Logopedie volwassenen

Samenwerking met andere specialisten

Logopedisten werken nauw samen met artsen en verpleegkundigen. Ook werkt de logopedist samen met andere paramedici, zoals fysiotherapeuten, ergotherapeuten en diëtisten. Onze afdeling neemt deel aan verschillende multidisciplinaire poliklinieken en teams. De verschillende teams werken vooral diagnostisch. Dat wil zeggen dat we onderzoeken wat de oorzaak van het probleem is en daarbij de beste behandelmethode zoeken in goed overleg met u en de betrokken behandelaars.

Een overzicht van de samenwerkingsverbanden en teams:

• Parc dagcentrum (Parkinson-patiënten)
• Neuromusculair Expertise- en Consultatie Centrum
• Hoofd-halsoncologie revalidatie
• Facialisspreekuur
• Stemspreeuur
• Slikspreekuur
• Mito-straat
• Neuromusculaire Aandoeningen (NMA-straatjes)
• Radboudumc Expertisecentrum Erfelijke Bewegingsstoornissen (REEB)
• Transitiepoli Duchenne

Afspraak met Logopedie tijdens opname

De logopedist kan op alle afdelingen in consult worden gevraagd bij problemen op gebied van stem, spraak, taal en slikken. Bij volwassenen kunnen deze problemen ontstaan na een beroerte of bij neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose (MS), ziekte van Huntington, Amyotrofische Lateraal Sclerose (ALS) en dementie. Door deze aandoeningen raken deze structuren, spieren of zenuwen beschadigd, die zorgen dat je kunt slikken en spreken. Daarnaast kunnen spierziekten, reumatische aandoeningen, aangeboren verstandelijke en motorische beperkingen of kanker in de mond of keel slik- en spraakproblemen veroorzaken. Maar ook andere ziekten zoals longziekten (COPD) kunnen ervoor zorgen dat er problemen zijn met het slikken.
Slikproblemen kunnen tevens ontstaan na beademing op een intensive care afdeling. Als er sprake is van langdurige beademing of als de ademhaling wordt bedreigd door een vernauwing in de keel, wordt soms (tijdelijk) een tracheacanule geplaatst.

Stem-, spraak- en taalproblemen

Moeite met communiceren kan voorkomen bij veel verschillende ziektebeelden. Mogelijk is er dan sprake van een afasie (taalstoornis), een dysartrie (neurologische spraakstoornis) of een dysfonie (stemstoornis).
Tijdens de opname brengt de logopedist de communicatiemogelijkheden en problemen in kaart en wordt een behandeling gestart. Ook kunnen mogelijk alternatieve communicatiehulpmiddelen worden ingezet. Uw naasten worden hier intensief bij betrokken.

Kauw- en slikproblemen

Eten en drinken, kauwen en slikken doen we zonder erbij na te denken. Maar wanneer dat moeilijk gaat, spreek je van een slikprobleem.  Een slikprobleem – in vaktermen ‘slikstoornis’ of ‘dysfagie’ genoemd - is een stoornis van het veilig en efficiënt kauwen en slikken van vocht en voeding. Dit geeft twee verschillende problemen: moeite om het voedsel door te slikken of verslikken in vocht of voeding.
Wanneer volwassenen niet meer goed kunnen kauwen of slikken, eten ze minder, kunnen ze ongewenst gewicht verliezen en zelfs ondervoed raken. Ook kunnen ze een longontsteking krijgen wanneer bij het verslikken vocht of voeding in de luchtpijp en longen komt, dat niet goed wordt opgehoest.

Er zijn steeds meer diagnostische mogelijkheden om de aard en ernst van de slikproblemen in kaart te brengen. De logopedist beoordeelt tijdens de opname de slikfunctie. De bevindingen van het onderzoek worden met u besproken, waarbij u ook specifieke adviezen krijgt en logopedische behandeling kan worden opgestart.

Bij ontslag

Bij ontslag uit het ziekenhuis kan de behandeling indien nodig overgedragen worden aan een logopedist in een eerstelijns logopediepraktijk of aan een logopedist in de tweedelijn (bijvoorbeeld in een revalidatiecentrum of verpleeghuis).

Afspraak met Logopedie op de polikliniek

Volwassenen vanaf 18 jaar kunnen naar de afdeling Logopedie komen voor logopedische diagnostiek rondom stem-, spraak-, taal- en slikstoornissen. Dit onderzoek vindt plaats op verwijzing van een huisarts of medisch specialist.
Het secretariaat van de afdeling Revalidatie plant vervolgens een afspraak in, waarover u bericht krijgt. 

Logopedisch onderzoek

Een logopedisch onderzoek duurt meestal 60 minuten, afhankelijk van de vraag. Na afloop van het onderzoek bespreken we de bevindingen met u en maken we hier een verslag van met daarin onze conclusie en adviezen. Dit verslag wordt opgestuurd naar de verwijzend arts. U krijgt een kopie van het verslag thuisgestuurd of kunt het verslag inzien via mijnRadboud.

Poliklinisch onderzoek stem-, spraak- en taalproblemen

Een logopedist kan u helpen wanneer u moeite heeft met communiceren. Deze klachten kunnen verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld neurologische ziekten (hersentumor, beroerte, ziekte van Parkinson, spierziekte, dementie), afwijkingen in het hoofdhalsgebied (hoofdhalskanker, stembandafwijkingen), stofwisselingsziekten (mitochondriële aandoeningen) of reumatische aandoeningen (SLE, myositiden).
Bij de aanwezigheid van stem-, spraak-, of taalstoornissen wordt uitgebreide diagnostiek uitgevoerd. Dit kan zowel een individueel consult bij een logopedist, als een interdisciplinair consult zijn. Informatie hierover kunt u vinden op deze pagina. 

Poliklinisch onderzoek kauw- en slikproblemen

Eten en drinken, kauwen en slikken doen we zonder erbij na te denken. Maar wanneer dat moeilijk gaat, spreekt men van een slikprobleem.  Een slikprobleem – of ‘dysfagie’ genoemd - is een stoornis van het veilig en efficiënt kauwen en slikken van vocht en voeding. Dit geeft twee verschillende problemen: moeite om het voedsel door te slikken of verslikken in vocht of voeding.

Oorzaken slikproblemen

Diagnostiek en behandeling van kauw- en slikproblemen zijn belangrijke onderdelen van de werkzaamheden van de logopedisten. Bij volwassenen ontstaan slikproblemen vaak na een beroerte, maar ook mensen met neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose (MS), ziekte van Huntington, Amyotrofische Lateraal Sclerose (ALS) kunnen slikproblemen krijgen. Door deze aandoeningen raken de structuren en spieren of zenuwen die zorgen dat je kunt slikken, beschadigd. Daarnaast kunnen spierziekten, reumatische aandoeningen, aangeboren verstandelijke en motorische beperkingen of kanker in de mond of keel slikproblemen veroorzaken. Bij dementie kunnen er ook problemen met eten en drinken optreden omdat voeding anders wordt ervaren of niet meer wordt herkend.

Poliklinisch consult bij slikproblematiek

Er zijn steeds meer diagnostische mogelijkheden om de aard en ernst van de slikproblemen in kaart te brengen. Tijdens het consult vindt er een anamnese plaats en onderzoekt de logopedist de kauw- en slikfunctie. Dit wordt gedaan door u verschillende diktes drinken en eten te laten slikken, bijvoorbeeld water, yoghurt/appelmoes, en/of vaste voeding. De logopedist brengt hiermee de ernst van de slikproblemen in kaart.
Afhankelijk van de vraagstelling en noodzakelijkheid, zijn er mogelijkheden voor nader technisch onderzoek van kauwen en slikken. Hierbij kunnen we gebruik maken van:

• Bijtkrachtmeting
• Tongdrukmeting
• Echo van de mondspieren
• Röntgenslikvideo
• Flexible endoscopische evaluatie van het slikken

Mocht het na het eerste consult nodig zijn één van de bovenstaande onderzoeken in te plannen, dan wordt hiervoor een extra afspraak ingepland.

Na het onderzoek

De bevindingen van het onderzoek worden met u besproken, waarbij u ook specifieke adviezen krijgt. Eventueel wordt aan u geadviseerd om logopedische behandeling te starten. Deze behandeling vindt meestal plaats bij u in de buurt door een gespecialiseerde logopedist in de eerstelijn. Indien nodig kan de behandeling ook bij de afdeling Revalidatie van het Radboudumc plaatsvinden.

Onderzoeks­formulieren

• Handleiding oraal onderzoek
• Oraal onderzoek