Revalidatie en begeleiding

De eerste afregeling van uw CI

Een aantal weken na de operatie verwachten we u in het ziekenhuis voor het instellen van uw CI-processor. Dit noemen wij ook wel de eerste afregeling. We plaatsen hierbij de spoel met de magneet op uw hoofd, activeren de elektroden en stellen de spraakprocessor in. Ook krijgt u informatie over uw apparatuur. Dit afregelen lijkt op een normale gehoortest. 

Het verloop van de afregeling
We beginnen de afregeling met het plaatsen van de zendspoel van de CI-processor op het implantaat. Dit gebeurt door middel van een magneet die in de zendspoel zit. Hierna controleren we uw implantaat. Meestal merkt u daar niets van.

Vervolgens stellen we de CI-processor voor u in. Dit doen we meerdere keren in het eerste jaar. Bij de afregeling wordt er voorzichtig wat stroom door een van de elektroden in het slakkenhuis gestuurd om te kijken of u iets hoort of voelt. Dit kan even duren, omdat we op een heel laag niveau beginnen.

Zodra u iets hoort of voelt, geeft u dit aan. Dit is de ondergrens die gebruikt wordt voor geluiden die net hoorbaar moeten zijn. Daarna zoeken we voorzichtig per elektrode de bovengrens: het niveau waarop u het geluid niet te hard en niet te zacht vindt. Om aan te geven of u het geluid zacht, gewoon of hard vindt, gebruiken we een afbeelding waar u dit op kan aanwijzen. U kunt deze afbeelding hieronder alvast bekijken.

Hierna zetten we de microfoon van uw CI-processor aan. 

De eerste CI-geluiden
In het begin hoort u alleen losse piepjes en gekraak. U zult vrij snel geluiden horen, pas daarna komt het verstaan er langzaam bij. Hoge tonen zult u veel beter horen dan u gewend bent. De stemmen van uzelf en de mensen om u heen zullen in het begin vreemd klinken. Echter zult u merken dat het geluid binnen enkele uren tot dagen zal verbeteren. De meeste mensen ervaren veel vooruitgang in het verstaan in de eerste drie maanden. Maar soms duurt het veel langer, bijvoorbeeld als u al heel lang slecht hebt gehoord. 

Verschillende programma's
Bij het eerste bezoek krijgt u een aantal “programma’s” mee. U begint met het gebruiken van programma 1. De overige programma’s zijn steeds hardere programma’s. Die kunt u gebruiken als het eerste programma na een paar uur of een paar dagen te zacht is geworden.

Uw CI-processor direct verzekeren
Uw CI‐processor is kostbaar. Vanaf het moment dat u de processor heeft meegekregen is de processor uw eigendom. Bi verlies zijn de kosten voor een nieuwe processor voor uw eigen rekening. Wij raden u daarom aan de processor en de afstandsbediening zo snel mogelijk te verzekeren tegen verlies en diefstal. De hiervoor benodigde gegevens (merk, type, serienummer, verzekerde waarde) krijgt u bij de eerste afregeling.
Klik voor meer informatie over verzekeren op: www.radboudumc.nl/ci-verzekeren

De dagen na de eerste afregeling

Na de eerste aanpassing hebt u thuis één of meerdere dagen gelegenheid om uw spraakprocessor uit te proberen en te wennen aan het geluid. Het is raadzaam de processor elke dag te dragen. Neem wel altijd voldoende pauze. Het is niet erg om de processor af en toe uit te zetten en rust te nemen. Zet uw processor ook uit wanneer u moe wordt of hoofdpijn krijgt van het geluid. Eventueel kunt u een logboek bijhouden. Wij raden u tevens aan de gebruiksaanwijzing die u bij uw eerste afregeling krijgt door te lezen en eventuele vragen op te schrijven.

In de maanden na de eerste afregeling zult u in het ziekenhuis samen met de revalidatietherapeut en thuis met uw co-therapeut oefenen met uw CI-processor

Indien u ook een hoortoestel gebruikt [lees meer]

Hoortrainingen

Tijdens de hoortrainingen begeleidt een revalidatietherapeut u bij het ontdekken van de mogelijkheden van uw CI. Deze mogelijkheden zult u geleidelijk uitbreiden. Met het implantaat kunt u vrijwel direct relatief zachte geluiden waarnemen, maar u herkent het geluid nog niet. U zult hier samen met de revalidatietherapeut mee gaan oefenen. Het niveau van de hoortraining wordt aangepast aan uw persoonlijke hoormogelijkheden. Tijdens de hoortraining wordt veel aandacht besteed aan het horen en verstaan met uw CI in uw dagelijks leven. Indien mogelijk wordt ook geoefend met het verstaan in ruis, telefoneren en luisteren naar muziek.

De revalidatietherapeut werkt ook uw cotherapeut in, zodat de cotherapeut goed met u kan oefenen in uw thuissituatie. Als u geen geschikte cotherapeut hebt of u hebt behoefte aan extra hoortraining, kan door ons een logopedist bij u in de omgeving worden ingeschakeld.

Er is ook een mogelijkheid om uw gehoor zelfstandig te trainen via het interactief hoortrainingsprogramma De Luistervink.

Wilt u oefenen met het spraakverstaan via de telefoon, ga dan naar Telefoontraining via voicemail. 

Luistertest met CI

U heeft een CI en bent aan het revalideren. Om uw gehoor in kaart te brengen meten wij uw gehoor met en zonder uw CI en hoortoestel (indien aanwezig).

Deze luistertest bestaat uit de volgende onderdelen:

• Toonaudiometrie [lees meer]
• Spraakaudiometrie [lees meer]

Telefoontraining via voicemail oefenen met de telefoon

Soms is het lastig om het telefoneren te oefenen. U bent immers bang dat u niet kunt verstaan wat er gezegd wordt aan de andere kant van de lijn.

Onderstaande oefening kunt u uitvoeren zonder bang te zijn dat u de ander niet verstaat. Wanneer u wilt oefenen in het spraakverstaan via de telefoon (bv via streaming) kunt u het volgende telefoonnummer bellen: 024-36 132 11.  U luistert naar tekst, en kunt tegelijk meelezen met de tekst, wat er gezegd wordt. Via de voicemail wordt de tekst dan aan u voorgelezen.

Voicemailtekst

Instellingen van de CI

Volume

Met het volume kunt u vooral de hardere geluiden beïnvloeden. Als u het volume laag zet, heeft u minder last van harde geluiden. Een nadeel van een lage stand is dat u omgevingsgeluiden minder goed hoort en spraak misschien ook minder goed verstaat. Maar het is niet zo dat een hoge stand altijd een beter verstaan oplevert. Het kan zijn dat u 's ochtends een andere volumestand nodig heeft dan 's avonds. Wij adviseren u het volume zo te stellen dat harde geluiden net niet té hard zijn. U kunt dit controleren door zelf hard "aa" te zeggen.

In de eerste periode na het starten met de CI is het normaal dat alle geluiden na enige uren of dagen te zacht worden. U moet dan het volume hoger zetten. Wij geven meestal ook één of meerdere "groeiprogramma's" mee die u kunt gebruiken als een hoger volume niet genoeg helpt. Het is zeker niet verplicht om het volume telkens hoger te zetten en om groeiprogramma's te gebruiken. Harde geluiden moeten niet pijnlijk hard worden. "Harder" is niet altijd "duidelijker" of “beter".

Gevoeligheid

Met de gevoeligheid (in het Engels: "Sensitivity") kunt u de microfoon meer of minder gevoelig maken voor zachte geluiden. Als u de gevoeligheid hoog zet, kunt u zachte geluiden (zoals een "f") beter horen. Een nadeel kan zijn dat er zoveel geluiden op u afkomen dat het onrustig en vermoeiend wordt, en dat u een continue ruis hoort. Wij adviseren de gevoeligheid op de normale stand te laten staan, behalve in bijzondere situaties; met een te lage gevoeligheid kan het spraakverstaan moeilijker worden.

Speciale geluidsbewerkingen

Aan het einde van elke afregeling krijgt u op papier een overzicht van de programma's in uw processor. Afhankelijk van het merk en type, kunt u gebruik maken van enkele van de volgende speciale geluidsbewerkingen:

• SCAN. Automatisch programma. De processor zal in rumoer overschakelen naar een stand waarbij geluiden van achteren worden onderdrukt (zie Zoom en Beam). Ruis, zoals van de wind, wordt onderdrukt. De klank van muziek wordt aangepast.
• ASC of AGC. Automatische gevoeligheidsregeling. Voordeel: in lawaai zal de processor de microfoongevoeligheid lager maken, zodat alles rustiger klinkt. Nadeel: heel zachte geluiden zijn niet meer te horen.
• ADRO. Maakt zachte geluiden beter hoorbaar
• Clearvoiceof SNR. Ruisonderdrukking. Voordeel: constante ruisgeluiden (zoals van een afzuigkap) worden zachter gemaakt. Mogelijk nadeel: alle geluiden worden te zacht; dan kunt u het volume iets hoger zetten.
• (Auto)(Ultra)(Stereo) Zoom of Beam. Richting gevoeligheid. Voordeel: storende geluiden van achteren en opzij worden zachter zodat u degene die u aankijkt beter kan horen. Nadeel: belangrijke geluiden van achteren (bijvoorbeeld in het verkeer) worden ook zachter.
• Whisper. Fluisterstand. Voordeel: in een stille ruimte worden heel zachte geluiden beter hoorbaar. Mogelijke nadelen: het klinkt onrustig en er is een constante ruis aanwezig.
• Echoblock. Wordt soms toegepast om galm/echo te onderdrukken.

U kunt de automatische gevoeligheid en de ruisonderdrukking de hele dag gebruiken, als het u bevalt. De "Zoom" richting gevoeligheid moet u alleen kiezen op momenten dat u geluiden van achteren wil onderdrukken, maar kan in het verkeer beter niet gebruikt worden.

Wennen

Het gebruik van uw CI systeem kan in het begin vermoeiend zijn. U mag het systeem vanaf het begin de hele dag dragen, maar wij adviseren wel het in het begin zacht, of uit te zetten wanneer u langere tijd in lawaai bent, wanneer u moe wordt, of wanneer het oorsuizen erger wordt.

Combinatie hoortoestel

Indien u ook een hoortoestel gebruikt [lees meer]

CI en hoortoestel

Hoe kan ik mijn CI combineren met mijn hoortoestel?

Steeds meer mensen dragen een CI met daarbij een hoortoestel in het andere oor.
Als u nog wat hoort in het oor waarin u geen CI heeft, dan is ons advies om in dat oor zoveel mogelijk een hoortoestel te dragen tegelijk met de CI.
Het voordeel hiervan is dat u zoveel mogelijk went aan de combinatie van geluid aan beide oren. Veel personen merken dat het hoortoestel een vertrouwde steun geeft en niet stoort met het CI. Ook kan het hoortoestel helpen om oorsuizen te onderdrukken. 
Een nadeel kan zijn dat het volume van CI of hoortoestel ongemerkt niet goed staat. Voordat u naar ons komt voor een afregeling, is het daarom goed om enkele uren het hoortoestel niet te dragen. Schrijft u dan op wat u opvalt aan de CI: welke geluiden zijn te zacht of te hard, kunt u alle spraakklanken horen (ook als u ze niet verstaat). Het is ook goed om korte tijd alleen het hoortoestel te dragen. Op deze manier kunt u zelf horen hoe hard de CI en het hoortoestel klinken, en of beide apparaten nog wel goed werken.

Voor de aanpassing en het onderhoud van uw hoortoestel verwijzen wij u naar uw eigen audicien of audiologisch centrum

Maatschappelijk werk

Rond de derde maand van het CI-revalidatietraject heeft u een kennismakingsgesprek met de maatschappelijk werkende verbonden aan het CI-team. Bij de maatschappelijk werkende kunt u terecht met hulpvragen over uw gehoorbeperking of CI. Mogelijke onderwerpen zijn:

• Het verbeteren van de communicatie tussen u en uw omgeving.
• Ondersteuning bij problemen op het gebied van werk, wonen of onderwijs.
• Ondersteuning bij het omgaan met uw gehoorbeperking.
• Informatie over hulpmiddelen en sociale voorzieningen.
• lees meer

CI-forum

Het CI-forum is een afgeschermde site op internet die speciaal bedoeld is voor alle CI-gebruikers en kandidaten, van team Cochleaire Implantatie Volwassenen. U hebt op dit CI-forum de mogelijkheid ervaringen te delen, vragen te stellen aan andere CI-gebruikers en u wordt op de hoogte gehouden van nieuwe ontwikkelingen. Heeft u een CI of bent u in het voortraject voor een CI bij het Radboudumc en wilt u deelnemen aan dit forum, dan kunt u inloggen of zich aanmelden bij ons CI-forum.

De Luistervink

Direct naar de oefeningen / directly to the exercises

De LuisterVink is een interactief computerprogramma waarmee het spraakverstaan geoefend kan worden.

Voor wie?
Dit programma is ontwikkeld voor mensen met een Cochleair Implantaat (CI) die het spraakverstaan willen trainen. Ook mensen zonder CI die moeite hebben met spraakverstaan kunnen de LuisterVink gebruiken.
 
Waarom dit programma?
CI-gebruikers van het CI team Radboudumc oefenen thuis tijdens de revalidatieperiode het spraakverstaan samen met een co-therapeut. Het CI-team krijgt regelmatig van CI-gebruikers de vraag of er een manier is waarop ze thuis zelfstandig kunnen oefenen, zodat ze niet afhankelijk zijn van hun co-therapeut. Naar aanleiding van deze vraag is dit interactieve computerprogramma ontwikkeld. Uit ervaring blijkt dat regelmatig oefenen, veel herhaling en directe feedback, het spraakverstaan met het CI verbetert.
 
Wat zijn de mogelijkheden van het programma?
Met de LuisterVink kan zelfstandig worden geoefend, op het eigen niveau, op een tijdstip dat het beste uitkomt en zo vaak als gewenst.
De oefeningen zijn gericht op het herkennen, verstaan en onthouden van woorden, zinnen  en teksten.
De teksten worden voorgelezen door verschillende sprekers. Daarnaast biedt het programma de mogelijkheid te kiezen uit meerdere achtergrondgeluiden. Dit samen zorgt ervoor dat de oefeningen de dagelijkse communicatie zoveel mogelijk benaderen.

Tip 1: Zorg tijdens de hoortraining voor een goed geluid door gebruik te maken van goede luidsprekers of van directe streaming met uw CI processor.
Tip 2: Dit programma werkt het beste met Google Chrome of Firefox.  

Naar de oefeningen
Naar de uitleg

Dit programma is ontwikkeld door het team CI van het Radboudumc te Nijmegen samen met Stichting DEDICON te Grave en Acousoft in Etten-Leur.
Het programma is financieel mogelijk gemaakt door het Revalidatiefonds en FNO (Fonds Nuts Ohra). Daarnaast wordt het programma financieel ondersteund door de firma's Advanced Bionics, Cochlear en MED-EL. 
Voor de meeste teksten is gebruik gemaakt van Wablieft.be. Speciale dank gaat verder uit naar de schrijvers van de overige teksten; te weten Cecile Beijk (Onze José) en Sylvia Witteman (Ruiken).

Meer achtergrondinformatie over het programma kunt u vinden in het artikel ‘De Luistervink; een hoortrainingsprogramma voor mensen met een cochleair implantaat’ in tijdschrift DIXIT, december 2019.

Revalidatie na de eerste maand

Na de intensieve periode volgt een aantal herhalingsbezoeken waarin we uw ervaringen bespreken, uw gehoor trainen, advies geven en uw apparatuur controleren.

Deze terugkomdagen duren ongeveer 2,5 uur. Het is prettig als de co-therapeut hierbij aanwezig is. Wij vragen u hier rekening mee te houden in verband met uw werk- en/of thuissituatie. Er wordt per persoon bekeken hoeveel terugkomdagen gewenst en/of noodzakelijk zijn.

De laatste terugkomdag vindt plaats een jaar nadat u met de revalidatie begonnen bent. [lees meer]

Begeleiding na het eerste jaar

Na het eerste jaar van intensieve begeleiding hoeft u veel minder vaak terug te komen. Er wordt door ons team op individuele basis bekeken of en hoe vaak er controles nodig zijn. Daarnaast kunt u zelf een afspraak maken als u een controle wenst. Bijvoorbeeld als u een achteruitgang in het horen met CI signaleert. Op verzoek kunt u ook een gesprek aanvragen met de revalidatietherapeut, maatschappelijk werker, psycholoog of KNO-arts.
Om de 5 jaar ontvangt u een nieuwe processor. 
Over de vergoedingen leest u meer onder Vergoedingen en onderdelen die u zelf moet aanschaffen. 

Begeleiding op aanvraag

Hebt u behoefte aan extra begeleiding of doet er zich een probleem voor met uw CI? Neem dan contact op met het secretariaat van het CI-team voor een afspraak met de revalidatietherapeut, maatschappelijk werker of psycholoog.