Behandeling Thuisbehandeling antibiotica via infuus (OPAT)

Levering antibiotica en materialen

U ontvangt de antibiotica en materialen van de apotheek van het Radboudumc. Vaak krijgt u de eerste levering als u op de verpleegafdeling ligt, op de dag dat u met ontslag gaat. Soms krijgt u de eerste levering als u al thuis bent.

Bij de eerste levering ontvangt u:

• De antibiotica, vaak al opgelost en toegevoegd aan een elastomeerpompje.
• Materialen die gebruikt worden bij de antibioticatoediening en voor de verzorging van de toegangsweg.
• De bijsluiter van de antibiotica en, als dat van toepassing is, de gebruiksaanwijzing van de elastomeerpompjes.
• Een leveringslijst. Hierop kunt u zien op welke dagen en welk tijdblok u de eventuele volgende leveringen ontvangt.
• Een bestellijst. Hiermee kan de thuiszorgverpleegkundige als dat nodig is extra infuusmaterialen bestellen.

Voorbereiding op de thuisbehandeling

Voor we u thuis kunnen behandelen met antibiotica via een infuus, plaatsen we eerst een infuus bij u dat voor langere tijd kan blijven zitten. We noemen dit de toegangsweg. Het kan dat u al tijdens uw opname een toegangsweg heeft gekregen. Als u die nog niet heeft gekregen, dan wordt deze tijdens een dagopname in het ziekenhuis geplaatst.

Er zijn verschillende soorten toegangswegen. Welke toegangsweg u krijgt, hangt af van uw bloedvaten en de duur van de behandeling. De arts bespreekt dit met u. Meestal kiezen we voor een PICC-lijn, een katheter in een bloedvat boven uw elleboogplooi.

We dienen voor de eerste keer antibiotica toe via het nieuwe infuus als u nog in het ziekenhuis ligt. 

Naar huis en controle

Na ontslag uit het ziekenhuis nemen de verpleegkundigen van het specialistisch team van de thuiszorg de zorg over. Zij zijn vanaf dat moment voor u het eerste aanspreekpunt en altijd bereikbaar.

Bloedonderzoek

De arts controleert tijdens de OPAT-zorg meestal één of meerdere keren uw bloed. Vaak kunt u bloed laten prikken bij de prikpost van het Radboudumc, een prikpost bij u in de buurt of bij uw huisarts. De arts zal dit samen met u afspreken. 

Controleafspraak

In veel gevallen moet u één of meerdere keren terugkomen bij uw behandelend arts op de polikliniek. De arts bekijkt dan of de antibiotica goed aanslaat. Soms komt u ook nog voor één of meerdere afspraken naar de polikliniek Infectieziekten. De arts bespreekt dit samen met u.

Veelgestelde vragen

• Op welke manier moet ik het elastomeerpompje dragen?

  U draagt het elastomeerpompje op heuphoogte. Als u ligt, bijvoorbeeld op de bank of in bed, moet dat ook. Leg het pompje dus niet op de grond. 
  
  Als u een pompje met een flowrestrictor (die controleert hoe snel de medicatie wordt toegediend) hebt, dan moet deze altijd contact maken met uw huid. Het is belangrijk dat u ervoor zorgt dat de flowrestrictor op dezelfde hoogte zit als het elastomeerpompje zelf.

• Hoe bewaar ik de ongebruikte volle elastomeerpompjes?

  Het is belangrijk dat u ongebruikte volle elastomeerpompjes in de koelkast bewaard. Vaak is de antibiotica buiten de koelkast namelijk maar kort houdbaar. Volg hiervoor de instructies die u van de apotheek hebt gekregen.

• Wat moet ik doen als ik ben vergeten om een elastomeerpompje uit de koelkast te halen?

  Haal het elastomeerpompje alsnog uit de koelkast op het moment dat u er achter komt dat u dit vergeten bent. Draag het pompje onder uw kleding zodat de vloeistof langzaam op lichaamstemperatuur kan komen. Gebruik geen warmtebron (zoals een magnetron of warm water) om het pompje op te warmen!

• Wanneer mag ik het elastomeerpompje niet gebruiken?

  In de volgende gevallen mag u het elastomeerpompje niet gebruiken:

  • De ballon is gebarsten of gespleten.
  • Het lijkt alsof er medicatie lekt.
  • Er zit een scheurtje of breuk in de toedieningslijn.
  • De gevleugelde beschermdop is verwijderd of ontbreekt.
  • De beschermdop van de vulpoort ontbreekt of is eraf gevallen.
  • Als de vloeistof niet helder is, of er vlokken in zitten.

• Hoe kan ik controleren of het elastomeerpompje leegloopt?

  Het elastomeerpompje is doorzichtig waardoor u kunt zien of de ballon kleiner wordt. Aan de streepjes op het pompje kunt u zien hoe ver het pompje leeg is. Ook kunt u het pompje voor het aansluiten en tijdens het leeglopen met een keukenweegschaal wegen en zo controleren of het pompje lichter wordt.

• Het elastomeerpompje loopt sneller of langzamer leeg dan dat de bedoeling is. Hoe komt dat?

  Als de vloeistof te koud is, kan het gebeuren dat de vloeistof te langzaam doorloopt. Daarom is het belangrijk dat u het pompje op tijd uit de koelkast haalt. Volg hiervoor de instructies van de apotheek.
  
  Als het erg warm weer is kan het gebeuren dat de vloeistof sneller doorloopt dan normaal. Als u problemen blijft houden met de doorloopsnelheid neem dan contact op met de apotheek en/of het OPAT-team.
  
  Ook als u het pompje verkeerd draagt kan het gebeuren dat het pompje te snel of langzaam leegloopt. Lees meer over de juiste manier van dragen bij de vraag 'Op welke manier moet ik het elastomeerpompje dragen?'

• Er is wat vloeistof in het elastomeerpompje achtergebleven. Is dat erg?

  Er blijft altijd 1 tot 3 ml vloeistof achter in de elastomeerpomp en de toedieningslijn. Dit is geen probleem.
  
  Als de inlooptijd voorbij is, en er meer dan 10% van de vloeistof in het pompje achter is gebleven, moet u contact opnemen met de apotheek en/of het OPAT-team.

• Het elastomeerpompje is al leeg maar de thuiszorg komt pas over een uur. Is dat erg?

  Nee, dit is geen probleem. Er kan geen vloeistof of bloed terugstromen in het elastomeerpompje.

• Hoe kan ik het beste slapen met een elastomeerpompje?

  Tijdens het slapen kunt u het elastomeerpompje onder uw kussen leggen, of in het draagtasje om uw heup dragen.
  
  Leg het pompje niet op de grond of hang deze niet aan een haakje.

• Mag ik douchen met een infuus en/of elastomeerpompje?

  Ja, u kunt gewoon douchen met een infuus en/of elastomeerpompje. Het is belangrijk dat het infuus en het pompje niet worden ondergedompeld in water. Als u een haakje met zuignap in de douche hangt, kunt u het pompje hieraan ophangen.

• Mag ik naar buiten met een elastomeerpompje?

  Het elastomeerpompje mag niet in de volle zon komen. Vermijd extreem hoge of extreem lage temperaturen. Houd in de winter het pompje (onder uw kleding) tegen uw lichaam aan als u naar buiten gaat.

• Wat moet ik met een leeg elastomeerpompje of infuuszak doen?

  Is het elastomeerpompje of de infuuszak goed leeggelopen (en zit er nog maximaal 10% van de vloeistof in)? Dan kunt u deze verpakking met het restafval (niet bij het plastic afval) weggooien.

  Klein chemisch afval

  In de volgende gevallen is uw medicatie klein chemisch afval:

  • Medicijnen waarvan de vervaldatum verstreken is.
  • Medicijnen die niet meer gebruikt worden. 
  • Volle elastomeerpompen of infuuszakken.
  • Naaldencontainers.

  U kunt deze producten inleveren bij een apotheek, de chemokar of de gemeentelijke milieustraat.

• Mag ik de elastomeerpompjes ook zelf aansluiten en/of afkoppelen?

  De verpleegkundigen van het specialistisch team van de thuiszorg kunnen u (of uw mantelzorger) leren om het elastomeerpompje zelf aan te sluiten en af te koppelen. Hiervoor moeten de verpleegkundigen wel eerst toestemming van uw arts krijgen. Als u wil leren hoe u zelf uw pompje kan aansluiten en afkoppelen, kunt u dit overleggen met uw arts of het OPAT-team. 

• Mag ik sporten met een elastomeerpompje?

  Dit hangt af van uw situatie. Overleg dit met uw arts. Als u mag sporten, zorg dan dat de infuusvloeistof tijdens het sporten op kamertemperatuur blijft. Het elastomeerpompje mag niet worden ondergedompeld in water.

• Mag ik vliegen met een elastomeerpompje?

  Ja, elastomeerpompjes mogen worden meegenomen in de cabine. Bespreek eventuele reisplannen eerst met uw arts of het OPAT-team.

• De PICC-lijn geeft problemen. Wat moet ik doen?

  Als u problemen heeft met de PICC-lijn, kunt u contact opnemen met de verpleegkundigen van het specialistisch team van de thuiszorg.
  
  Meer informatie over de PICC-lijn.
   

OPAT-zorg aanvragen

De aanvraag voor OPAT-zorg wordt in de meeste gevallen ingediend bij het Transferpunt Zorg van het Radboudumc. Bij OPAT aanvragen voor volwassen patiënten werkt het Transferpunt Zorg vaak samen met het OPAT-team. Het OPAT-team draagt er zorg voor dat de zorg rondom intraveneuze thuisbehandeling met antibiotica optimaal verloopt. Het OPAT team geeft bijvoorbeeld adviezen aan behandelaars over de keuze van antibiotica, legt contacten met de thuiszorg en waar nodig met de apotheek. Zij geven u voor ontslag uit het ziekenhuis uitleg over de geregelde OPAT-zorg. Daarnaast zijn zij gedurende de periode dat u OPAT-zorg krijgt voor u en de thuiszorg het aanspreekpunt, bij vragen of problemen.