Translationeel Metabool Laboratorium

Liesbeth laboratorium analist

'In het Radboudumc werk ik als laboratorium analist in het Translationeel Metabool Laboratorium, onderdeel van de afdeling Laboratoriumgeneeskunde. Dat betekent dat ik patiëntmateriaal onderzoek, bijvoorbeeld spierweefsel, waarna er een diagnose voor de patiënt gesteld kan worden. Mijn werk als analist is dus ontzettend belangrijk voor de uitslag en de behandeling van de patiënt.'

Ons lab is uniek in Nederland

'Het meest toffe aan ons lab vind ik dat het heel specialistisch is. In Nederland zijn wij het enige lab dat doet wat wij doen. In het Radboudumc zijn veel verschillende specialistische labs. Vanuit heel Nederland komen patiënten met zeldzame afwijkingen naar ons toe. Het is een uitdaging de oorzaak van deze afwijkingen helemaal uit te zoeken. Iedere patiënt is uniek en daarom is het werk continu uitdagend en persoonsgericht.

Een tijdje geleden kregen we bezoek van de ouders met hun gezonde kindje. Ze brachten een schaal vol lekkers mee en vertelden hoe blij zij waren dat zij nu een gezond kind hebben. Hun eerste kindje was namelijk overleden aan een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte, waarvan wij achteraf de oorzaak gevonden hebben. Ik was toen zo ontzettend trots op ons team. Iedereen is bereid om altijd een stapje extra te zetten voor de patiënt. Het is fijn om in zo’n team te werken, je kunt echt op elkaar bouwen en vertrouwen.'

Echt analistenwerk doen

'Het werk op ons laboratorium bestaat uit een combinatie van data-analyse en ‘nat werk’, het traditionele analistenwerk. ‘Nat werk’ houdt in dat er patiëntmateriaal onderzocht wordt met allerlei testen en metingen. Daarna ben je bezig met het invoeren en analyseren van data waarna er een uitslag opgesteld wordt, met in de meeste gevallen een diagnose voor de patiënt. Van A tot Z verantwoordelijk zijn maakt mijn werk interessant en uitdagend.'

Innovatie

'In het Radboudumc sta je midden in de innovatie. Alle ontwikkelingen gaan zo snel dat je continu bezig bent om nieuwe diagnostische testen te ontwikkelen en te implementeren. Zelf ben ik veel bezig met deze innovatie en het ontwikkelen van nieuwe testen. Ik heb daardoor ook veel interactie met researchgroepen binnen en buiten het Radboudumc.

Ons lab heeft als metabool diagnostiek centrum nationaal én internationaal best wat aanzien en draagt veel bij aan allerlei belangrijke onderzoeken. Dat is zo leuk aan werken in een academisch ziekenhuis. Op onze afdeling lopen ook altijd een aantal postdocs, PhD’s en stagiaires rond. Dat zorgt voor een inspirerende en dynamische werkomgeving. Zelf begeleid ik ook stagiaires en vind ik het leuk om hen te zien groeien tijdens hun stage.'

Zeer veel mogelijkheden in het Radboudumc

'Als analist heb je in het Radboudumc veel mogelijkheden. Je kunt naast onze afdeling Laboratoriumgeneeskunde ook werken bij Pathologie, Medische Microbiologie en Genetica. De werkzaamheden in deze laboratoria verschillen ontzettend veel van elkaar, maar ze streven wel één doel na: het stellen van een goede diagnose voor de patiënt!'

 

Ben je benieuwd hoe het is om te werken als analist in het Radboudumc? Lees meer over de verschillende afdelingen via de linkjes hierboven, en houd onze vacatures in de gaten!

Lysosomale stapelingsziekten (LSD)

Lysosomale stapelingsziekten vormen een subgroep van metabole ziekten, veroorzaakt door een probleem in de afbraak van bepaalde groepen macromoleculen in het lysosoom. We bieden zowel lysosomale enzymdiagnostiek aan als lysosomale basisdiagnostiek voor de analyse van stapelingsproducten in lichaamsvloeistoffen.

Congenitale Defecten in de Glycosylering (CDG)

Congenitale Defecten in de Glycosylering (CDG)
Erfelijke glycosyleringsziekten betreffen een heterogene groep van metabole ziekten met een afwijkende glycosylering van eiwitten en lilpiden. Momenteel zijn er al defecten bekend in meer dan 100 genen, die betrokken zijn bij een grote varieteit aan glycosyleringsroutes, ion kanelen en cellulaire transportprocessen. Deze defecten zijn gelocaliseerd in de N-glycosylering van eiwitten, GPI-anchor biosynthese, glycosaminoglycaan biosynthese en in een groep congenitale spierdystrofien die veroorzaakt worden door een defect in de O-mannosylering van alfa-dystroglycaan.
Patienten met een probleem in de N-glycosylering kunnen opgespoord worden door een routine screening op transferrine glycosylering in bloed. Op basis van het afwijkende profiel worden patiënten gegroepeerd in CDG type I defecten met een probleem in het cytoplasma of endoplasmatisch reticulum of CDG type II met een probleem in het cytoplasma of Golgi apparaat. Voor CDG type I kan verdere subtypering plaatsvinden door enzymologie, glycomics en genetische testen. Voor CDG type II kan glycomics en genetische analyse uitgevoerd worden.
Wij bieden diagnostiek en consultancy aan voor CDG. Meer informatie over aan te vragen diagnostiek kan gevonden worden op onze aanvraagformulieren. Voor vragen en advies over andere CDG defecten kunt u een email insturen. We bieden ook training aan op het gebied van CDG diagnostiek en organiseren een wereldwijde rondzending voor CDG diagnostiek binnen ERNDIM om de kwaliteit ervan te verbeteren. Onze diagnostiek en onderzoek naar CDG vallen onder het formeel erkende expertise centrum voor glycosyleringsziekten. Ons onderzoek is onderdeel van het thema Disorders of Movement en maakt deel uit van het Radboud Consortium for Glycoscience.

Aanvraagformulier

Mitochondriële ziekten

Ons laboratorium is al sinds begin jaren zeventig het landelijke referentielaboratorium voor deze diagnostiek. De kennis en expertise die wij opdoen bij het binnen het Radboudumc uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek van mitochondriële ziekten passen wij toe om voorop te blijven lopen op het gebied van de laboratoriumdiagnostiek. Hierbij werken wij nauw samen met diverse specialismen in ons ziekenhuis, waaronder metabole kinderartsen, neurologen en klinisch genetici, de diagnostische laboratoria van  de afdelingen Genetica en Pathologie, maar ook met diverse researchlaboratoria verenigd in het ‘Radboud Center for Mitochondrial Medicine (RCMM)’. Daarnaast hebben wij samenwerkingsverbanden met diverse mitochondriële centra in het buitenland.

Ons pakket diagnostische testen bestaat onder andere uit biochemisch onderzoek van de mitochondriële functie in weefselbiopten (meestal skeletspier) en huidbiopten/fibroblasten, en genetische diagnostiek (exoomsequencing, mtDNA diagnostiek). Daarnaast zijn wij gespecialiseerd in functioneel onderzoek ter bepaling van de klinische betekenis van bij patiënten gevonden onbekende genetische varianten (‘VUSsen’).

Neurochemie

Ons neurochemie laboratorium is het Nationaal Referentielaboratorium voor neurochemische analyses van hersenvocht in Nederland. We bieden een breed scala van speciële neurochemische analyses aan (in hersenvocht, urine of bloed) voor diagnose van neurologische infecties, ontstekings- en auto-immuun ziekten, neurodegeneratieve aandoeningen (dementieën en bewegingsstoornissen), neurometabole ziekten en voor poly(radiculo)neuropathieën.
Contact:
Dr. Marcel Verbeek marcel.verbeek@radboudumc.nl
Telefoon +31 (0) 24 36 14567
Aanvraagformulier

 

Metaboliet­diagnostiek aangeboren stofwisselings­ziekten

In het Translationeel Metabool Laboratorium bieden we verschillende metabolietanalyses aan in bloed, urine en CSF, om afwijkingen in deze lichaamsvloeistoffen te detecteren. Abnormale concentraties van metabolieten of abnormale metabolieten in deze lichaamsvloeistoffen kunnen wijzen op de aanwezigheid van een aangeboren stofwisselingsziekte. Als een diagnose eenmaal is vastgesteld, kan dit leiden tot het starten van behandeling. De werkzaamheid van de behandeling kan worden gevolgd door aanvullende gerichte laboratoriummetingen van de afwijkende metabolieten.

Een metabole 'basisscreening' in bloed en urine bestaat minimaal uit de analyses van aminozuren, organische zuren en carnitine-esters, naast een semi-kwantitatieve urine stick test (o.a. pH, nitriet, ketonen en glucose). Op basis van de klinische indicatie die moet worden verstrekt, kunnen extra metabolietanalyses geïndiceerd zijn en worden uitgevoerd, waaronder b.v. oligosacchariden, mucopolysacchariden, purines en pyrimidines, zeer lange keten vetzuren, cholesterol biosynthese, creatine / guanidinoacetaat, methylmalonzuur, totaal homocysteïne of monosacchariden en polyolen.

Het is daarom essentieel dat alle klinische symptomen worden aangegeven op het aanvraagformulier, hetgeen zal leiden tot een gepersonaliseerde metabole screening.

Doorlooptijd metabolietdiagnostiek:
Meestal wordt de uitslag van het metabolietonderzoek verzonden binnen 4-6 weken na ontvangst van de monsters. Dit rapport bevat de resultaten van alle uitgevoerde metaboliet analyses, inclusief referentiewaarden voor kwantitatieve assays, evenals een interpretatie van de resultaten en suggesties voor follow-updiagnostiek (indien noodzakelijk). Dit laatste kan een verzoek om herhalingsmonsters omvatten, of een voorstel voor aanvullende enzym- of DNA-diagnostiek om een specifieke diagnose te bevestigen. Als de klinische situatie van de patiënt dringende metabole diagnostiek vereist of indien tussentijdse resultaten gewenst zijn, neem dan contact op met het laboratorium.

Hoe kunnen samples worden verzonden:
Voor een volledige metabole screening is het belangrijk om zowel bloed als urine, bij voorkeur gelijktijdig verzameld uit een klinische crisissituatie, samen met ons aanvraagformulier met gedetailleerde volledige klinische informatie over de patiënt in te sturen om een gepersonaliseerde metabole screening mogelijk te maken.
In sommige gevallen (bijvoorbeeld bij convulsies) is een CSF-monster noodzakelijk voor adequate diagnostiek. Over het algemeen willen we graag 1-2 mL heparine-plasma en 10-20 mL urine ontvangen. Een 24-uurs urine is niet vereist voor de meeste analyses en zal indien nodig door het laboratorium worden gevraagd. Urine-, plasma- en / of CSF-monsters moeten bevroren worden verzonden naar ons laboratorium op het volgende adres:

Radboudumc
Laboratorium voor Diagnostiek
Postbus 9101
Huispost 815
6500 HB Nijmegen

Contact:
Voor vragen over metabole screening in urine en/of bloed, of als de klinische situatie van een patiënt dringende metabole diagnostiek nodig heeft, neem dan contact op met het laboratorium:

Telefoon: +31 (0)24 36 14567
E-mail: basisdiagnostiek-TML.labgk@radboudumc.nl

Complement Gemedieerde Aandoeningen

Het complementsysteem is onderdeel van het aangeboren immuunsysteem. Het kan worden geactiveerd door verschillende stimuli, zoals antilichaam-antigen complexen, koolhydraatstructuren op bacteriën en celresten. Het complementsysteem zorgt voor activatie van verschillende afweermechanismen: het vrijkomen van anafylatoxines (C3a en C5a) die onder andere verantwoordelijk zijn voor de activatie en rekrutering van leukocyten naar de plek van infectie, het faciliteren van fagocytose en de lysis van pathogenen via het terminale complement complex (TCC). Gezonde humane cellen worden beschermd tegen deze complementactiviteit door complementregulatoren in de bloedbaan en op de celoppervlakken.

Genetische afwijkingen en autoantilichamen kunnen leiden tot overmatige of verlaagde complementactiviteit. Bij overmatige complementactiviteit kunnen gezonde humane cellen worden beschadigd, terwijl bij verlaagde complement activiteit er onvoldoende bescherming is tegen infecties.

Wij geven een uitgebreid inzicht in de status van de activatie/regulatie van het complementsysteem van een patiënt door middel van:
• De bepaling van concentraties van complementeiwitten
• De bepaling van concentraties van biomarkers voor complementactivatie
• De detectie van autoantilichamen tegen complementeiwitten
• De functionele analyse van complementeiwitten
• De sequencing van complementgenen

Voor patiënten die behandeld worden met complementremmer eculizumab kunnen de eculizumabconcentratie en de capaciteit van complementinhibitie bepaald worden.

Voor een compleet overzicht van het spectrum van complement-gemedieerde aandoeningen en onze analyses, zie ons aanvraagformulier.

Neem voor meer informatie contact op met:

Dr. Marloes Michels                 Marloes.Michels@radboudumc.nl Tel. +31(0)6 50190038
Dr. Jolein Gloerich                   Jolein.Gloerich@radboudumc.nl Tel.+31(0)631117558
Prof. dr. Bert van den Heuvel  Bert.vandenHeuvel@radboudumc.nl  Tel.+31(0)243614567

 

Onze partners

Binnen TML werken laboratoriumspecialisten, medisch specialisten, biochemici, analisten, promovendi, postdocs en studenten gezamenlijk aan het maken van persoonsgerichte diagnostiek.

TML is een strategische samenwerking tussen de Radboudumc afdelingen Kindergeneeskunde en Neurologie en de stichting Klinisch Genetisch Centrum Nijmegen. TML is een onderdeel van de afdeling Genetica en er wordt intensief samengewerkt met het MUMC+. Wij zijn met onze MS activiteiten onderdeel van de Radboudumc Technology Center Mass Spectrometry. We werken als translationeel laboratorium met meerdere wetenschappers in het Radboudumc in projecten gericht op impact in personalized healthcare.
Onze externe partner netwerk is gericht op zeldzame metabole ziekten, via (inter)nationale samenwerkingsverbanden zoals klinische expertise centra, European Reference Networks, Erfelijke Stofwisselingsziekten Nederland, en United for Metabolic Disease. Daarnaast werken we met externe partners op technologie (Dutch Techcenter for Life Sciences, Netherlands Metabolomics Centre, Netherlands X-omics Initiative) en op translational medicine (EATRIS, Health-RI).



 

Ons onderwijs

Kwalitatief goed onderwijs over metabole ziekten is essentieel voor artsen, analisten en onderzoekers in de Life Sciences. TML heeft een actieve rol in de curricula van Geneeskunde, Biomedische Wetenschappen, Moleculaire Levenswetenschappen en het master programma Molecular Mechanisms of Disease.

Stagemogelijkheden
Wij bieden de mogelijkheid aan om stage te lopen binnen de verschillende groepen in ons laboratorium. Als je bent geïnteresseerd in een onderzoeksveld of techniek, benader dan direct onze staf voor stagemogelijkheden. Daarnaast worden beschikbare stagemogelijkheden gepubliceerd via de Radboud Health Academy.
 

Organisatorisch Netwerk

Het Translationeel Metabool Laboratorium (TML) is een organisatorisch netwerk van ambitieuze professionals die met elkaar samenwerken aan oplossingen voor wetenschappelijke en klinische vragen. Zij vertalen deze vragen naar diagnostiek, therapieontwikkeling en follow-up van de patiënt.

Wij zijn wereldwijd toonaangevend door de toepassing van bijvoorbeeld state of the art massaspectrometrie, ontwikkeling van nieuwe biomarkeranalyses, integratie van “next generation metabolic screening” en een OMICS benadering binnen een klinisch diagnostische setting. Vanuit onze visie op persoonsgerichte zorg, en verankerd binnen de Radboudumc onderzoeksthema’s, creëren wij op deze manier meerwaarde.