Onderzoek PET-CT-scan met Zirkonium-89 gemerkte antilichamen

Voorbereiding Wat moet u doen?

Zwangerschap en borstvoeding

• We willen voorkomen dat een ongeboren kind aan radioactieve straling wordt blootgesteld. Bent u (mogelijk) zwanger? Neem dan meteen contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde.
• U wordt geadviseerd de komende 6 maanden niet zwanger te worden of kinderen te verwekken. Seksueel contact is gedurende deze 6 maanden geen bezwaar als u voorbehoedsmiddelen gebruikt.
• Het geven van borstvoeding moet vóór het onderzoek worden gestaakt en mag niet worden hervat.

Voorbereiding

Voor dit onderzoek is geen specifieke voorbereiding noodzakelijk. U hoeft niet nuchter te zijn op de dag van toediening of op de dag van de scan.

Medicijngebruik

Als u medicijnen gebruikt, kunt u deze innemen op de gebruikelijke manier.

Kleding en sieraden

Vaak is het noodzakelijk om kleding en/of sieraden/piercings uit te doen/af te doen voordat de werkelijke scan begint. Sieraden kunt u beter thuis laten.

Mogelijke annulering van het onderzoek

• Voor dit onderzoek gebruiken we een radioactieve stof. Deze radioactieve stof wordt speciaal voor u gemaakt. Het eindproduct moet aan strenge eisen voldoen voordat het gebruikt mag worden. Helaas kan het voorkomen dat het eindproduct wordt afgekeurd en niet kan worden toegediend. Het onderzoek moet dan worden afgezegd. Omdat dit op het laatste moment pas bekend is, kan het zijn dat u al onderweg bent of zelfs al in het ziekenhuis aanwezig bent. Wij vragen uw begrip hiervoor.
• De radioactieve stof wordt niet dagelijks geproduceerd. Mocht er tijdens de productie of het transport onverwacht vertraging zijn of mocht u zelf te laat komen voor uw afspraak, dan kan dat betekenen dat het onderzoek moet worden afgezegd. Wij vragen uw begrip hiervoor.

In bovenstaande gevallen maken we een nieuwe afspraak met u.

Claustrofobie (angst in kleine ruimten)

Als u (veel) last heeft van claustrofobie, kunt u dit voor het onderzoek melden aan de MBB’er (Medisch Beeldvormings- en Bestralingsdeskundige). Zo nodig kan de arts van de Nucleaire Geneeskunde u een rustgevend medicijn geven. U moet in dat geval rekening houden met een vermindering van uw reactievermogen voor de eerste 24 uur. U mag daarom, onder andere, de eerste 24 uur geen auto besturen en zult dus vervoer terug moeten regelen.

Begeleiding

• Begeleiding mag helaas niet bij het onderzoek aanwezig zijn.
• Op de afdeling Nucleaire Geneeskunde wordt bij bijna elk onderzoek een radioactieve stof aan patiënten toegediend. Een radioactieve stof zendt straling uit en patiënten die al een radioactieve stof toegediend hebben gekregen zitten ook in de wachtkamer. We vragen u daarom om geen kinderen en/of zwangere vrouwen als begeleiding mee te nemen. Ook niet als ze alleen in de wachtkamer verblijven. Op deze manier ontvangen zij geen onnodige straling.

Handicap

Wilt u het vooraf melden als u een beperking heeft en verwacht dat het onderzoek hierdoor meer tijd en aandacht vraagt? U kunt dit doen door contact op te nemen met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. We proberen hier zoveel mogelijk rekening mee te houden.

Het onderzoek Wat kunt u verwachten?

Radioactieve stof

• De radioactieve stof bestaat uit met zirconium-89 gemerkte antilichamen waarbij de keuze van het antilichaam afhangt van het type tumor waarvoor deze gebruikt wordt. We noemen dit ook wel radioactief gelabelde antilichamen.
• Omdat de radioactieve vloeistof in een beperkte hoeveelheid wordt gebruikt tijdens dit onderzoek, levert dit geen direct gevaar op voor uw gezondheid. Wel krijgt u tijdelijke leefregels mee omdat de straling nog ruim een week meetbaar aanwezig kan zijn.

Verloop van het onderzoek

Krijgt u dit onderzoek in het kader van deelname aan wetenschappelijk onderzoek? Dan kan het zijn dat het verloop van het onderzoek enigszins anders is dan hieronder beschreven staat, bijvoorbeeld het  aandachtsgebied of de tijdsduur van de scan. De onderzoeker bespreekt eventuele wijzigingen vooraf met u (of heeft dit al gedaan).

Toediening (eerste bezoek)

Bij aankomst gaat u met de arts of geautoriseerd laborant nucleaire geneeskunde naar een onderzoekskamer. Hier gaat u op bed liggen. In verband met de radioactieve stof is het niet toegestaan begeleiding mee te nemen tijdens de toediening. De toediening van de radioactieve stof gebeurt via een infuus dat is ingebracht in uw  arm of hand. De toediening duurt ongeveer 10 minuten. Inclusief voorbereiding duurt het bezoek 20-30 minuten.

Bijwerkingen

De kans op bijwerkingen tijdens of vlak na de toediening is klein, maar niet geheel uitgesloten. Zo nodig voeren we een aantal controles uit voorafgaand aan en meestal 1 uur na de toediening (temperatuur, hartfrequentie en bloeddruk). Tijdens de toediening is een arts of geautoriseerd laborant nucleaire geneeskunde aanwezig. Hij of zij vraagt u wat u voelt tijdens en na de toediening. In het geval dat u toch enige bijwerking van het antilichaam ervaart, zijn er medicijnen aanwezig om dit te onderdrukken. Na afloop van de toediening vragen we u om nog een tijdje (meestal 1 uur, afhankelijk van het soort antilichaam en mogelijke bijwerkingen) te wachten om er zeker van te zijn dat er geen verdere bijwerkingen optreden. Na de laatste controles kunt u meestal naar huis.

PET-CT-scan (tweede bezoek)

Afhankelijk van het gebruikte antilichaam maken we 2-5 dagen na de toediening van de radioactieve stof de PET-CT-scan. Tijdens het onderzoek ligt u op een scanbed en is het belangrijk dat u goed stil ligt. U schuift in stappen door de opening van de camera. De camera is aan het hoofd- en voeteneind open en maakt geen hard geluid.
We beginnen met een overzichtscan, op basis waarvan we een planning maken. Daarna maken we een CT-scan, die gevolgd wordt door de PET-scan van hetzelfde gebied. Dit alles bij elkaar duurt ongeveer 30-45 minuten. Soms komt het voor dat de scan enkele dagen later herhaald wordt.

Duur van het onderzoek

Het eerste bezoek duurt ongeveer anderhalf uur. De duur van het tweede bezoek is ongeveer één uur.

Bijwerkingen

Bijwerkingen zijn afhankelijk van het soort antilichaam dat voor uw onderzoek gebruikt moet worden. Van sommige soorten zijn tot op heden geen bijwerkingen bekend en van andere zijn de (mogelijke) bijwerkingen bekend. Uw arts kan u hierover informeren. Er bestaat in alle gevallen een kleine kans dat u allergisch bent voor een van de gebruikte type antilichamen. Omdat voor diagnostiek slechts een kleine hoeveelheid gebruikt wordt, is de kans hierop klein.
 

Leefregels na de behandeling

Bij de toediening van zirkonium-89 wordt maar een beperkte hoeveelheid radioactiviteit toegediend, maar de straling kan nog tot ruim een week meetbaar aanwezig zijn. In deze periode kunt u uw omgeving aan radioactieve straling blootstellen. Dit effect neemt af naarmate de toediening langer geleden is. Als u uw omgeving korte tijd aan een beperkte hoeveelheid straling blootstelt, brengt dit geen direct gevaar met zich mee. Om de hoeveelheid straling voor uw omgeving zo beperkt mogelijk te houden, adviseren we u om de leefregels op te volgen.

Kinderen en zwangere vrouwen

Een (ongeboren) kind is gevoeliger voor straling dan een volwassene. Houdt u gedurende één week extra afstand tot zwangere vrouwen en kinderen op momenten waar dit mogelijk en gepast is. Laat de verzorging van (klein)kinderen zoveel mogelijk aan één van uw huisgenoten over, zeker als het kinderen onder de elf jaar betreft. Het is belangrijk dat u in deze week geen kinderen langdurig op schoot neemt. Bezoek van (klein)kinderen is mogelijk als u rekening houdt met bovenstaande voorzorgsmaatregelen.

Volwassenen

Wanneer het mogelijk en gepast is, adviseren we uw huisgenoten om gedurende één week meer afstand (bijvoorbeeld één meter meer) van u te houden bij een langdurige aanwezigheid. Daarnaast adviseren we u om 4 dagen gescheiden te slapen van uw partner en om 4 dagen geen geslachtsgemeenschap te hebben.

Toilet

De radioactiviteit verlaat het lichaam vooral via de urine en (in mindere mate) via de ontlasting. We adviseren u om gedurende één week hygiënische maatregelen toe te passen bij het toiletbezoek, zoals zittend plassen (ook mannen), direct na gebruik het toilet 2 keer door te spoelen en de handen goed te wassen met water en zeep (liefst voor u de toiletruimte verlaat).

Ziekenhuisopname

Bij onverwachte ziekenhuisopname binnen één week na toediening moet de afdeling Nucleaire Geneeskunde worden gewaarschuwd. Bel de afdeling Nucleaire Geneeskunde (telefoonnummer (024) 361 45 10) van maandag tot en met vrijdag van 8.15 tot 16.45 uur.
Als de afdeling is gesloten, kan contact worden opgenomen met de dienstdoende arts Nucleaire Geneeskunde via de telefooncentrale van het Radboudumc: (024) 361 11 11.

Buitenland

U kunt bij de douanecontrole en/of op vliegvelden worden gecontroleerd op de aanwezigheid van radioactieve stoffen. Omdat u een behandeling heeft ondergaan, zou het kunnen dat u positief bent bij zo’n controle. We adviseren u daarom om tot één maand na ontslag een douaneverklaring (vliegbrief) mee te nemen. Voor een douaneverklaring neemt u contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Het is noodzakelijk dat u de exacte vliegdatum en vliegduur van uw heenreis weet. Deze verklaring is ook geldig voor uw terugreis; dus bewaar het formulier goed. Het formulier sturen we per post naar u op.

Na het onderzoek

We raden u aan om de eerste 24 uur na de injectie wat meer te drinken. Op deze manier raakt u een deel van de radioactieve stof sneller kwijt uit uw lichaam.

Resultaten en afspraak maken

De nucleair geneeskundige arts beoordeelt de opnamen op een later tijdstip en maakt een verslag van het onderzoek. Uw behandelend arts bespreekt de uitslag met u.

Afspraak maken

Uw behandelend arts vraagt uw onderzoek aan. U ontvangt een schriftelijke oproep.

Afspraak verzetten

De radioactieve stof wordt speciaal voor u gemaakt en is kostbaar en beperkt houdbaar. Als u uw afspraak niet na kunt komen, informeer de afdeling Nucleaire Geneeskunde dan zo snel mogelijk van tevoren (het liefst minimaal 5 werkdagen van tevoren). We kunnen dan een nieuwe afspraak met u maken.

Mogelijke annulering van het onderzoek

De radioactieve stof die we gebruiken, moet aan strenge eisen voldoen. Soms voldoet de stof niet aan deze eisen en kan het onderzoek niet doorgaan. Helaas horen we dit vaak pas op het laatste moment. Dit betekent dat uw afspraak soms wordt geannuleerd terwijl u al onderweg bent of zelfs al in het ziekenhuis bent.

Ook als er op de dag van uw afspraak vertraging is, of als u te laat komt, kan het zijn dat we niet genoeg radioactieve stof hebben voor uw onderzoek. De radioactieve stof verliest namelijk snel zijn werking (halfwaardetijd). Hierdoor kan de stof na een bepaalde tijd niet meer gebruikt worden voor het onderzoek. Dan kunnen we het onderzoek niet goed uitvoeren en moeten we de afspraak annuleren.

We begrijpen dat dit vervelend is. We zullen altijd proberen zo snel mogelijk een nieuwe afspraak met u te maken. Bedankt voor uw begrip.