Onderzoeken en behandelingen baarmoeder­kanker

Het onderzoek

Afspraak met de gynaecoloog

U heeft een afspraak met de gynaecoloog op de polikliniek. Hij of zij stelt vragen over uw algehele gezondheid, bijzonderheden in uw familie, medicijnengebruik en eventuele eerdere zwangerschappen en bevallingen. 

Er volgt een lichamelijk onderzoek naar eventuele voelbare afwijkingen.

U krijgt eerst de gelegenheid u uit te kleden. Uw bovenkleding en eventueel uw sokken kunt u gewoon aanhouden. Zorg dat u geplast heeft voor het onderzoek, dan verloopt het onderzoek makkelijker. 

Daarna volgen vaak nog aanvullende onderzoeken om het stadium en het type tumor vast te stellen. Welke onderzoeken de arts uitvoert, is afhankelijk van uw situatie.

Afspraak met de casemanager

Bij uw eerste afspraak op de Polikliniek Gynaecologische Oncologie maakt u kennis met een casemanager. Dit is een gespecialiseerd verpleegkundige die u informatie en ondersteuning geeft en uw vaste contactpersoon wordt tijdens uw behandeltraject. 

Eén aanspreekpunt Casemanagers Gynaecologische oncologie

Na de diagnose kanker komt er veel op u en uw naasten af. Ook krijgt u te maken met (veel) verschillende zorgverleners. Soms is het onduidelijk bij wie u terecht kunt met vragen. Daarom werken we met casemanagers. Casemanagers zijn (oncologie-)verpleegkundigen of verpleegkundig specialisten aan wie patiënten met kanker én hun naasten vragen kunnen stellen of hun zorgen kunnen uiten op elk moment in het behandel- en zorgproces.

De casemanagers zijn uw vaste aanspreekpunt en houden samen met u overzicht over het hele traject van uw ziekte en behandeling. Zij informeren en begeleiden u vóór, tijdens en na de behandeling, die kan bestaan uit operatie en/of chemotherapie en/of radiotherapie (bestraling). Op verschillende momenten in uw traject neemt uw casemanager contact met u op of heeft u een afspraak met haar.

Casemanager Gynaecologische oncologie

Bij de start van uw zorgtraject en rondom een eventuele operatie krijgt u een casemanager van de afdeling Gynaecologische Oncologie. U kunt contact opnemen met uw casemanager op de volgende manieren:

• Telefonisch: 024 - 818 63 34 (rechtstreeks) van maandag tot en met vrijdag tussen 9.00-12.00 en 14.00-16.30 uur.
• Voor niet acute vragen, zoals het maken of verzetten van afspraken, kunt u ook een bericht sturen via mijnRadboud.
• ’s Avonds en in het weekend zijn de casemanagers niet bereikbaar. Voor dringende vragen blijft uw huisarts bereikbaar voor medisch advies. Ook kunt u telefonische contact opnemen met verpleegafdeling C5 van het Radboudumc op 024 - 361 34 24.

Medische Oncologie

Tijdens de eventuele behandelingen met chemotherapie krijgt u een casemanager van de afdeling Medische Oncologie. U kunt contact opnemen met uw casemanager op de volgende manieren: 

• Telefonisch: 024 - 361 88 00 (call center). Voor spoedzaken is dit nummer 24 uur per dag bereikbaar. Voor overige vragen kunt u naar dit nummer bellen tijdens kantoortijden.
• Voor niet acute vragen, waaronder het maken of verzetten van afspraken, kunt u ook een bericht sturen via mijnRadboud.

Radiotherapie

Tijdens uw eventuele behandeling met bestraling krijgt u een casemanager van de afdeling Radiotherapie. U kunt contact opnemen met uw casemanager op de volgende manieren:

• Telefonisch: 024-361 53 14 (rechstreeks) van maandag tot en met vrijdag tussen 9.30-11.00 uur en 13.30-15.00 uur.
• Voor niet acute vragen, waaronder het maken of verzetten van afspraken, kunt u ook een bericht sturen via mijnRadboud.
• 's Avonds en in het weekend zijn de casemanagers niet bereikbaar. Voor acute vragen kunt u contact opnemen met het Radboudumc op nummer 024 - 361 11 11 en vragen naar de dienstdoende bestralingsarts.

Inwendig gynaecologisch onderzoek

Inwendig gynaecologisch onderzoek is een onderzoek van de vagina en de baarmoedermond. De gynaecoloog gebruikt een speculum (eendenbek) om de vagina en baarmoedermond nauwkeurig te kunnen bekijken. Vervolgens brengt de gynaecoloog één of twee vingers in de vagina. De andere hand legt hij op de buik. Zo kan de gynaecoloog de ligging en de grootte van de organen in de buik inschatten. Door één vinger in de vagina en één vinger in de endeldarm te brengen, kan de arts ook de omgeving van de baarmoeder onderzoeken.

Microcurettage

Na het inbrengen van een speculum (eendenbek) neemt de arts via een pipelle (een dun slangetje) wat weefsel af van het baarmoederslijmvlies. Verdoving bij dit onderzoek is niet nodig. De patholoog onderzoekt het weefsel en stelt vast of er sprake is van baarmoederkanker. De arts doet een microcurettage als bij vaginale echografie blijkt dat het slijmvlies van de baarmoeder dikker is dan normaal.

Vaginale echografie

Bij vaginale echografie maken we met geluidsgolven een afbeelding van de baarmoeder en de eierstokken. De gynaecoloog brengt een smalle staaf (probe) in de schede. Daarmee krijgt de arts een nauwkeurig beeld van de baarmoeder, het slijmvlies aan de binnenkant van de baarmoeder en de eierstokken. Zo kan de gynaecoloog afwijkingen aan de baarmoeder en de eierstokken op het spoor komen. Het onderzoek duurt ongeveer vijf tot tien minuten. Als uit de vaginale echografie blijkt dat het slijmvlies van de baarmoeder dikker is dan normaal, kan de arts besluiten een microcurettage te doen.

Over de behandeling

Welke behandeling voor u het meest geschikt is, hangt af van de grootte, kwaadaardigheid en plaats van de tumor. Uw arts bespreekt de mogelijkheden en kiest samen met u de juiste behandeling. 

De behandeling bestaat bij de meeste patiënten uit een operatie waarbij de baarmoeder en de eierstokken worden verwijderd. Afhankelijk van het type kanker worden ook de lymfklieren in het bekken en/of de vetschort verwijderd. Nadat het weefsel onder de microscoop is bekeken door de patholoog kan soms overgegaan worden tot aanvullende bestraling, chemotherapie of een hormonale therapie.

De behandeling kan gericht zijn op genezing of op het remmen van de ziekte en het verlichten van de klachten. Dit laatste heet een palliatieve behandeling.
 

Hormoon­therapie

Bij hormonale therapie krijgt u het vrouwelijke geslachtshormoon progesteron toegediend. Baarmoederkanker is hier vaak gevoelig voor en de aanwezigheid van hormoonreceptoren op de tumor spelen hierbij een belangrijke rol. Progesteron kan het ontstaan en groeien van kankercellen (tijdelijk) stoppen.

Als patiënt met baarmoederkanker kunt u in de volgende gevallen hormoontherapie krijgen:

• Als de tumor beperkt is tot de binnenste helft van de baarmoeder en u graag de baarmoeder wilt behouden om nog zwanger te kunnen worden in de toekomst.
• Als u niet fit genoeg bent om een operatie te ondergaan.
• Als de ziekte te ver is uitgebreid om nog in aanmerking te komen voor een genezende behandeling.

Afhankelijk van de reden voor hormonale therapie kan deze in tabletvorm of via een hormoonhoudend spiraaltje worden toegediend. De behandeling vindt plaats in samenspraak met de afdeling (oncologische) Gynaecologie. Deze afdeling is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van vrouwen met gynaecologische kanker. 

Verloop

De medicijnen van hormoontherapie verspreiden zich via het bloed door uw lichaam. Ze kunnen op bijna alle plekken kankercellen bereiken. U krijgt meestal tabletten met progesteron erin. Gemiddeld reageert 30% van de vrouwen gunstig op deze behandeling. U kunt echter ook andere hormonale middelen krijgen.

Van welke bijwerkingen u last heeft, hangt onder andere af van de dosis progestativa die de arts u voorschrijft. Bespreek met uw arts wat hij in uw situatie verwacht aan bijwerkingen. U kunt mogelijk last krijgen van gewichtstoename, extra belasting van hart en bloedvaten en stemmingswisselingen.

Hoe vaak komt u op controle?

6 weken na de operatie komt u op controle bij uw behandelend arts. Daarna komt u in het eerste jaar elke 3-4 maanden op controle op de polikliniek Gynaecologie. Heeft u ook een bekkenbestraling gehad, dan gaat u afwisselend naar de radiotherapeut en gynaecoloog voor controle. Na een paar jaar neemt het aantal controlebezoeken af. Uiteraard kunt u altijd tussendoor contact opnemen met uw behandelend arts.

Tijdens de controlebezoeken krijgt u een algemeen lichamelijk en inwendig onderzoek. Er wordt niet standaard bloed geprikt of een scan gemaakt, uiteraard wel als daarvoor een aanleiding is.