Eef Ariëns

Loopbaan Eef Ariëns

1942 Utrecht

Eef Ariëns onderbrak in 1942 zijn studie Geneeskunde omdat hij in de oorlog weigerde om de loyaliteitsverklaring aan de bezetter te ondertekenen. Hij vluchtte naar Engeland, werd eerste luitenant-verbindingsofficier in het Amerikaanse leger en keerde eind 1946 terug naar Nederland. De Utrechtse hoogleraar Farmacologie Bijlsma, wist hem ervan te overtuigen zijn medische opleiding weer op te pakken. Met een ZWO-beurs startte hij een omvangrijk onderzoek naar de chemische en farmacologische aspecten van adrenerge stoffen. Dit resulteerde in 1950 in zijn dubbele promotie.

1951 Nijmegen

In 1951 kwam hij naar Nijmegen, waar hij werd benoemd tot lector en in 1954 tot hoogleraar Farmacologie. Ariëns was de oprichter van het Farmacologisch Instituut aan het Radboudumc. 

Zijn werk op het gebied van de farmacon-receptorinteractie legde de grondslag voor de moderne receptortheorie en is terug te vinden in elk farmacologisch leerboek. Zijn moleculaire onderzoek naar de relatie tussen chemische structuur en biologische activiteit van geneesmiddelen en toxische stoffen bleek van groot belang voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen met een betere selectiviteit en lagere toxiciteit.

Een hoogtepunt in het werk van Ariëns en zijn groep is het tweedelige boekwerk Molecular Pharmacology (Elsevier, 1967). Ook het boek Introduction to General Toxicology (Ariens E.J., Simonis A.M. and Offermeier J., Acad. Press NY, 1976) was een wetenschappelijke bestseller en verscheen in zeven talen. Verder verwierf hij bekendheid met de rol van enantiomeren bij het tot stand komen van de gewenste en schadelijke effecten van biologisch actieve stoffen.

Ariëns werd veelvuldig uitgenodigd voor congressen over de hele wereld. De serie Scholing en nascholing, die hij samen met mw. A. Simonis uitgaf, was voor vele artsen de basis van hun farmacotherapeutische vorming. Hij genoot van wetenschappelijke discussies. ‘Verschil van mening tussen geleerden en tegenspraak bevorderen de wetenschap’, was zijn motto.

Onder zijn leiding hebben 20 promovendi hun proefschrift voltooid. Hij heeft 16 boeken en tientallen boekhoofdstukken op zijn naam staan, en meer dan 250 wetenschappelijke artikelen. Hij werd geëerd met eredoctoraten aan de Universidado do Brasil, Rio de Janeiro (1962), Christian Albrechts Universität, Kiel (1969), Université de Paris-Sud (1974), University of Camarino (1991), University of Ohio, Columbus (niet uitgereikt, voorzien op 22 maart 2002).

De Nederlandse Vereniging voor Farmacologie kent sinds 1985 jaarlijks de naar hem vernoemde internationaal prestigieuze Ariëns-prijs toe aan een vooraanstaand farmacoloog.

Neven­activiteiten

• Medeoprichter van de Nederlandse Vereniging van Farmacologie.
• Medeoprichter van de Sectie Farmacochemie van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging.
• Medeoprichter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Farmacologie en Biofarmacie.
• Medeoprichter van de Nederlandse Vereniging voor Toxicologie.
• Medeoprichter van de Stichting voor Fundamenteel Geneeskundig Onderzoek.
• Medeoprichter van de Section for Medicinal Chemistry (IUPAC).
• Medeoprichter van de European Federation for Medicinal Chemistry.
• Lid van de editorial boards van 18 tijdschriften, waaronder Trends in Pharmacological Sciences, Molecular Pharmacology en Handbook of Experimental Pharmacology.
• Lid van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen (1970).

Opleiding