?

'We hadden vier speerpunten: hoofdbehandelaarschap, persoonsgerichte zorg, persoonsgerichtheid in de master Geneeskunde en het toekomstbestendige model voor organisatie en besturing van het Radboudumc. Waarom? Voor de PAR is het essentieel dat de patiënt weet wie de hoofdbehandelaar is. Zeker als de patiënt multidisciplinair, in ketenverband of in samenwerking met onze regiopartners behandeld wordt. Wij denken dat een casemanager de patiënt hierbij zou kunnen ondersteunen. Het Radboudumc heeft de ambitie om het meest persoonsgerichte umc te zijn. De PAR wil die persoonsgerichtheid terugzien in alle lagen van de organisatie. En in de opleidingen. In de bachelor Geneeskunde is er veel aandacht voor persoonsgerichte zorg, doordat studenten vanaf dag één contact hebben met patiënten. Begin 2019 startte de vernieuwde master Geneeskunde, die beter aansluit op die nieuw ontworpen bachelor. Als PAR vragen we er aandacht voor dat die persoonsgerichte benadering niet verloren gaat tijdens de coschappen in de master. We werken daarbij nauw samen met de PAR van de Radboudumc Health Academy. Tot slot hebben we volop input geleverd tijdens strategiedagen en werksessies waar het ging over het toekomstbestendige model voor organisatie en besturing. We hebben er ook voor gepleit dat een PAR-lid actief gaat meehelpen bij de ontwikkeling van dat model. Met succes, in 2020 trad een van onze leden toe tot het Regieteam dat zich hiermee bezighoudt.'

3 Op welk vraagstuk hebben jullie de meeste impact gehad?

'Een mooi voorbeeld vind ik de bijeenkomst die wij in december 2019 organiseerden voor leden van decentrale afdelingsadviesraden van het Radboudumc. De voorzitter van de Raad van Bestuur gaf daarbij uitleg over het toekomstbestendige model voor organisatie en bestuur en de leden hebben daar tijdens een interactieve sessie met grote betrokkenheid waardevolle input op geleverd. Belangrijke patiëntwaarden zijn daarna meegenomen door het Regieteam, dat in 2020 verder gaat met het model, denk aan: het gezien worden als mens met context, continuïteit van zorg, betrokkenheid van patiënten op alle niveaus, goede communicatie en eigen regie.'

4 Wat verwacht je van 2020 voor de PAR?

'De PAR levert in 2020 een aantal position papers op waarin de zienswijzen en adviezen van de PAR staan verwoord over voor de patiënt belangrijke thema’s, die ik hierboven benoemde. Daarnaast gaan we in 2020 werken met een PatiëntEffectRapportage. Dat betekent dat we beleids- en projectvoorstellen van het Radboudumc langs een meetlat gaan houden: ‘wat betekent dit voor patiënten en is de patiënt erbij betrokken’. Daardoor wordt ingezoomd op aspecten die voor patiënten van belang zijn. Als mensen een voorstel voor advies aan ons willen voorleggen, vragen we ze voortaan om in de tekst een paragraaf te wijden aan de effecten voor de patiënt en op welke manier met patiënten over het voorstel wordt gecommuniceerd. Natuurlijk blijven we ook in 2020 afdelingen stimuleren om patiënten te betrekken bij zorg, onderwijs en onderzoek. Dat leidt ongetwijfeld tot uitbreiding van het aantal afdelingsadviesraden.'

NB. In dit interview is niet de verwachte impact van de coronacrisis in 2020 meegenomen.

Vijf vragen aan Angelien Sieben

In 2019 werd Angelien Sieben samen met Joost Hopman respectievelijk verpleegkundig en medisch directeur Kwaliteit en Veiligheid. Ze vertelt over de manier waarop deze kwaliteit en veiligheid zijn georganiseerd in het Radboudumc en wat belangrijke thema's waren in 2019.

1 In 2019 werd je verpleegkundig directeur. Hoe is dat?

'Per 1 september 2019 ben ik inderdaad verpleegkundig directeur Kwaliteit en Veiligheid. Ik ben erg blij dat deze functie er is gekomen; het was nodig dat het domein van ‘kwaliteit en veiligheid’ werd teruggegeven aan zorgprofessionals. Na een intern onderzoek bleek namelijk dat er veel afstand was tussen de beleidsvorming over deze thema’s en de werkvloer. En we waren te veel bezig met verantwoording aan externe partijen. Als verpleegkundige ervoer ik dat zelf als onnodige last. Terwijl we op een andere manier zo veel meer kunnen bijdragen aan kwaliteit en veiligheid van zorg. Samen met patiënten kun je als zorgprofessional echt goed vaststellen wat er nodig is. En er is balans mogelijk met de externe verantwoording. In deze nieuwe rol kan ik echt betekenisvol zijn voor mijn collega’s in de zorg en voor patiënten. Het duale bestuur, dus samen met Joost, is heel prettig en ook belangrijk. We vullen elkaar aan.'

2 Wat is patiëntveiligheid voor jou?

'Dan denk ik altijd meteen aan een uitspraak van Florence Nightingale: ‘The very first requirement in a hospital is that it should do the sick no harm.’ Dat betekent dat onze zorg in elk geval niets moet toevoegen aan het lijden dat de patiënt al heeft. Concreet: we moeten bijvoorbeeld zaken als decubitus (doorligwonden), complicaties en fouten voorkomen. Dat vraagt om bewust bezig zijn met zorg en extra lijden voorkomen. En om handelen in de context: we hebben heel duidelijke protocollen waar we ons absoluut aan moeten houden, maar wel in de goede context. Dat betekent dat we ons ook telkens moeten afvragen: wat vindt de patiënt belangrijk? Dat vind ik een heel belangrijk uitgangspunt voor patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg.'

3 Hoe is het thema 'kwaliteit en veiligheid' georganiseerd in het Radboudumc?

'We hebben een afdeling die adviseert over het beleid rondom kwaliteit en veiligheid: de Concernstaf Kwaliteit en Veiligheid. Wij coördineren en voeren de calamiteitenanalyses uit en de klachtenbemiddeling valt onder onze afdeling. We hebben een aantal auditoren die ook vallen onder het Instituut Waarborging Kwaliteit en Veiligheid (IWKV), een professioneel en onafhankelijk functionerende afdeling van het Radboudumc. Doel van het IWKV is het toetsen van de kwaliteit van zorg en de patiëntveiligheid binnen het Radboudumc. Daarnaast hebben we een platform Kwaliteit en Veiligheid. Dat platform is het adviesorgaan en denktank van de Concernstaf. Gezamenlijk geven we vorm aan het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van zorg en de patientveiligheid binnen het Radboudumc.'

4 Wat waren in 2019 belangrijkste onderwerpen?

'We brengen prioriteit aan in het kwaliteit- en veiligheidsbeleid. We maken keuzes voor twee jaar. Voor 2019 en 2020 hebben we ervoor gekozen om voorrang te geven aan: uniform gebruik van ons elektronisch patiëntendossier (Epic), medicatieveiligheid, externe overdracht, pijn, de duurzame inzetbaarheid van artsen in opleiding tot specialist (aios), een integraal kwaliteitssysteem voor wetenschappelijk onderzoek en de International Patient Safety goals van JCI. Wat betreft de externe overdracht hebben we in 2018 regionale afspraken gemaakt, die we in 2019 goed in de praktijk hebben gebracht. Dat was nodig want de farmacologische, medische en verpleegkundige overdracht tussen de verschillende VVT-zorginstellingen (verpleeghuizen, verzorgingstehuizen en thuiszorg) en eerste lijn (bijvoorbeeld de huisartsenzorg) was echt een zwakke schakel. Wijzigingen in medicatie van patiënten maken we nu bijvoorbeeld beter en sneller duidelijk aan elkaar. In 2019 hadden we ook de mock survey van JCI en daaruit blijkt dat JCI ons ook veel heeft gebracht én dat we veel op orde hebben gebracht met z’n allen.'

5 Wat verwacht je van het jaar 2020?

'We hebben in 2019 een visie geschreven over kwaliteit en veiligheid in het Radboudumc, in 2020 gaan we die verstevigen en concretiseren. We willen uiteindelijk toe naar verantwoording over onze kwaliteit en veiligheid die is bepaald met professionals, patiënten en naasten. Ook willen we de randvoorwaarden vaststellen die nodig zijn om kwaliteit en veiligheid te organiseren. Denk aan scholing, formatie, financiën of bijvoorbeeld hoe we omgaan met ziekteverzuim. We hebben veel data en ideeën hierover, maar we moeten er meer op gaan sturen. Daar gaan we in 2020 stappen in zetten, onder andere samen met de afdelingen Financiën en HR. Verder is vindt eind 2020 ook de JCI-accreditatie plaats, die veel van ons vraagt. Ik heb er veel vertrouwen in dat we die behalen.'

NB. In dit interview is niet de verwachte impact van de coronacrisis in 2020 meegenomen.

Kerncijfers patiëntenzorg

In algemene zin ziet u een daling van deze cijfers ten opzichte van 2018. Dat is een landelijke trend die al een paar jaar gaande is. De consulten laten echter een stijging zien. Dat wordt vooral verklaard door het gebruik van e-health. Toch is ons aantal medewerkers in 2019 licht toegenomen. Dat komt met name doordat meer wetenschappelijk onderzoek is verricht.

Woonplaats patiënten

In de afbeelding hieronder ziet u waar de patiënten wonen die het Radboudumc in 2019 bezochten. Het merendeel woont in de buurt: ongeveer de helft van de patiënten woont binnen een straal van 25 kilometer van het Radboudumc. Zo'n 75% van de patiënten woont binnen een straal van 50 kilometer van het Radboudumc.