Groeistoornis Groeiachterstand

Over groeistoornissen bij kinderen

Een aantal ziektes en aandoeningen leidt tot een verminderde groei van uw kind, waardoor het een groeiachterstand krijgt. Dit heet een secundaire groeistoornis. Er zijn ook groeistoornissen die het gevolg zijn van aanlegstoornissen. Dit noemen we primaire groeistoornissen.

Oorzaken secundaire groeistoornissen

Een hormonale stoornis (bijvoorbeeld een groeihormoontekort) kan de oorzaak zijn van  groeiachterstand. Ook een tekort aan voeding kan tot onvoldoende groei leiden. En het komt voor dat een darmziekte, waarbij voeding slecht wordt opgenomen, groeiachterstand veroorzaakt. Als een darmziekte de groeiachterstand van uw kind veroorzaakt, heeft het vaak ook klachten aan het maag- of darmstelsel. Een secundaire groeistoornis kan ook voortkomen uit ziektes aan het hart, de longen en nieren of uit stofwisselingsziektes als diabetes. Heeft uw kind groeiachterstand door een van deze ziektes? Dan behandelen we dit door de onderliggende oorzaak aan te pakken.

Primaire groeistoornissen

Uw kind kan al bij de geboorte klein zijn. Dit is logisch als uw kind te vroeg geboren is, omdat het dan korter in de baarmoeder was. Als uw kind de normale periode in de baarmoeder doorbracht en toch kleiner en lichter is bij de geboorte, spreken we van een intra-uteriene groeiachterstand of small for gestational age (SGA).

Oorzaak intra-uteriene groeiachterstand

Intra-uteriene groeiachterstand komt soms doordat de baarmoederkoek onvoldoende functioneert. Meestal haalt uw kind deze groeiachterstand binnen één tot twee jaar in. Maar het komt ook voor dat uw kind de rest van zijn leven klein blijft.  Soms is de oorzaak van een primaire groeistoornis bekend, zoals bij het Turnersyndroom. Dit syndroom komt voor bij meisjes en wordt veroorzaakt door een fout in de chromosomen. Als uw kind dit syndroom heeft, buigt de groeicurve langzaam maar zeker af. Zonder dat er een versnelling in de puberteit optreedt.

Silver-Russell-syndroom

Er zijn ook aandoeningen waarvan de oorzaak onbekend is en waarbij uw kind een intra-uteriene groeiachterstand heeft. Bijvoorbeeld het Silver-Russell-syndroom. Uw kind is dan bij de geboorte klein en haalt dit later niet meer in. Uw kind groeit wel volgens de gebruikelijke groeicurve, maar op een lager niveau. Als volwassene zal uw kind dan ook tamelijk klein zijn. En de puberteit begint vaak wat eerder. Typische kenmerken zijn een driehoekig gelaat en een verschil in beenlengte.

Botdysplasie

Abnormale groei van bot of kraakbeen veroorzaakt een extreme vorm van primaire groeiachterstand. Dit heet botdysplasie of skeletdysplasie. De meest bekende vorm hiervan noemen we dwerggroei of achondroplasie. De belangrijkste kenmerken hiervan zijn korte armen en benen met een normale romp en hoofdgrootte. Een minder ernstige vorm heet hypochondroplasie. Daarbij is uw kind klein en heeft het abnormale lichaamsverhoudingen. De armen en benen zijn duidelijk te kort. Vaak is er daarbij sprake van een erfelijk ziektebeeld. Toch kunnen ouders zonder enige afwijking aan de botten een kind krijgen met botdysplasie. Als we weten om welk type botdysplasie het gaat, kunnen we de kans berekenen dat u een tweede kind krijgt met dezelfde aandoening.

Niet aangeboren groeistoornissen

De oorzaak van een verworven  groeistoornis kan een algemene ziekte zijn, bijvoorbeeld een darmziekte. Maar het kan ook komen door een aandoening die de afgifte verstoort van hormonen die bij de groei betrokken zijn. Voor normale lengtegroei zijn drie hormonen nodig:

• het schildklierhormoon
• het groeihormoon
• de geslachtshormonen (tijdens de puberteit)

Een tekort van één van deze hormonen leidt tot een groeiachterstand, soms met andere lichamelijke verschijnselen.

Te weinig groeihormoon

Hoewel voor een normale groei alle hormonen nodig zijn, is het groeihormoon de belangrijkste. Problemen met het groeihormoon zijn:

• groeihormoondeficiëntie: te weinig groeihormoonproductie
• groeihormoonresistentie: het lichaam is ongevoelig voor groeihormoon

Als uw kind een probleem heeft met het groeihormoon, groeit het kind langzaam maar heeft het wel normale lichaamsverhoudingen. Groeihormoon zorgt niet alleen voor de lengtegroei, maar heeft ook invloed op de vetstofwisseling. Als uw kind een tekort heeft aan groeihormoon, zal het dus niet alleen minder groeien, maar ook last krijgen van een toenemend gewicht.

Onderzoek naar de oorzaak

Omdat er verschillende oorzaken bestaan van een kleine lengte, verrichten we bij het vermoeden van een groeistoornis eerst oriënterend onderzoek. Dit bestaat uit een lichamelijk onderzoek, een lengtemeting en het verrichten van een handfoto. Meestal doen we ook bloedonderzoek.