EN
DE
Algemene informatie
Transgenderzorg
Transgenderzorg zorg op maat
Wanneer je het idee hebt dat het geslacht waarmee je geboren bent niet past bij wie je bent of hoe je wilt zijn, spreken we over genderincongruentie genderdysforie. Er kan dan veel op je afkomen. In het Radboudumc helpen we je daarbij.
lees meerTransgenderzorg zorg op maat
Wanneer je het idee hebt dat het geslacht waarmee je geboren bent niet past bij wie je bent of hoe je wilt zijn, spreken we over genderincongruentie of genderdysforie. Er kan dan veel op je afkomen. In het Radboudumc helpen we je daarbij.
Op deze pagina zie je hoe onze zorg eruitziet en wat je van ons mag verwachten. De volgorde van de informatie is een houvast, maar is niet voor iedereen hetzelfde. Ons uitgangspunt is dat we vooral kijken naar wie jij bent en wat jij nodig hebt en daar onze zorg op afstemmen.
Zorgverleners met wie krijg je te maken?
Er zijn verschillende zorgverleners die je begeleiden. Je krijgt altijd te maken met een kinderendocrinoloog, verpleegkundige of physician assistant (PA) en psycholoog.
lees meerZorgverleners met wie krijg je te maken?
-
Er zijn verschillende zorgverleners die je begeleiden. Je krijgt altijd te maken met een kinderendocrinoloog, verpleegkundige of physician assistant (PA) en psycholoog.
-
Psycholoog
Als je niet tevreden bent met het geslacht waarmee je geboren bent, komt er veel op je af. De psycholoog onderzoekt samen met jou en je ouders of een medische behandeling past bij jouw wensen rondom je genderidentiteit.
Als je in overleg met onze zorgverleners besluit tot een geslachtsbevestigende behandeling, krijg je met nieuwe dingen te maken waar je mee om moet leren gaan. Denk aan medicatie of lichamelijke veranderingen. De psycholoog begeleidt je hierbij en is er ook voor je ouders/verzorgers. De psycholoog praat ook met je ouders/verzorgers. Met hen praat de psycholoog niet alleen over de vragen die zij hebben maar ook om van hen te horen hoe zij vinden dat het met jou gaat.Verpleegkundige/physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant begeleidt jou en je ouders/verzorgers op veel manieren. Deze zorgverlener vertelt je over alles wat je kunt verwachten in het ziekenhuis en praat met jullie over hoe het met je gaat. Ook bespreekt de verpleegkundige met je hoe je zo gezond mogelijk kunt leven. Dit is voor iedereen belangrijk, maar zeker als je start met hormoonbehandelingen. Deze hebben namelijk invloed op allerlei processen in je lijf.
Kinderendocrinoloog
De kinderendocrinoloog is een kinderarts die gespecialiseerd is in hormonen. Hormonen zijn belangrijke stofjes in het lichaam die er onder andere voor zorgen dat kinderen in de puberteit komen en daarbij lichamelijk veranderen. De kinderendocrinoloog kan bijvoorbeeld puberteitsremmers en geslachtsbevestigende hormonen (vrouwelijke of mannelijke hormonen) voorschrijven.
-
Kinder- en jeugdpsychiater
De kinder- en jeugdpsychiater wordt alleen betrokken als de psycholoog daar aanleiding voor ziet. Een kinder- en jeugdpsychiater kan eventuele psychiatrische aandoeningen in kaart brengen die van belang zijn bij je transitie. Denk hierbij aan autisme, stemmingstoornissen, ontwikkelingsstoornissen of het gebruik van medicatie.
Gynaecoloog
De behandeling met hormonen en eventuele chirurgische ingrepen hebben invloed op je vruchtbaarheid. Met de gynaecoloog die gespecialiseerd is in voorplanting kun je de mogelijkheden bespreken om je vruchtbaarheid te behouden. Ook zijn er gynaecologen die gespecialiseerd zijn in operaties zoals het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken. Als dit voor jou gewenst is, betrekken we deze gynaecoloog bij je traject. Deze operaties worden pas uitgevoerd als je 18 jaar of ouder bent, maar je kunt wel alvast in gesprek met de gynaecoloog voor uitleg.
Plastisch chirurg
De plastisch chirurg is betrokken bij eventuele genderbevestigende operaties. Dit zijn medische ingrepen waarbij we je lichamelijke kenmerken zoveel mogelijk in lijn kunnen brengen met je wensgeslacht. Geslachtsbevestigende operaties kunnen hier deel van uitmaken. Daarbij gaat het om operaties aan je geslachtsdelen. Er zijn ook mogelijkheden om genderbevestigende operaties aan je gelaat of borstkas te doen.
Wanneer je een (of meerdere) genderbevestigende operatie(s) overweegt, krijg je een afspraak bij de plastisch chirurg. Deze geeft je uitleg over de mogelijkheden en eventuele risico's. Geslachtsbevestigende operaties worden pas uitgevoerd als je 18 jaar of ouder bent, maar je kunt wel alvast in gesprek met de plastisch chirurg voor uitleg. Alleen de borstverwijderende operatie (mastectomie) kan soms al vanaf je 16e jaar plaatsvinden.
Afspraakplanner
De afspraakplanner helpt met het inplannen van al je afspraken tijdens je traject.
Medisch maatschappelijk werker
Er komt veel op je af tijdens je transitie en dat kan bij jou of je ouders veel vragen oproepen. Met een medisch maatschappelijk werker kun je hierover in gesprek. Bijvoorbeeld over je gevoelens en gedachten en hoe je transitie invloed heeft op je gezin, school, vriendschappen en andere persoonlijke omstandigheden. De medisch maatschappelijk werker kan je hierbij helpen.
Geestelijk verzorgers
Tijdens het gehele genderbevestigende traject kun je met een geestelijk verzorger in gesprek. Met een geestelijk verzorger kun je praten over de impact die het genderbevestigende traject op je leven heeft. Het traject kan allerlei vragen bij je oproepen. Vragen over jezelf, over je omgeving of over de toekomst. Het kan fijn zijn om je gedachten hierover uit te spreken, of om gewoon even je hart te luchten. Om weer de kracht, moed en inspiratie te vinden die je nodig hebt.
Een geestelijk verzorger luistert naar je en kan helpen bij het ordenen van je gedachten en stilstaan bij wat voor jou waardevol en belangrijk is. Alles wat je met de geestelijk verzorger bespreekt, blijft tussen jou en de geestelijk verzorger.
- Onderwerpen kunnen onder andere zijn:
- Wat is voor mij waardevol en belangrijk;
- Mijn leven lijkt op pauze te staan;
- Ik moet aan andere uitleggen wie ik ben;
- Mijn omgeving begrijpt mij niet;
- Wie ik ben botst met mijn cultuur en/of religie.
Geestelijke verzorging is ook beschikbaar voor naasten.
- Contact met de geestelijk verzorger:
Afdeling Zingeving en Spiritualiteit
T (024) 361 33 20 (secretariaat)
E geestelijkeverzorging.regg@radboudumc.nl
- Onderwerpen kunnen onder andere zijn:
Wachtlijst
Wachttijd
Aanmelden
Als je naar het Radboudumc wil voor transgenderzorg, heb je een verwijzing nodig van een arts, bijvoorbeeld je huisarts. Wanneer je arts je verwijst komt bij ons een verzoek binnen om jou (en je ouders/ verzorgers) te helpen met een medische behandeling rondom je genderidentiteit.
Wachttijd transgenderzorg voor kinderen/jongeren
In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg. Dit betekent dat je op dit moment na verwijzing moet wachten voordat je de eerste afspraak hebt.
lees meerWachttijd transgenderzorg voor kinderen/jongeren
In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg. Dit betekent dat je na verwijzing moet wachten voordat je de eerste afspraak hebt. Dit komt omdat er veel kinderen en jongeren zijn die zich afvragen of hun geslacht past bij hoe ze zich voelen.
Wachttijd neemt toe
Het aantal kinderen en jongeren dat vragen heeft over de genderidentiteit neemt toe. Daardoor groeit ook het aantal aanmeldingen voor onze zorg en wordt de wachttijd langer. We doen ons best om de wachttijd zo kort mogelijk te houden, maar willen wel ieder kind de aandacht geven die het nodig heeft. Dit kost tijd én de inzet van de juiste zorgverleners.
Verwezen door je (huis)arts.
Wanneer je doorverwezen bent door je huisarts (of een andere arts) nodigen we je uit op volgorde van doorverwijzing. De wachttijd is zo afhankelijk van het moment waarop je doorverwezen bent en hoeveel aanmeldingen we krijgen. Iedere maand maken we een nieuwe inschatting van de wachttijd. De wachttijd die je op onze website vindt, is dus de actuele wachttijd.
Intake
Kennismaken
Uitnodiging
Zodra je aan de beurt bent, nodigen we jou en je ouders/ verzorgers uit voor een intake. Dat is een eerste afspraak waarbij je gesprekken hebt met onze verpleegkundige of physician assistant, psycholoog en kinderendocrinoloog. Je ontvangt deze uitnodiging per brief. Ook vragen we je om vóór deze gesprekken een online vragenlijst in te vullen.
Locatie eerste afspraak
Je eerste afspraak vindt plaats in het Amalia kinderziekenhuis.
adres en routeKennismaking met
-
Bij de intake maak je kennis met de psycholoog. Die wil weten hoe het met je gaat. Ook heeft de psycholoog de antwoorden bekeken die je hebt ingevuld in de online vragenlijst.
lees meer
Psycholoog
Bij de intake maken jij en je ouders/verzorgers kennis met de psycholoog. Die wil weten hoe het met je gaat. Ook heeft de psycholoog de antwoorden bekeken die je hebt ingevuld in de online vragenlijst en zal op sommige onderwerpen doorvragen. Verder wil de psycholoog weten of je al eens een psychologische of psychiatrische behandeling hebt gehad. Als dat zo is vragen we de gegevens over deze behandeling op. Aan het eind van het gesprek krijg je nog een aantal vragenlijsten mee om thuis in te vullen.
-
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt met jou en je ouders/verzorgers wat jullie de komende tijd kunnen verwachten in het ziekenhuis.
lees meer
Verpleegkundige of physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt met jou en je ouders/verzorgers wat jullie de komende tijd kunnen verwachten in het ziekenhuis. Bovendien wil de verpleegkundige of physician assistant van alles van je weten: wat verwacht jij van het ziekenhuis? Waar heb je behoefte aan? Wat weet je al en wat wil je graag? Misschien heb je zelf ook veel vragen. Deze kun je stellen tijdens het gesprek met de verpleegkundige of physician assistant. Ook als je ouders/verzorgers vragen hebben, probeert de verpleegkundige of physician assistant hierbij te helpen.
-
De kinderendocrinoloog vraagt hoe het met je gaat en of je lichamelijke klachten hebt. Soms is lichamelijk onderzoek nodig om te bepalen of de puberteit als is begonnen.
lees meer
Kinderendocrinoloog
De kinderendocrinoloog is een kinderarts die gespecialiseerd is in hormonen. Tijdens de eerste afspraak stelt deze arts vragen over je gezondheid. De kinderendocrinoloog:
- stelt vragen over jouw lichamelijke ontwikkeling, of je ziek bent geweest in het verleden en of je medicijnen gebruikt;
- wil weten of de puberteit begonnen is;
- stelt jou en je ouders een aantal vragen om te beoordelen of er ziektes voorkomen in de familie;
Lichamelijk onderzoek
Bij de eerste kennismaking wordt niet altijd lichamelijk onderzoek gedaan. Als lichamelijk onderzoek wel nodig is, bespreekt de kinderendocrinoloog dit eerst met jou. Soms is het bijvoorbeeld belangrijk om te beoordelen of de puberteit al op gang gekomen is. Dan kijkt de kinderendocrinoloog of er sprake is van borstontwikkeling (bij geboren meisjes) of dat de testes (teelballen) aan het groeien zijn (bij geboren jongens). Ook kan de kinderendocrinoloog naar je hart en longen luisteren.
Adviesgesprek
Als de gesprekken uit de intake afgerond zijn, overleggen onze zorgverleners samen met jou hoe je verder gaat. Dit kan betekenen dat je de (hormoon) behandeling gestart kan worden of dat er nog meer gesprekken nodig zijn. Maar sommige jongeren komen erachter dat ze geen zorg meer nodig hebben. Of dat ze andere zorg nodig hebben dan (medische) transgenderzorg.
Onderzoeksfase
Gesprekken met de psycholoog
Gesprekken met de psycholoog
Je krijgt verschillende gesprekken met de psycholoog. Gesprekken alleen met jou, en gesprekken samen met je ouders/verzorgers. Ook kan de psycholoog je vragen om vragenlijsten in te vullen.
lees meerGesprekken met de psycholoog
De psycholoog voert gesprekken met jou alleen, maar ook samen met je ouders/verzorgers. In die gesprekken gaan we samen onderzoeken hoe we je zo goed mogelijk kunnen helpen met jouw vraag. Daar gebruiken we de gegevens bij die we van andere behandelaren hebben gekregen. Vervolgens maken we samen met jou en je ouders een plan. De gesprekken met de psycholoog zijn nodig om samen zorgvuldig te bekijken of een medische behandeling het beste aansluit bij jouw vraag en welk moment daarvoor het beste is.
Gesprekken tussen de psycholoog en je ouders/verzorgers
De psycholoog praat ook met je ouders/verzorgers over hoe zij vinden dat het met je gaat. Je ouders/verzorgers kunnen tijdens zo’n gesprek ook vragen stellen.
Gesprek met de kinderpsychiater
Sommige kinderen en jongeren krijgen ook een gesprek met een kinderpsychiater. Dit doen we omdat we zeker willen zijn, dat we goed begrijpen hoe het met je gaat en hoe we je het beste kunnen helpen.
Adviesgesprek
Na alle gesprekken met de psycholoog en het psychologisch onderzoek, maken we een afspraak met jou en je ouders/verzorgers voor een adviesgesprek. Samen bespreken we dan hoe we je het beste kunnen helpen.
lees meer
Afspraken met andere zorgverleners
Voordat je kunt starten met hormonen, vragen we of je nog een afspraak wil bij een gynaecoloog of seksuoloog.
lees meerAfspraken met andere zorgverleners
-
Voordat je kunt starten met hormonen, vragen we of je nog een afspraak wil bij een gynaecoloog of seksuoloog.
-
Wanneer je puberteitsremmers gebruikt, maken je zaadballen geen zaadcellen aan of rijpen er geen eicellen in je eierstokken. Zo heeft deze behandeling invloed op je vruchtbaarheid. Met de gynaecoloog kun je de mogelijkheden bespreken om op latere leeftijd toch eigen kinderen te kunnen krijgen.
-
Als je vragen hebt over puberteit, seks en seksualiteit kun je doorgestuurd worden naar een seksuoloog. Die kan jou helpen bij het beantwoorden van je vragen.
Behandelfase
Puberteitsremmers
Hormoonbehandeling met puberteitsremmers
Puberteitsremmers zijn medicijnen die ervoor zorgen dat de puberteit wordt afgeremd.
lees meerHormoonbehandeling met puberteitsremmers
Puberteitsremmers zijn medicijnen die ervoor zorgen dat bepaalde hormonen (FSH en LH) niet aangemaakt worden in de hypofyse in je hersenen. Doordat deze hormonen niet vrijkomen, maken je zaadballen geen mannelijk hormoon (testosteron) aan of je eierstokken geen vrouwelijk hormoon (oestrogeen). Zo zorgen we ervoor dat je puberteit niet verder doorzet.
We schrijven puberteitsremmers (merknaam Pamorelin) voor zodat je lichaam zich niet verder ontwikkelt naar het vrouwelijke/mannelijke geslacht. Het effect van deze behandeling is grotendeels omkeerbaar. Als je besluit te stoppen met de hormoonbehandeling gaat je eigen puberteitsontwikkeling verder.
Uitleg
Je krijgt uitleg over de behandeling met puberteitsremmers, wat deze medicijnen precies doen, wat je daarvan kunt merken en waar je op moet letten. Tijdens de behandeling met puberteitsremmers kom je regelmatig op controle.
Leefstijl
Puberteitsremming is een relatief nieuwe behandeling voor gezonde jongeren met genderincongruentie. De effecten en mogelijke risico’s op lange termijn zijn nog niet uitgebreid onderzocht. Om het risico op complicaties zoals hart- en vaatziekten en suikerziekte zo laag mogelijk te houden, adviseren we je gezond te leven: gezonde voeding, een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging, niet roken en geen of weinig alcohol.
Botdichtheidsmeting
De behandeling met puberteitsremmers heeft invloed op de stevigheid van je botten. Daarom krijg je een botdichtheidsmeting als je puberteitsremmers gebruikt. Op deze scan kunnen we zien hoe stevig je botten zijn.
lees meerBotdichtheidsmeting
De behandeling met puberteitsremmers heeft invloed op de stevigheid van je botten. Daarom krijg je aan het begin van de behandeling met puberteitsremmers een botdichtheidsmeting (dexascan). Op deze scan kunnen we zien hoe stevig je botten zijn. De botdichtheidsmeting voeren we uit tijdens de eerste controleafspraak nadat je met puberteitsremmers bent begonnen.
Door de puberteitsremmers vinden bepaalde lichamelijke veranderingen van de puberteit niet plaats. Zo worden bijvoorbeeld je botten niet steviger. Je kunt zelf iets doen om je botten steviger te maken: door voldoende te bewegen en voedingsmiddelen te eten die calcium bevatten, zoals zuivelproducten.
De verpleegkundige of physician assistant geeft je uitleg over de botdichtheidsmeting. De meting vindt plaats bij de afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde.
Gesprekken
Wanneer je puberteitsremmers gebruikt, heb je regelmatig gesprekken met de psycholoog, verpleegkundige of physician assistant en kinderendocrinoloog.
-
Met de psycholoog blijf je gesprekken voeren over hoe je je voelt en wat je eraan kunt doen als je ergens last van hebt.
-
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met jou en je gezondheid gaat en geeft advies over hoe je gezond kunt leven.
lees meer
Verpleegkundige of physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met jou en je gezondheid gaat engeeft advies over hoe je gezond kunt eten, je gewicht op peil houdt en voldoende beweegt. Dit is voor ieder kind belangrijk, maar als je behandeld wordt met puberteitsremmers is dit extra belangrijk.
-
De kinderendocrinoloog houdt het effect van de puberteitsremmers in de gaten. Deze arts kijkt naar de ontwikkeling van je puberteit en vraagt of je lichamelijke klachten hebt.
Adviesgesprek
Alle zorgverleners die bij jouw behandeling betrokken zijn overleggen met jou en je ouders/verzorgers tijdens een adviesgesprek. Samen bepalen we of en wanneer je met geslachtsbevestigende hormonen gaat beginnen.
Geslachtsbevestigende hormonen
Transgenderzorg
Mensen met genderincongruentie hebben een sterk gevoel van onvrede over het geslacht waarmee ze geboren zijn. Er kan dan veel op iemand afkomen. In het Radboudumc helpen we daarbij. De zorg voor mensen met genderincongruentie noemen we transgenderzorg.
lees meerGesprekken
Wanneer je geslachtsbevestigende hormonen gebruikt, heb je regelmatig gesprekken met de psycholoog, verpleegkundige of physician assistant en kinderendocrinoloog.
-
Tijdens de hele behandelfase heb je regelmatig gesprekken met de psycholoog. Je kunt dan praten over wat de behandeling met je doet en hoe je je erbij voelt.
-
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met je gaat en hoe het met het toedienen van de geslachtsbevestigende hormonen gaat.
lees meer
Verpleegkundige of physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met je gaat en hoe het met het toedienen van de geslachtsbevestigende hormonen gaat. Andere onderwerpen die regelmatig aan bod komen zijn:
- of het lukt een gezonde leefstijl vast te houden
- mogelijkheden om op latere leeftijd eigen kinderen te kunnen krijgen
- of je een geslachtsbevestigende operatie wil
-
De kinderendocrinoloog houdt het effect van de geslachtsbevestigende hormonen in de gaten. Deze arts kijkt naar de ontwikkelingen van je lijf en wil weten of je lichamelijke klachten hebt. Ook vraagt de kinderendocrinoloog je of je mee wil werken aan wetenschappelijk onderzoek.
Operaties
Geslachtsbevestigende operaties
In overleg met je behandelteam kun je kiezen voor geslachtsbevestigende operaties. De meeste operaties zijn pas mogelijk als je een jaar of langer geslachtsbevestigende hormonen gebruikt.
lees meerGeslachtsbevestigende operaties
In overleg met je behandelteam kun je kiezen voor geslachtsbevestigende operaties. De meeste operaties zijn pas mogelijk als je een jaar of langer geslachtsbevestigende hormonen gebruikt én ouder bent dan 18.
Geslachtsbevestigende operaties zijn een ingrijpende stap in de behandeling. De meeste operaties kunnen niet teruggedraaid worden. Niet iedereen kiest voor deze stap. Bij de meeste operaties zijn er ook nog verschillende mogelijkheden.
Keuzehulp
De Keuzehulp van GenderAid helpt je bij het maken van keuzes over operaties die transmannen - en vrouwen kunnen ondergaan.
Follow-up
Begeleiding
Controle
Misschien blijf je de rest van je leven hormonen gebruiken en kom je daarvoor regelmatig op controle bij een arts. Je kunt ook behoefte houden om met een psycholoog in gesprek te blijven. De zorg die je krijgt, stemmen we af op jouw behoeftes.
