Behandeling Botuline bij dystonie

Wat is botulinetoxine?

Botulinetoxine is een giftige stof die wordt gemaakt door een bacterie met de naam “Clostridium botulinum”. Er zijn 2 typen Botulinetoxine beschikbaar.

• Botulinetoxine type A (Botox®, Dysport® en Xeomin®)
• Botulinetoxine type B (Myobloc®)

In het Radboudumc gebruiken we Dysport® en Xeomin®.

Hoe werkt Botulinetoxine?

Botulinetoxine werkt op de plaats waar de zenuwuiteinden verbinding maken met de spiervezels. Het zorgt ervoor dat de zenuw geen signaal kan doorgeven aan de spier. Botulinetoxine gaat aan het zenuwuiteinde zitten en voorkomt dat de ‘boodschapper’ een prikkel kan doorgeven aan de spier. Deze boodschapper (neurotransmitter) heet Acetylcholine (Ach). De prikkeloverdacht is nodig om de spier te laten aanspannen. Na het toedienen van botulinetoxine verslapt de spier.

Toepassing

Botulinetoxine injecteren we in de spier of spieren die zich onwillekeurig samentrekken. Bij de behandeling wordt nauwkeurig bepaald welke spier het probleem veroorzaakt. Afhankelijk van de soort dystonie, verschilt het aantal injecties van 1 tot 12 stuks. Meestal meet de arts tijdens de behandeling de spieractiviteit via de injectienaald die is aangesloten op een EMG-apparaat. Zo kan de arts de spier nauwkeuriger vinden en controleren of de spier inderdaad overmatig actief is.

Gang van zaken

Meestal heeft u eerst een afspraak op de polikliniek met een neuroloog met als aandachtsgebied bewegingsstoornissen. Tijdens dat bezoek kan de neuroloog kijken of de diagnose juist is en wat de behandelmogelijkheden zijn. De eerste keren dat u behandeld wordt, zoekt de arts uit welke spieren met welke dosering geïnjecteerd moeten worden. We proberen zo weinig mogelijk spieren met zo min mogelijk botulinetoxine te behandelen. Daardoor kan het effect de eerste keren tegenvallen, maar op deze manier voorkomt de arts onverwachte bijwerkingen.

Tweede meningen

Als u komt voor een tweede mening, kijkt de neuroloog of het behandelschema verbeterd kan worden. Soms doen we hiervoor aanvullend onderzoek met electromyografie (EMG), polymyografie (PMG) of echografie. Met het daaruit volgende behandeladvies wordt u voor de chronische zorg weer terugverwezen naar uw eigen regio.

Heeft de behandeling bijwerkingen?

Zoals elk geneesmiddel kan botulinetoxine bijwerkingen veroorzaken. Niet iedereen krijgt deze bijwerkingen. Soms kan de injectie pijn doen of irritatie veroorzaken. Ook kan de botulinetoxine terechtkomen in een aangrenzende spier, die daardoor ook verslapt. Dit trekt na verloop van tijd weg. Bij de behandeling van torticolllis kunnen slikproblemen, een droge mond en te slappe nekspieren ontstaan. Bij behandeling van blefarospasmen kan het bovenste ooglid omlaag gaan hangen of kunnen droge ogen ontstaan. Een enkele patiënt krijgt griepachtige verschijnselen. Ook kan er een blauwe plek ontstaan op de plaats van de injectie.
Als één van deze bijwerkingen ernstig wordt of u krijgt moeilijkheden met slikken, spreken of ademhalen, neem dan contact op met de arts die u de injecties gegeven heeft.

Wat zijn de effecten op lange termijn?

Er zijn geen nadelige effecten op lange termijn bekend. Wel is het zo dat door de behandeling van torticollis de nekspieren dunner kunnen worden en bij sommige patiënten neemt het resultaat van de injecties na een bepaalde tijd af. Dit gebeurt doordat het patroon van de dystonie verandert of doordat de patiënt antistoffen vormt tegen de botulinetoxine. Als dat mogelijk het geval is, dan onderzoekt de arts dit met een test (EDB-test).