Behandeling Hormoonzalven bij huidziekten

Sterktes en dosering

In hormoonzalven zitten corticosteroïden. Corticosteroïden zijn een kunstmatige variant van een natuurlijk hormoon uit uw bijnierschors. Soms schrijven we corticosteroïden ook in tabletvorm voor. Corticosteroïden zijn er in verschillende sterktes. Klasse I is het minst sterk en klasse IV het sterkst. Welke sterkte we gebruiken, is afhankelijk van het type, de ernst en de plaats van de huidafwijking. Klasse I krijgt u vaak bij lichte vormen van eczeem of huidafwijkingen in uw gelaat. Klasse IV gebruiken we bijvoorbeeld bij ernstig eczeem of psoriasis.

Dosering

We beginnen de behandeling meestal met een sterke hormoonzalf waarmee we de huidafwijking zo snel mogelijk onder controle krijgen. Voor eczeem is eenmaal per dag smeren voldoende. In een rustigere fase, bouwen we de sterkte af. Dit kan door over te stappen naar een minder sterk middel of door minder te smeren met hetzelfde middel. Op dagen waarop u geen corticosteroïden gebruikt, kunt u smeren met een basiscrème of -zalf. Uit veiligheidsoverwegingen  gelden maximale hoeveelheden corticosteroïden die u per week mag smeren. Kinderen krijgen minder sterke producten dan volwassenen. De maximale hoeveelheid die u per week mag smeren hangt naast uw leeftijd ook af van uw gewicht.
 

Finger tip unit afmeetmethode hormoonzalf

Een finger tip unit (vingertopeenheid) is de hoeveelheid zalf die past op de top van de wijsvinger. Daarbij wordt een reepje zalf uit een standaard tube uitgeknepen over de gehele lengte van het eindkootje zoals op de foto te zien is. Een vingertopeenheid komt overeen met ongeveer 0.5 gram zalf. Daarmee kan een oppervlak ter grootte van ongeveer 2 handen worden ingesmeerd.

Deze vngertopeenheid is bedacht als maat voor de hoeveelheid corticosteroïde zalf die moet worden aangebracht op een lichaamsdeel. De maat is vooral bedoeld om te voorkomen dat u te veel zalf aanbrengt omdat dit onnodige bijwerkingen geeft. Vooral voor ouders en verzorgenden die kinderen moeten insmeren kan het een hulpmiddel zijn. Om te weten hoeveel zalf nodig is per lichaamsdeel, is het onderstaande schema bedacht. Dit schema gaat uit van de vingertop als maateenheid.

 

• Een volwassene heeft ongeveer 20 gram nodig om het hele lichaam in te smeren. Een tube van 100 gram is dus na 5 keer insmeren van het hele lichaam leeg.
• Voor alleen de handen is voor een volwassene 1 gram nodig (1 vingertopeenheid = 0.5 gram per hand).
• Voor alleen de voeten is voor een volwassene 2 gram nodig (2 vingertopeenheid = 1 gram per voet).

Bijwerkingen

Als u de corticosteroïden op de juiste manier gebruikt, zult u weinig bijwerkingen hebben. Als er al bijwerkingen optreden, is dit meestal op de huid zelf en niet elders in uw lichaam. Naast bijwerkingen kunt u bij langdurig gebruik wennen aan een middel, waardoor het minder goed werkt. Als u stopt met een hormoonzalf kunnen uw klachten plotseling verergeren.

Bijwerkingen op uw huid

De meest voorkomende bijwerking is verdunning van uw huid (atrofie). Ook kunt u verwijde, kwetsbare bloedvaatjes of huidstriemen (striae) krijgen. In uw gezicht ontstaat soms acné-achtige uitslag. Deze bijwerkingen zien we vooral bij mensen die langdurig en dagelijks corticosteroïden gebruiken en dan met name in het gelaat, op uitwendige geslachtsdelen en in lichaamsplooien. Als u op tijd stopt met de hormoonzalf kan de verdunning van uw huid herstellen.

Andere bijwerkingen

Corticosteroïden kunnen soms ook door de huid heen worden opgenomen en komen zo in uw bloed terecht. Hierdoor kunt u bijwerkingen krijgen elders is uw lichaam, zoals botontkalking en een verminderde werking van uw bijnierschors. Deze bijwerkingen komen echter nauwelijks voor. Kinderen zijn gevoeliger voor het ontstaan van deze bijwerkingen. Daarom krijgen zij minder sterkere corticosteroïden en vaak ook een lagere dosis.