Afdeling Medische Microbiologie

Onderwijs over medische microbiologie

De afdeling Medische Microbiologie is op verschillende manieren betrokken bij onderwijs.

• We bieden opleidingen aan tot arts-microbioloog en tot medisch moleculair microbioloog.
• Medische Microbiologie draagt  bij aan de opleiding tot infectioloog.
• Coassistenten kunnen terecht voor een korte kennismaking met de medische microbiologie.
• Onderzoekers in opleiding en studenten (wo en hbo) vinden bij onze afdeling een opleidings- of stageplaats.
• We bieden een opleiding tot deskundige infectiepreventie.

Opleiding tot arts-microbioloog

De opleiding tot arts-microbioloog is een vervolgopleiding na de studie Geneeskunde en duurt 5 jaar. Tijdens de opleiding leert u ondersteuning te bieden op het gebied van infectieziekten. Daarnaast leert u de volgende taken te vervullen:

• laboratoriumdiagnostiek
• intercollegiaal consult
• laboratoriummanagement
• beleidsvorming en ontwikkeling van protocollen en richtlijnen
• epidemiologie van infectieziekten en ziekenhuishygiëne
• openbare gezondheidszorg
• voorlichting, onderwijs en opleiding
• wetenschappelijk onderzoek

Na afronding wordt u geregistreerd als arts-microbioloog in het specialistenregister (MSRC). Bekijk het volledige opleidingsplan op de website van de Nederlandse Vereniging Medische Microbiologie.

• De plattegrond van de route naar arts-microbioloog

Opleiding tot Medisch Moleculair Microbioloog

De opleiding Medisch Moleculair Microbioloog (MMM) gaat dieper in op het ontwikkelen, uitvoeren en interpreteren van moleculair diagnostisch onderzoek binnen de microbiologie.

Deze tweejarige opleiding start na een registratie als Medisch Microbiologisch Onderzoeker (MMO) bij de Stichting voor Opleiding tot Medisch-Biologisch Wetenschappelijk Onderzoeker (SMBWO). Informatie over de MMO-opleiding vindt u in de sectie Medische Microbiologie op de website van SMBWO.

De opleiding is ingedeeld in 3 periodes. Na elke periode volgt een evaluatie door de opleider. De globale indeling is als volgt:

• 18 maanden moleculaire diagnostiek en moleculaire epidemiologie
• 4 maanden conventionele bacteriologie, virologie, parasitologie, mycologie en serologie
• 2 maanden infectiepreventie, kwaliteit, management en onderwijs

Als Medisch Moleculair Microbioloog in opleiding gebruikt u een logboek waarin u de voortgang vastlegt. Deze bespreekt u met uw opleider. Hij/Zij ondertekent het logboek.

Na bespreking in de algemene vergadering van het Concilium Microbiologicum Medicum MMM ontvangt u het certificaat 'Medisch Moleculair Microbioloog'. Vervolgens wordt u ingeschreven in het register MMM van de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie.

Lees de volledige beschrijving van de opleiding tot Medisch Moleculair Microbioloog en het beroepsprofiel op de website van de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie.

Cursus Klinische Mycologie voor aios

De klinische mycologie is een klein maar niet onbelangrijk onderdeel van de medische microbiologie. Schimmels kunnen ernstige infecties veroorzaken bij patiënten met verminderde weerstand. Het starten met het juiste antifungale middel in de juiste dosering is daarom van groot belang voor de patiënt. De cursus is specifiek ontwikkeld voor aios medische microbiologie en wordt jaarlijks aangeboden vanuit het Expertisecentrum voor Schimmelinfecties Radboudumc/CWZ.

• Informatie over de cursus klinische mycologie voor aios

Bacteriologie

In ons bacteriologisch laboratorium verrichten we diagnostiek op het gebied van bacteriële infecties. De artsen-microbioloog verrichten veel consulten over de interpretatie van testen en uitslagen. Ook geven we behandeladviezen, zowel aan individuele behandelaars als tijdens multidisciplinaire overleggen. Een voorbeeld hiervan is de dagelijkse ‘antibiotic stewardship’- bespreking in samenwerking met de internist-infectiologen en ziekenhuisapothekers van ons ziekenhuis.
 
Het Radboudumc is een tertiair verwijscentrum voor orthopedische infecties. Daarom besteden we veel aandacht aan het verbeteren en efficiënter maken van de diagnostiek op dit gebied.
Speciale aandacht gaat uit naar het correct uitvoeren van gevoeligheidsbepalingen en onderzoek naar resistentieontwikkeling, onder andere met behulp van whole genome sequencing.

Klinische virologie

De klinische virologie verzorgt snelle en adequate virologische diagnostiek en consultatie voor diverse patiëntengroepen binnen en buiten het Radboudumc. Naast reguliere serologische en moleculaire diagnostiek voor patiënten in de 1e, 2e en 3e lijn richt de virologische diagnostiek zich op specifieke patiëntengroepen in het academisch ziekenhuis: 

• Immuun-gecompromitteerde patiënten (transplantatiepatiënten, hematologische maligniteiten, afweerstoornissen, aangeboren of door medicatie).
• Patiënten met hiv en/of chronische hepatitis.
• Patiëntengroepen waar het Radboudumc als kenniscentrum voor fungeert: 
  • De afdeling Medische Microbiologie in het Radboudumc is samen met het AMC en het RIVM onderdeel van het Landelijk Expert Centrum Lyme. Daarvoor verrichten wij hoogwaardige diagnostiek op het gebied van infecties met Borrelia spp en verzorgen we ondersteunende consultatie in een team van infectiologen en microbiologen.
  • We verrichten uitgebreide Q-koorts diagnostiek ter ondersteuning van het Radboud Q-koorts Expertisecentrum. Dit centrum is opgericht om multidisciplinaire zorg voor (chronische) Q-koorts patiënten te optimaliseren. 

De afdeling Medische Microbiologie verzorgt daarnaast de screening naar humaan papillomavirus (HPV) voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.

Medische parasitologie

Ons laboratorium verzorgt diagnostiek naar alle parasitaire infecties. We hebben speciale expertise op het gebied van de malariadiagnostiek. 

De malariadiagnostiek houdt in:

• Verdenking acute infectie; CITO diagnostiek (024-818 70 95) microscopie middels QBC, dikke druppel, uitstrijk.
• Uitsluiten blootstelling in het verleden; serologie. 
• Vermoeden van zeer lage infectie (tropisch splenomegalie syndroom); serologie en PCR
• Bevestigen positieve microscopie of species; PCR.

Overige parasitologische diagnostiek vindt u in ons Vademecum. 

Daarnaast bieden onze infectiologen en artsen-microbioloog consultatieve dienstverlening voor de ondersteuning van diagnostiek en behandeling van tropische en parasitaire infecties.

Myco­bacteriologie

In het laboratorium voor de Mycobacteriologie verzorgen wij alle facetten van de klinische mycobacteriologie. Ons doel is de diagnostiek en behandeling van mycobacteriële infecties optimaliseren, zowel in Nederland als internationaal. In ons laboratorium voeren we onder bioveiligheidsklasse 3 (BSL-3) condities zowel kweken als gevoeligheidsbepalingen uit, voor patiëntenzorg en onderzoek. Ook kunnen we binnen ons laboratorium werken met andere BSL-3 pathogenen, bijvoorbeeld Brucella species, Francisella species en Histoplasma species.
Wij zijn internationaal toonaangevend op het gebied van gevoeligheidsbepalingen van non-tuberculeuze (NTM) mycobacteriën én bij de kweek van moeizaam groeiende mycobacteriën. Bijvoorbeeld Mycobacterium haemophilum en Mycobacterium genavense. We doen mee aan alle relevante richtlijnen op dit gebied en verzorgen Europese rondzendingen voor kwaliteitsborging. Wij werken nauw samen met een internationaal team van hoog aangeschreven longartsen, infectiologen en artsen-microbioloog voor consultatieve dienstverlening ter ondersteuning van diagnostiek en therapie van mycobacteriële infecties.

T (024)361 89 51
E voor klinische vragen: Jakko.vaningen@radboudumc.nl 
Nicolien.Hanemaaijer@radboudumc.nl
E voor laboratorium uitslagen: TBuitslagen@mmb.umcn.nl 

Mycologie

Het mycologie laboratorium onderzoekt patiëntenmateriaal op de aanwezigheid van schimmels. Daarvoor maken we gebruik van microscopie, kweek, serologie en moleculaire testen. Naast de identificatie van schimmels worden er in vitro gevoeligheidsbepalingen verricht. Het mycologie laboratorium is onderdeel van het Expertisecentrum Schimmelinfecties Radboudumc/CWZ. Vanuit dit centrum wordt diagnostiek en consultatie verricht voor patiënten met schimmelinfecties die onder behandeling zijn in het Radboudumc, het CWZ en andere ziekenhuizen.