EN
DE
Wat is zwangerschapscholestase?
Je hebt jeukklachten tijdens je zwangerschap. Mogelijk is de oorzaak van deze jeuk galstuwing, ook wel cholestase genoemd. Bij cholestase in de zwangerschap noemen we dit zwangerschapscholestase.
lees meerWat is zwangerschapscholestase?
Je hebt jeukklachten tijdens je zwangerschap. Mogelijk is de oorzaak van deze jeuk galstuwing, ook wel cholestase genoemd. Bij cholestase in de zwangerschap noemen we dit zwangerschapscholestase.
Galstuwing in de zwangerschap
Galstuwing ontstaat door te tage afvoer van gal. Een ander woord hiervoor is cholestase. Waarschijnlijk hebben zwangerschapshormonen hiermee te maken. Je lever maakt gal en via gangen in de lever gaat de gal naar de galblaas. Gal bevat zuren. Deze zuren helpen om vet eten te verteren. Bij cholestase stroomt de gal niet goed door. De gal hoopt op in de lever en kan zo de lever tijdelijk beschadigen. Daarnaast kunnen zuren uit de gal in je bloed komen.
Verminderde werking lever
Behalve de jeuk hoef je niet veel te merken als je schade aan de lever hebt. In het bloed is dit wel te zien. De leverfuncties zijn dan verhoogd.
Een deel van de vrouwen krijgt wel tekenen van schade aan de lever. Je kunt wat geel worden, donkere urine krijgen, vette ontlasting of ontkleurde ontlasting krijgen. Daarnaast kun je last hebben van een onprettig gevoel onder de ribben rechts. Na de bevalling herstelt je lever weer volledig.
Galzuren
De galzuren komen via de placenta (moederkoek) bij de baby. Deze stoffen zijn waarschijnlijk schadelijk voor de baby. Risico voor de baby ontstaat vooral aan het eind van de zwangerschap als je galzuren hoog zijn.
Wie krijgt zwangerschapscholestase?
Waarom de één zwangerschapscholestase krijgt en de ander niet, is niet bekend. Heb je eerder zwangerschapscholestase gehad? Dan heb je meer dan 50 procent kans dat je in een volgende zwangerschap opnieuw cholestase krijgt. Komt zwangerschapscholestase in je familie voor? Dan heb je zo'n 25 procent kans dat jij het ook krijgt.
Hoe vaak?
We weten niet precies hoeveel vrouwen die verwezen worden met hevige jeuk ook cholestase hebben. Jeuk komt veel voor, maar lang niet alle vrouwen hebben hevige jeuk.
In Europa is de kans op zwangerschapscholestase 0.1 tot 2 procent (1 tot 20 op 1000 vrouwen krijgt cholestase).
Risico's van zwangerschapscholestase
De jeuk kan zo erg zijn dat je je geen raad meer weet. De jeuk kan je uit je slaap houden. Dat is erg vervelend en kan je opbreken. Maar als je cholestase hebt, is dit niet gevaarlijk voor je gezondheid. Behandeling kan de risico's voor de baby wegnemen.
lees meerRisico's van zwangerschapscholestase
Voor de moeder
De jeuk kan zo erg zijn dat je je geen raad meer weet. De jeuk kan je uit je slaap houden. Dat is erg vervelend en kan je opbreken. Maar als je cholestase hebt, is dit niet gevaarlijk voor je gezondheid. Na de zwangerschap gaat cholestase weer over. De lever herstelt vanzelf.
Voor de baby: verhoogd risico op overlijden?
Waarschijnlijk is ernstige cholestase wel gevaarlijk voor de baby. Oudere onderzoeken laten een verband zien tussen zwangerschapscholestase en problemen bij de baby. Dit zijn:
- vroeggeboorte
- poep (meconium) van de baby in het vruchtwater
- overlijden van de baby voor de geboorte
Medicijnen
De laatste jaren krijgen vrouwen met cholestase medicijnen. Deze medicijnen verbeteren het vervoer van gal naar de galblaas. De jeuk neemt daardoor af. De galzuren in het bloed worden daardoor lager. Het is niet aangetoond dat de kans op overlijden van de baby ook afneemt door de medicijnen. Daarom adviseren we de medicijnen met name om jeukklachten te verminderen.
Bevalling opwekken
Als de galzuren hoog zijn, zal je gynaecoloog je adviseren de bevalling op te wekken. Wanneer de bevalling wordt opgewekt, hangt af van de hoogste waarde van de galzure zouten. Als de galzuren boven de 100 umol/l zijn, is het advies om de bevalling al bij 36 weken op te wekken.
Geen verhoogd risico meer op overlijden
Nieuwere onderzoeken laten geen verband meer zien tussen cholestase en overlijden van de baby. We weten niet zeker waardoor dit komt. Mogelijk door betere zorg en gezondheid. Mogelijk doordat de bevalling vaker al eerder wordt opgewekt. En mogelijk door het gebruik van medicijnen die galzuren in het bloed verlagen.
Vroeggeboorte
Vroeggeboorte komt vaker voor bij cholestase. Dit is gedeeltelijk ook het gevolg van het kunstmatig opwekken van de bevalling.
Onderzoeken
Heb je hevige jeuk op je handpalmen, voetzolen of hele lichaam? Je verloskundige verwijst je voor een afspraak bij de gynaecoloog. De gynaecoloog kijkt naar de plekken waar je jeuk hebt.
lees meerOnderzoeken
Controle in het ziekenhuis
Heb je hevige jeuk op je handpalmen, voetzolen of hele lichaam? Je verloskundige laat dan bloedonderzoek doen in het laboratorium. Als blijkt dat je cholestase hebt, verwijst de verloskundige je door voor een afspraak bij de gynaecoloog. Word je al in het ziekenhuis gecontroleerd? Dan krijg je verder onderzoek naar je klachten.
De gynaecoloog vraagt hoe ernstig je klachten zijn, of je nog kunt slapen en of het lukt om niet te krabben. De gynaecoloog vraagt naar tekenen van schade aan je lever zoals:
- donkere urine
- ontkleurde of vettige ontlasting (de poep blijft vaak aan de pot plakken)
- milde geelzucht
- naar gevoel onder de ribben rechts
De gynaecoloog vraagt of je medicijnen gebruikt. Sommige medicijnen kunnen cholestase veroorzaken of erger maken. Dit zijn onder andere bepaalde antibiotica, medicijnen tegen hoge bloeddruk en paracetamol.
Onderzoeken
De gynaecoloog kijkt naar de plekken waar je jeuk hebt. Bij cholestase zijn er geen afwijkingen aan de huid zoals bultjes. Als je wel een huidafwijking hebt, verwijst de gynaecoloog je naar de huidarts.
Bloedonderzoek
Het bloedonderzoek bestaat uit:
- Galzuren, ook wel galzuren zouten genoemd (GZZ)
- Leverfuncties: ALAT, ASAT, gamma GT, bilirubine
- Stolling: protrombinetijd (PT)
Uitslag
Als de leverfuncties afwijkend zijn, dan kan dit het gevolg van cholestase zijn. Maar er zijn ook andere oorzaken, zoals galstenen en leverontsteking (hepatitis).
Vervolgonderzoek
Zijn de leverfuncties afwijkend, maar zijn de galzure zouten normaal? Dan krijg je bloedonderzoek naar leverontsteking (hepatitis A, B, C, ziekte van Pfeiffer, CMV). Verder krijg je een echo van de lever en galblaas.
Diagnose cholestase
Geen cholestase?
Als je bloedonderzoek normaal is, dan heb je geen cholestase. Je kunt eventueel medicijnen vragen om te slapen. Als de jeuk ernstig blijft, adviseert de gynaecoloog elke twee weken het bloedonderzoek te herhalen.
Wel cholestase?
Is er geen andere oorzaak gevonden? En zijn de galzuren hoger dan 10 umol/l? Dan heb je cholestase.
Je kunt medicijnen gebruiken die de jeuk verminderen. Na de bevalling gaat de galstuwing vanzelf over en herstelt de lever.
Behandeling van cholestase
Door je dieet aan te passen, wordt je lever minder belast. Verder kun je een medicijn gebruiken dat het vervoer van gal verbetert. Zo nodig kun je nog andere medicijnen tegen de jeuk gebruiken.
lees meerAlles op een rij
Kijk hier voor een overzicht van alle stappen die horen bij (het behandelen van) zwangerschapscholestase, medische termen en informatie over medicijnen.
lees meerAlles op een rij
- Heb je last van ernstige jeuk? Dan krijg je bloedonderzoek om te weten of je galstuwing hebt.
- Bij galstuwing beschadigt de gal het weefsel van de lever. Daardoor krijg je jeuk. Je kunt ook andere klachten krijgen. Na de bevalling herstelt de lever vanzelf weer. Er zijn geen risico's voor de gezondheid van de moeder.
- Galzuren kunnen in het bloed van de moeder komen en via de placenta bij de baby komen. Mogelijk is er daardoor een hoger risico op vroeggeboorte of overlijden van de baby voor de bevalling. Het risico voor de baby is met name hoger als de galzuren zouten >100 umol/liter zijn.
- Bij hevige jeukklachten adviseert de gynaecoloog om medicatie te gebruiken.
- De gynaecoloog adviseert om de bevalling op te wekken om het risico op de baby te verminderen. Wanneer de bevalling wordt opgewekt, hangt van de hoogste waarde van de galzure zouten. Indien de galzure zouten >100 umol/liter zijn, krijgt je het advies om de bevalling al bij 36 weken op te wekken.
Ursodeoxycholzuur, Ursochol®
Hoe werkt het?
Ursochol bevordert het vervoer van gal vanuit de lever naar de galblaas. Er komen hierdoor minder galzuren in het bloed. De jeuk wordt minder. Meestal merk je binnen een paar dagen of het bij jou werkt.
Gebruik
Er zijn tabletten van 300 mg, 450 mg en 600 mg. De begin dosis is 10 mg/kg/dag. Weeg je 60 kilogram? Dan krijg je 600 mg per dag. De maximale dosis is 20 mg/kg/dag.
Meestal krijg je dus 2 of 3 tabletten per dag, afhankelijk van je dosis.
Je kunt de tabletten het beste bij het eten innemen met een half glas water. Het medicijn werkt het beste bij de spijsvertering. Neem ze daarom bij de maaltijd in.
Veiligheid voor de baby
Je kunt dit medicijn veilig gebruiken vanaf 12 weken van de zwangerschap.
Borstvoeding
Je stopt met het medicijn na de bevalling. Je kunt veilig borstvoeding geven.
Bijwerkingen
Bijwerkingen die vaak voorkomen zijn maagdarmklachten, zoals misselijkheid en diarree. Dit gebeurt vooral aan het begin van de behandeling. 1 tot 10 op de 100 vrouwen heeft hier last van.
Zie voor bijwerkingen die soms voorkomen: www.apotheek.nl/medicijnen/ursodeoxycholzuur.
Contact opnemen in het geval van overgevoeligheid
Als je overgevoelig bent, krijg je huiduitslag en galbulten. Dit komt bij minder dan 1 op 100 vrouwen voor. Als je benauwd wordt of een gezwollen gezicht krijgt, neem dan meteen contact op.
Onze mensen
