Behandeling Methotrexaat (Ledertrexate of Emthexate) bij de ziekte van Crohn

Werking en gebruik

Werking

Uw behandelend arts schrijft MTX voor als andere medicijnen niet of niet genoeg helpen. MTX hoort tot de groep van immunosuppressiva. Dit zijn medicijnen die de natuurlijke afweer onderdrukken en zo de ontsteking in de darm afremmen. Binnen 4 tot 8 weken merkt u het effect van MTX. Het kan ook zijn dat de behandeling pas later effect heeft. Als MTX goed werkt, kunt u het voor een langere periode gebruiken. MTX is een cytostaticum. Dit is een stof die de groei van de cellen remt en snelgroeiende, woekerende cellen doodt. MTX remt ook de groei van niet-kwaadaardige cellen. Hierdoor heeft het middel ook een gunstig effect op de ziekte van Crohn. De dosering van MTX is bij de ziekte van Crohn veel lager dan bij de behandeling van kwaadaardige aandoeningen. Hierdoor zullen de bijwerkingen minder vaak voorkomen en minder heftig zijn.

Gebruik

MTX bestaat in de vorm van tabletten en onderhuidse injecties. Voor de behandeling van de ziekte van Crohn schrijven we meestal onderhuidse injecties voor. Tabletten MTX hebben bij de ziekte van Crohn een minder goede en wisselende werking. MTX krijgt u 1 keer per week via onderhuidse injecties. Steeds op dezelfde dag van de week, bij voorkeur na uw avondmaaltijd. Dit vermindert de kans op bijwerkingen. De injectie kunt u zelf geven of door uw naaste laten doen. Een begeleidend verpleegkundige legt u uit hoe u dit moet doen. Het spuiten lijkt eng, maar valt erg mee. Het is goed te leren. Als u hulp van iemand anders krijgt bij het spuiten, is het belangrijk dat hij of zij ook weet hoe het moet. Afhankelijk van de bereiding bewaart u MTX in de koelkast of op kamertemperatuur (zie hiervoor uw medicatie).

Bijwerkingen

Het gebruik van MTX kan leiden tot een aantal bijwerkingen. De bijwerkingen duren kort of verdwijnen snel na het stoppen met de medicatie. Na de injectie MTX kunt u last krijgen van:

• Misselijkheid, overgeven, minder eetlust, diarree.
• Ontsteking van het mondslijmvlies.
• Leverfunctiestoornissen. Hier merkt u zelf meestal niets van. Daarom controleren we uw bloed regelmatig. Om deze stoornissen zoveel mogelijk te voorkomen, gebruikt u 1 keer per week een tablet foliumzuur 5 mg, 24  uur na het spuiten van de MTX. 
• Grotere kans op infecties door een stoornis in de bloedaanmaak. Ook hier controleren we uw bloed regelmatig op.

Neem contact op met uw behandelend arts als u 1 of meerdere bovenstaande bijwerkingen of andere lichamelijke klachten heeft.
 
Let tijdens de behandeling met MTX ook op de volgende verschijnselen:

• Hoge koorts
• Huidafwijkingen
• Slechte bloedstolling
• Blauwe plekken

Combinatie met alcohol

MTX in combinatie alcohol verhoogt het risico op leverfunctiestoornissen. Gebruik bij voorkeur niet meer dan 1 alcoholisch drankje per dag. 

Combinatie met antibiotica

Heeft u een behandeling met antibiotica nodig? Meld altijd dat u MTX gebruikt. Sommige antibiotica mag u niet in combinatie met MTX gebruiken. 

Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding

Wilt u zwanger worden of borstvoeding geven terwijl u MTX gebruikt? Raadpleeg dan uw behandelend arts. Onderzoek heeft aangetoond dat MTX bij zowel mannen als vrouwen schadelijk kan zijn voor uw (ongeboren) kind. MTX geven we daarom niet bij zwangerschap of borstvoeding. Zorg bij gebruik van MTX voor goede betrouwbare anticonceptie. Blijf dit nog minstens 3 maanden gebruiken als u gestopt bent met MTX. Overleg dit vooraf met uw behandelend arts.

Tips

• Wij raden u aan een S.O.S.-talisman, een geneesmiddelenkaart of geneesmiddelenpaspoort bij u te hebben. Op de polikliniek Maag- Darm- en Leverziekten (of via uw eigen apotheek) kunt u een geneesmiddelenkaart gratis krijgen.
• Heeft u acute klachten? Neem dan contact op met uw huisarts. De huisarts kan als het nodig is met uw behandelend arts overleggen.
• Zijn uw problemen of vragen niet dringend? Overleg deze dan met uw behandelend arts of IBD-verpleegkundige tijdens uw controlebezoek aan de polikliniek. U kunt ook mailen naar ibd.mdl@radboudumc.nl. De IBD-verpleegkundige probeert uw vraag zo snel mogelijk te beantwoorden. Overleg met uw huisarts over de griepvaccinatie in het najaar. MTX onderdrukt namelijk uw afweersysteem.