Wetenschap­pelijk onderzoek BIONIC, CAFE en SCALA

Doelstellingen

De diagnose van cerebrale amyloïd angiopathie wordt momenteel gesteld op basis van kenmerken op een hersenen-MRI. Helaas kan deze diagnose pas in een relatief laat stadium gesteld worden. Om de diagnose eerder en preciezer te kunnen stellen, worden nieuwe biomarkers (alarmstoffen) gezocht.

Een gezond stelsel van bloedvaten is belangrijk voor het goed functioneren van onze hersenen. Stapeling van het zogenaamde ‘amyloïd-bèta’ eiwit leidt tot een aantasting van bloedvaten in de hersenen. Dit is een belangrijke oorzaak van verlies aan hersenfuncties en kleine (zogenaamde micro-) of grote hersenbloedingen bij ouderen en bij patiënten met de ziekte cerebrale amyloïd angiopathie (CAA) of de ziekte van Alzheimer. Een tweede belangrijke oorzaak van aantasting van bloedvaten in de hersenen is hoge bloeddruk. Het is nog niet mogelijk om bij individuele patiënten met zekerheid vast te stellen in hoeverre deze beide oorzaken bijdragen aan schade aan de bloedvaten.

De stapeling van het amyloïd-bèta eiwit kan tijdens het leven niet met zekerheid worden vastgesteld. In dit onderzoek wordt gezocht naar betere methoden om de stapeling van dit eiwit in de bloedvaten van de hersenen tijdens het leven wél aan te tonen. De beschikbaarheid van deze methoden zal beter kunnen vaststellen bij welke patiënten het amyloïd-eiwit een rol speelt, en zal daarmee de kansen vergroten dat geschikte behandelingen ontwikkeld kunnen worden.

Momenteel lopen er drie onderzoeken die allen tot doel hebben om (verschillende)  alarmstoffen (ook wel biomarkers genoemd) voor de stapeling van het amyloïd-bèta eiwit in de bloedvaten van de hersenen te onderzoeken. De onderzoeken dragen de afkortingen BIONIC, CAFE en SCALA. In deze onderzoeken wordt gezocht naar alarmstoffen in hersenvocht en bloed.

Een plakje hersenweefsel van een patiënt met CAA onder de microscoop. Er is een kleuring gedaan waardoor het amyloïd eiwit zichtbaar is (anti-amyloid-bèta eiwit kleuring), deze heeft hierdoor een bruine kleur. De pijl staat bij een (dwarsdoorsnede van) een bloedvat met daarin stapeling van amyloïd in de bloedvatwand.

Een MRI-scan van een patiënt met CAA. Dit is een dwarsdoorsnede van de hersenen. De hersenen zijn grijs gekleurd. De bolvormige, kleine, zwarte vlekjes zijn microbloedingen. De pijl staat gericht op één van deze microbloedingen (MRI SWI-sequentie).