Behandeling Bestraling (met chemotherapie) bij baarmoeder­halskanker

Tijdens de behandeling

De behandeling bestaat uit 25 uitwendige bestralingen, die u op achtereenvolgende werkdagen krijgt. Wanneer u ook chemotherapie krijgt, is dit wekelijks op één van de bestralingsdagen. Vooraf aan elke bestraling maken we foto’s om te controleren of u goed op de bestralingstafel ligt en beoordelen we de blaasvulling. De behandeling duurt 10 tot 15 minuten. Het is belangrijk dat u zo stil mogelijk blijft liggen.

Inwendige bestraling (brachytherapie)

Als u ook inwendige bestraling krijgt, start deze behandeling wanneer u bijna klaar bent met de uitwendige bestraling. Meestal worden er 3 tot 4 inwendige bestralingen gegeven die in dagbehandeling worden gegeven. Voor deze behandelingen zult u ook narcose ondergaan.

De behandeling duurt in zijn geheel maximaal 7 weken.

Gevulde blaas

Het is belangrijk dat ook voor de bestralingen uw blaas comfortabel is gevuld. Hierdoor worden uw blaas en darmen uit het bestralingsveld worden geduwd. Dit maakt de kans op bijwerkingen kleiner.

Daarom vragen wij u het volgende:

• Zorg dat u een uur voor de bestralingsafspraak naar het toilet gaat en volledig uitplast.
• Drink direct daarna 0,5 liter. Dit komt overeen met ongeveer 3 bekers. Drink het binnen 15 minuten op. Het vocht heeft namelijk tijd nodig om in uw blaas terecht te komen.
• Lukt het u niet om bovenstaande adviezen op te volgen, of zit uw blaas hiermee oncomfortabel vol? Bespreek dit met de laboranten of uw arts.

Het is belangrijk dat u gedurende de hele behandeling dagelijks voldoende drinkt, ten minste 2 liter per dag.

Bijwerkingen tijdens de behandeling

Tijdens de bestralingen kunnen bijwerkingen optreden, die meestal tijdelijk zijn. Wanneer u hier last van heeft, kunt u dit met uw arts bespreken. De meest voorkomende zijn:

• Uitval van een deel van uw schaamhaar.
• Vermoeidheid en misselijkheid.
• Pijn en moeite met plassen
• Diarree of krampen in de buik.
• Het slijmvlies van de vagina kan irriteren, waardoor u meer vaginale afscheiding heeft.
• Als de liezen mee worden bestraald, kan de huid in uw schaamstreek geïrriteerd raken

Als u last krijgt van bijwerkingen, bespreek deze dan met uw behandelend arts. Vaak is er iets aan de klachten te doen.

Na de behandeling

De reactie van de kankercellen en het gezonde weefsel op de bestraling is bij iedere patiënt anders. Daarom controleren we tijdens de bestralingen regelmatig de reactie van de tumor en passen we de serie bestralingen waar nodig aan. Ongeveer 3-4 maanden na de complete behandeling kunnen we het resultaat van de radiotherapie vaststellen.

Klachten op langere termijn

Sommige patiënten hebben ook op de langere termijn blijvende klachten. Denk aan:

• Wisselende diarreeklachten.
• Verlies van kleine beetjes (bloederige) ontlasting en/of urine. Buikkrampen.
• Een toename van bindweefsel in het bestraalde gebied waardoor het weefsel vaster aanvoelt (fibrose).
• Verandering van seksueel functioneren. Zo kan de behandeling zorgen voor een blijvende vernauwing en verkorting van de vagina met verklevingen en vaginale droogheid. Het gebruik van pelottes (kunststof staafjes) na het afronden van de behandeling kan hierbij van nut zijn. De verpleegkundigen zullen dit met u bespreken.
• Als u nog niet in de overgang bent, zult u door de behandeling vervroegd in de overgang komen en onvruchtbaar worden. Bespreek uw gedachten en wensen hierover met uw arts.
• Pijnklachten in het bekken.

Huidverzorging tijdens de bestralings­periode

Door de bestraling kan uw huid geïrriteerd raken. Of u wel of geen huidreactie krijgt is van veel verschillende factoren afhankelijk. Huidreactie is een vaak voorkomende bijwerking op de behandeling. Huidreacties kunt u niet voorkomen met voorzorgsmaatregelen.
Hieronder vindt u de belangrijkste adviezen. Indien u vragen heeft kunt u altijd terecht bij uw verpleegkundig consulent op de radiotherapie.

• Draag makkelijk zittende kleding. Voorkom schurende randen/naden.
• Het gebruik van milde zeep is toegestaan.
• U mag normaal douchen en baden.
• Zwemmen (buiten, chloor) en sauna mag indien de huid geen reactie vertoont.
• Eigen huidverzorgingsproducten mag u blijven gebruiken, tenzij u irritatie bemerkt.
• Deodorant (liefst zonder alcohol) is toegestaan.
• Scheer bij voorkeur elektrisch in het gezicht. Indien nooit wondjes, dan mag het ook met het mes.
• Lichaamsbeharing in bestraald gebied bij voorkeur niet ontharen.
• Bij het ontharen niet harsen en geen ontharingscrème gebruiken.
• Gebruik alleen aftershave voor een gevoelige huid in bestraald gebied.
• Zorg dat uw huid zo min mogelijk in de zon komt in verband met het risico op hypo- of hyperpigmentatie (huidverkleuringen). Zorg dat u niet verbrandt.
• Voor advies over zonnebrandcremes zie de adviezen op KWF.nl.
• Plak geen pleisters in het gebied dat bestraald wordt.
• Gebruk bij voorkeur geen sterk geparfumeerde producten/haarverf.

Indien een reactie ontstaat van de bestraalde huid, hoeft dit niet altijd pijnlijk te zijn. De huid droog houden is in dat geval een goede optie.

In geval van pijn, jeuk of andere klachten kunt u in overleg met uw verpleegkundig consulent of arts een recept krijgen voor verzachtende crème. Ook kunnen zij u mogelijk andere praktische adviezen geven.

De acute huidreactie ontstaan door bestraling, kan na de behandeling nog toenemen. Zeg het de verpleegkundige als uw huid open gaat na de bestraling.

Gemiddeld duurt het 2-4 weken voordat de huidreactie weer genezen is.