Vraag en antwoord
Sirwan Darweesh, neuroloog in opleiding bij het Radboudumc, beantwoordt 6 vragen over het ziekteverloop van parkinson.- Vraag 1: Verloopt de ziekte van Parkinson volgens vaste patronen?
- Vraag 2: Hoe kan het dat de ziekte zoveel verschillende gezichten heeft?
- Vraag 3: Wat zijn bepalende factoren voor een snelle of langzame achteruitgang bij parkinson?
- Vraag 4: Is er verschil in beleving of uiterlijke verschijnselen tussen mannen en vrouwen?
- Vraag 5: Wat is de bijdrage van de Parkinson Op Maat-studie aan de kennis over het verloop van de ziekte van Parkinson?
- Vraag 6: Hoe kan het parkinson proces worden vertraagd?
Vraag 2
Hoe kan het dat de ziekte zoveel verschillende gezichten heeft?
De ziekte van Parkinson is een progressieve ziekte. Dit houdt in dat de ernst van de ziekte toeneemt. De ziekte van Parkinson breidt zich geleidelijk uit binnen de hersenen.
Er zijn aanwijzingen dat parkinson buiten de hersenen begint, namelijk in de darmen of in de reukzenuw, voordat de ziekte onderin de hersenstam aankomt. De ziekte stijgt vanuit de hersenstam geleidelijk op naar de basale kernen van de hersenen. Deze kernen coördineren een belangrijk deel van onze bewegingen. Wanneer de ziekte in dit gebeid van de hersenen zit, ervaren mensen vaak de volgende symptomen:
-
Traagheid
-
Trillen
-
Stijfheid
Bij veel mensen met parkinson breidt de ziekte zich uiteindelijk ook uit naar de hersenschors. Als dit het geval is, dan zien we vaker cognitieve problemen. De volgorde en snelheid waarmee de ziekte zich verspreidt verschilt erg per persoon. We begrijpen nog niet zo goed waarom dit het geval is. Met de Parkinson op Maat-studie hopen wij hier meer inzicht in te krijgen.
Vraag 3
Wat zijn bepalende factoren voor een snelle of langzame achteruitgang bij parkinson?
We kunnen nog niet op individueel niveau voorspellen welke factoren voor een snelle of langzame achteruitgang zorgen. Wel weten we dat de ziekte bij vrouwen minder progressief verloopt. Daarnaast voorspellen de volgende factoren een minder snelle achteruitgang:
-
Hoge mate van zelfstandigheid in dagelijkse handelingen
-
Relatief milde motorische beperkingen
-
Relatief goede cognitieve vermogens
-
Relatief lage leeftijd, bijvoorbeeld onder de 65 jaar
Er zijn ook aanwijzingen dat mensen die vooral last hebben van een tremor, en minder van andere motorische symptomen, minder snel achteruit gaan. In de Parkinson Op Maat-studie zullen wij onder andere onderzoeken of we aan de hand van genetische voorspellers en hersenscans een preciezere prognose per individu kunnen geven.
Vraag 4
Is er verschil in beleving of uiterlijke verschijnselen tussen mannen en vrouwen?
De ziekte van Parkinson komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Dit verschil is niet heel groot. Vrouwen worden gemiddeld iets ouder dan mannen. Zij krijgen vaker dan mannen parkinson op hele hoge leeftijd. Vrouwen hebben vaak mildere motorische klachten dan mannen. Wel komen symptomen zoals depressie iets vaker voor bij vrouwen, dan bij mannen.
Vraag 5
Wat is de bijdrage van de Parkinson Op Maat-studie aan de kennis over het verloop van de ziekte van Parkinson?
De ziekte van Parkinson kan qua symptomen en beloop enorm verschillen per persoon. Tot nu toe begrijpen wij nog niet goed hoe dit komt. Met de Parkinson Op Maat-studie hopen wij hier inzicht in te krijgen door 650 mensen met Parkinson 2 jaar lang nauwkeurig te volgen.
Met de data van deze studie kunnen we informatie analyseren en zoeken naar patronen die misschien tot belangrijke inzichten leiden. Want waarom trilt de ene persoon wel en de ander niet? Waarom is de ene persoon gebaat bij sporten en de ander juist niet? En waarom werkt een pil bij de ene persoon beter dan bij de ander? Op dit soort vragen hopen we in deze studie antwoord te vinden.
Een beter inzicht in de oorzaken van de verschillen tussen mensen met parkinson, moet uiteindelijk leiden tot betere, meer persoonlijke en op het individu toegesneden zorg. We hopen bijvoorbeeld dat artsen uiteindelijk nauwkeuriger kunnen vertellen hoe de toekomst voor iemand met parkinson eruitziet en wat mensen kunnen doen om het proces positief te beïnvloeden.
Vraag 6
Hoe kan het parkinson proces worden vertraagd?
Op dit moment is er nog geen effectief middel om het ziekteproces te stoppen. Wel zijn er meerdere manieren om de zelfstandigheid zo lang mogelijk te waarborgen, zoals medicijnen die de symptomen kunnen onderdrukken en bijvoorbeeld fysiotherapie.
Eén van de doelen van de Parkinson Op Maat-studie is om de onderliggende oorzaken van dit ziekteproces beter te begrijpen, en op termijn behandelingen te ontwikkelen die erop gericht zijn op de ziekte te stoppen.
Meer informatie
ParkinsonTV Ziekteverloop & Parkinson
ParkinsonTV is een initiatief van ParkinsonNet. Maandelijks behandelen zij live een thema over de ziekte van Parkinson. In deze aflevering staat het ziekteverloop centraal.Vanuit de wetenschap
-
Veel mensen hebben ruim voor de diagnose al problemen met bewegen en het denken. Uit onderzoek blijkt dat vanaf 7 jaar voor de diagnose al problemen ontstaan in het dagelijks functioneren.
lees meer
Dagelijks functioneren voor de diagnose
Veel mensen hebben ruim voor de diagnose van parkinson al problemen met bewegen (motoriek) en het denken (cognitie). Uit onderzoek blijkt dat vanaf 7 jaar voor de diagnose al problemen ontstaan in het dagelijks functioneren. U kunt hierbij denken aan traagheid, weinig bewegen (bewegingsarmoede), maar ook achteruitgang in het denken.
Lees hier het hele artikel. Dit artikel is in het Engels. -
Voor veel factoren zijn aanwijzingen gevonden dat ze het risico op parkinson vergroten of verkleinen. Er is bewijs dat actief bewegen en gematigd cafeïnegebruik de kans op parkinson verkleinen.
lees meer
Risicofactoren en preventie
In verschillende studies is onderzoek gedaan naar omgevingsfactoren en gedragsfactoren die van invloed kunnen zijn op het krijgen van de ziekte van Parkinson. Voor veel factoren zijn aanwijzingen gevonden dat ze het risico op parkinson vergroten of verkleinen, maar niet voor al deze factoren is dit voldoende bewezen. Wel is er voldoende bewijs dat actief bewegen en gematigd cafeïnegebruik de kans op parkinson verkleinen. Naar veel andere factoren wordt momenteel nog onderzoek gedaan.
Lees hier het hele onderzoek. Dit artikel is in het Engels.