Behandeling S-ICD-implantatie subcutane ICD

Voorbereiding op de implantatie

Voorafgaand aan de implantatie heeft u, samen met uw partner of familielid, een informatief gesprek met de hartstimulatiespecialist van het Radboudumc.
De hartstimulatiespecialist informeert u over de S-ICD, de gang van zaken rondom de implantatie en de periode hierna. U krijgt ruimschoots de gelegenheid om vragen te stellen of toelichting te vragen op de informatie die u
tot dan toe heeft gekregen. Soms is een S-ICD om technische redenen niet
geschikt. Daarom maken we r nog aanvullende hartfilmpjes.

Implantatie van de S-ICD

Een S-ICD-implantatie gebeurt meestal onder algehele narcose. De arts bespreekt met u wat in uw geval het beste is. De S-ICD plaatsen we onder de huid aan de linkerzijde van uw borstkast, ter hoogte van de vijfde rib. De arts maakt daarvoor een snede van 9 tot 10 centimeter in de huid. Voor het plaatsen van de elektrode maakt de arts één kleine snede van 1,5 tot 2 cm.

Opnameverloop

U kunt u zich op de afgesproken dag en tijd melden op de verpleegafdeling die u heeft doorgekregen.
Het tijdstip van aanmelden is niet per se het tijdstip van behandeling. De behandeling vindt in de loop van de dag plaats.

Wat neemt u mee voor de opname?

• alle medicijnen die u gebruikt en een recent medicatieoverzicht
• bedkleding en pantoffels/slippers
• toiletartikelen
• draagt u een kunstgebit, dan kunt u deze inhouden tijdens de ingreep (dit geldt niet als de implantatie onder narcose plaatsvindt)

Meer informatie over uw opname in het Radoudumc

U heeft een opnamegesprek met een verpleegkundige en/of zaalarts waarin u informatie ontvangt over de opname en de afdeling Cardiologie. De verpleegkundige brengt u daarna naar uw kamer. De verpleegkundigen van de afdeling informeren u verder over de gang van zaken gedurende de opname. Als de ingreep in de ochtend plaatsvindt, moet u vanaf 24.00 uur nuchter blijven.
‘Nuchter’ zijn betekent dat u niets meer mag eten of drinken voorafgaand aan de operatie. Na de voorbereiding op de verpleegafdeling wordt u in een bed naar de behandelkamer van de afdeling Hartkatheterisatie gebracht.

De ingreep

De ingreep vindt plaats op de afdeling Hartkatheterisatie en duurt ongeveer anderhalf uur. In de behandelkamer stapt u over op een behandeltafel, waar u nogmaals een korte uitleg ontvangt over wat er precies gaat gebeuren. De ingreep vindt plaats onder algehele narcose, zodat u niets van de ingreep merkt.
 Als het gaat om vervanging van de S-ICD als u al een S-ICD implantaat heeft, dan krijgt u een plaatselijke verdoving. Nadat de S-ICD en de elektrode zijn geplaatst en met elkaar verbonden zijn, testen we de S-ICD.

Terug op de afdeling

Via het infuusnaaldje krijgt u antibiotica toegediend om infectie te voorkomen en pijnstilling om zo weinig mogelijk pijn aan de wond te hebben. Ook wordt u aangesloten aan de telemetrie om uw hartritme in de gaten te houden.

Dag na de implantatie

Voordat u naar huis gaat, controleert de hartstimulatiespecialist nogmaals uw
S-ICD. U heeft ook nog de gelegenheid om vragen te stellen. Vervolgens maken we ter controle een röntgenfoto van uw hart en longen. Ook ontvangt u dan het Pacemaker/ICD-pasje en de data van de vervolgafspraken. Meestal kunt u deze dag naar huis.
 

Naar huis

Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u de volgende afspraken:

• na 2 maanden: S-ICD controle op de Pacemaker/ICD-polikliniek. Als alles in orde is ontvangt u een formulier voor de aanvraag van een nieuw rijbewijs.
• na 2 tot 3 maanden: controle door de cardioloog
• als het nodig is, nodig kunt u aangemeld worden voor hartrevalidatie

Aandachts­punten voor thuis

• Gedurende de eerste dagen na de operatie voelt uw linkerzijde rond de wond pijnlijk aan. U mag hiervoor de voorgeschreven pijnstillers gebruiken.
• Zorg dat iemand u met de auto naar huis vervoert. U mag zelf geen vervoermiddel besturen. U kunt wel met een taxi of openbaar vervoer naar huis.
• Zorg dat er thuis iemand bereikbaar is om u te helpen bij eventuele problemen.
• De pleister kunt u na 2 dagen (48 uur) verwijderen.
• U mag de eerste 2 dagen na implantatie niet douchen. Daarna mag u de wond afspoelen met water.
• Als u vermoedt dat de wond ontstoken is, moet u altijd contact opnemen met het ziekenhuis.
• Een ontsteking kunt u herkennen aan: toegenomen pijn, opgezette, warme huid, rode rand om de plaats van de S-ICD en eventueel koorts.
• Het Pacemaker/ICD-pasje moet u altijd bij u dragen voor het geval dat u (met spoed) in een ander ziekenhuis wordt opgenomen.

Controle

Ieder half jaar controleert de hartstimulatiespecialist uw S-ICD. Tijdens deze controle wordt het geheugen van de S-ICD uitgelezen en nagekeken op ritmestoornissen. De S-ICD controleert ook zichzelf; onder andere op de batterijstatus. Deze metingen merkt u zelf niet. Als een meting geen goed resultaat oplevert, geeft de S-ICD een piepsignaal af. Dit is duidelijk hoorbaar. Het is belangrijk dat u dan contact met de Pacemaker/ICD-polikliniek opneemt zodat de arts of verpleegkundige kan bepalen wat er aan de hand is. De hartstimulatiespecialist informeert u hierover.

Complicaties en risico’s

Behandeling brengt altijd een risico met zich mee. Uiteraard probeert uw behandelend arts om complicaties te voorkomen, maar er bestaat een zeer kleine kans dat de volgende complicaties optreden: 

Bloeduitstorting/nabloeding

Bij het maken van de ruimte onder de huid, de zogenaamde ‘pocket’ waar de S-ICD geplaatst wordt, kunnen bloedvaatjes geraakt worden waardoor een
bloeduitstorting ontstaat. Deze verdwijnt meestal vanzelf na enkele dagen. Als dit optreedt, krijgt u gedurende een aantal uren een drukverband op de wond. De artsen en de verpleegkundigen van de afdeling houden dit dan nauwkeurig in de gaten.

Infectie van de wond

De behandeling wordt steriel uitgevoerd om infecties te voorkomen. Toch bestaat er een kleine kans op infectie van de wond. Om dit te voorkomen, krijgt u voor en na de implantatie antibiotica toegediend.

Levensduur van de S-ICD

De levensduur van de S-ICD is minimaal 5 jaar, afhankelijk van hoe vaak de S-ICD shocks moet afgeven. De S-ICD houdt dag en nacht het ritme in de gaten en verbruikt dus altijd stroom. Na verloop van enige jaren zal bij de controles van de S-ICD blijken dat de batterij van de S-ICD leeg begint te raken. We verwisselen de S-ICD voordat de batterij helemaal leeg is. Hiervoor is een kleine ingreep nodig waarbij we alleen het S-ICD via een snede in de huid vervangen. De elektrode hoeft normaal gesproken niet vervangen te worden. Meestal is hiervoor een dagopname voldoende.

 

Medicijnen

Het is belangrijk dat u zich realiseert dat de S-ICD niets verandert aan de toestand van uw hart. Het apparaatje kan niet voorkomen dat er gevaarlijke hartritmestoornissen optreden, maar kan deze wel zo snel mogelijk weer beëindigen. Aanvullende behandeling met medicijnen blijft vaak noodzakelijk. Bij het ontslag krijgt u te horen welke medicijnen u blijft of gaat gebruiken.
 

Reanimatie en de S-ICD

Dragers van een S-ICD kunnen, net als ieder ander, gereanimeerd worden. Dit komt echter vrijwel nooit voor aangezien de S-ICD over het algemeen na één shock het ritme weer op orde heeft.
Is een drager van een S-ICD ondanks één of meerdere shocks, na één minuut nog buiten bewustzijn, bel dan 112 en te start met reanimeren. Er kan ook iets anders aan de hand zijn dan een hartritmestoornis.
 

Het rijbewijs

Uw rijbewijs in zijn huidige vorm is na implantatie van een S-ICD ongeldig. U mag volgens de wet dus geen voertuig besturen. Wanneer de controles goed zijn, mag u een nieuw rijbewijs aanvragen. Afhankelijk van de reden waarom u een S-ICD heeft gekregen, is de termijn 2 weken of 2 maanden. Aan het nieuwe rijbewijs wordt code 100 of code 101 toegevoegd. U komt dan alleen in aanmerking voor rijbewijscategorie A, B en B+E (privégebruik).
Het formulier met de doktersverklaring ontvangt u tijdens controle op de pacemakerpolikliniek. De gezondheidsverklaring die het CBR nodig heeft, kunt u downloaden via het CBR of aanschaffen via uw eigen gemeente.

Informatie over de procedure kunt u vinden op:

• de website van het CBR  
• patiëntenvereniging STIN

Ook de hartstimulatiespecialist kan u hierover meer vertellen.

Elektrische apparatuur en de S-ICD

U kunt elektrische toestellen, huishoud- en kantoorapparatuur en gereedschappen gewoon blijven bedienen, als deze goede onderhouden zijn en een goede ‘aarding’ hebben.

Elektrische of magnetische velden

Uw S-ICD is gevoelig voor elektrische of magnetische velden. Over het algemeen wordt de werking van uw S-ICD hierdoor maar tijdelijk beïnvloed. Zodra u meer afstand neemt van het elektrische of magnetische veld, gaat de S-ICD weer normaal functioneren.

Houd tenminste 30 centimeter afstand tussen uw S-ICD en de volgende bronnen van elektrische of magnetische velden:

• snoerloze elektrische gereedschappen met batterijvoeding, zoals schroevendraaiers, boormachines en dergelijke.

De volgende apparaten zijn krachtiger. Houd daarom minimaal 90 cm afstand of kom helemaal niet in de buurt van:

• krachtige magneten, zoals magneten die voor industriële toepassingen worden gebruikt
• motoren met een zeer hoog vermogen
• zendantennes en hoogspanningskabels
• machines voor industrieel gebruik (krachtstroomgeneratoren)

Buig u niet over draaiende elektromotoren zoals de wisselstroomdynamo van een auto, omdat deze apparaten vaak magneten bevatten.

Luchthaven­poortjes en telefoons

Poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging

Poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging zijn veilig als u er in een normaal tempo doorheen loopt. Blijf nooit lang in de nabijheid van deze poortjes stilstaan. Ook de handbediende detectiestaven die op luchthavens worden gebruikt mogen niet langdurig bij uw S-ICD worden gehouden. Als u uw S-ICD-pasje aan het beveiligingspersoneel laat zien, zullen zij u handmatig controleren.

Mobiele telefoons

Neem de volgende punten in acht:

• Houd tenminste 20 centimeter afstand tussen de mobiele telefoon en uw S-ICD.
• Houd de telefoon in uw zak of tas aan de andere kant van uw lichaam als waar de S-ICD is geïmplanteerd.
• Draag de mobiele telefoon niet in uw borstzakje.
• Deze voorschriften gelden alleen voor mobiele telefoons en niet voor de draadloze huistelefoon.

Vakantie en sport

Vakantie

Als u op vakantie gaat naar het buitenland, bereidt u zich dan voor op eventuele problemen met uw S-ICD. Noteer het adres van het dichtstbijzijnde ziekenhuis van uw vakantiebestemming, dat ervaring heeft met uw merk S-ICD. Deze adressen kunt u opvragen bij de firma van uw S-ICD:

• Boston Scientific S-ICD: www.s-icd.nl
• Telefoon: 020 - 593 88 00
• e-mail: FSC@bsci.nl

Zij hebben de meest recente informatie voor u. Lukt het u niet, neem dan contact met ons op.

Sport

Overleg met uw arts wanneer u weer wilt gaan sporten. Bespreek de mogelijkheden voor het beoefenen van contactsporten met een S-ICD.

Patiënten­vereniging STIN

De patiëntenvereniging STIN heeft een internetsite waar u adressen kunt opzoeken van ziekenhuizen in uw vakantiegebied die bekend zijn met uw S-ICD. Ook bieden zij brieven in verschillende talen aan waarop staat dat u een S-ICD draagt.
Bij het STIN zijn zogenaamde regiovertegenwoordigers werkzaam. Het secretariaat van het STIN kan u met hen in contact brengen. De regiovertegenwoordiger kan onder andere bemiddelen bij het leggen van contacten met andere S-ICD- dragers. U kunt lid worden van de stichting en zij geven een maandblad uit waar u zich op kunt abonneren.
 

S-ICD en overlijden

Als duidelijk is dat het levenseinde nadert, is het mogelijk om de S-ICD uit te zetten om eventuele ongewenste en pijnlijke shocks te voorkomen. De pacemakerfunctie blijft daarbij wel aan. Voor het uitzetten van de S-ICD zijn richtlijnen opgesteld. Meer informatie hierover vindt u op de website van patiëntenvereniging STIN.