Onze impact voor lerenden in 2021

Aandachtiger naar de patiënt kijken door kunst en kaartspel

Wat dokters gemeen hebben met kunst? Meer dan je zou denken. Want vanuit het wetenschappelijk model art based medical learning, wordt kunst gebruikt om aandachtiger te leren kijken. Dat geldt voor studenten Geneeskunde en AIOS'en in ons project Ogen Wijd Open, waarin kunst het leermiddel is om hun patiënt aandachtiger te observeren. In ateliers, met kunstenaars, wordt hen vanuit verschillende kunstvormen geleerd anders te kijken. En reflecteren ze hoe dit toe te passen op de dagelijkse praktijk. Aandachtiger kijken is niet alleen voor dokters aan te raden. Want iedereen die, eventueel vanuit een opdracht, aandachtiger kijkt, ziet meer. Daarom is in 2021 Kijkdokter Kaartspel ontwikkeld. Met opdrachten als ‘Als je iemand moet uitleggen wat je net hebt gezien, wat vertel je dan?’. De opdrachten komen van 13 Kijkdokters, zoals fotodetective Hans Aarsman of oogarts Jan Keunen. Ook mond-, kaak- en aangezichtschirurg Stefanie van den Bosch deed mee. Wat het ‘nieuwe kijken’ haar zelf bracht? ‘Een open vizier, uitzoomen en soms juist inzoomen, oog houden voor verschillende perspectieven, me meer in verbinding stellen met de patiënt. Het kaartspel kan echt helpen je blik te verruimen.’

Het Kijkdokter Kaartspel werd samen met de Radboud Universiteit, Europees Keramisch Werkcentrum en Vereniging Rembrandt ontwikkeld.

Vier vragen aan Kees Kramers

De UMC-Raad is een advies- en medezeggenschapsorgaan in het Radboudumc met als doelstelling het bewaken en bevorderen van geïntegreerd beleid en kwaliteit op het gebied van de kerntaken van het Radboudumc: onderzoek, onderwijs en opleiding al dan niet gerelateerd aan de patiëntenzorg. De UMC-Raad telt, inclusief de afvaardiging naar de Universitaire Gezamenlijke Vergadering Radboud Universiteit, 29 leden. De UMC-Raad wisselt van gedachten met bijvoorbeeld de Raad van Bestuur, beleidsmedewerkers van het Radboudumc en de Radboud Universiteit, de Universitaire Gezamenlijke Vergadering en de rector magnificus. Voorzitter Kees Kramers blikt terug op 2021.

1 Hoe kijk je terug op 2021?

'Als ik terugkijk op 2021 vanuit de UMC-Raad, dan domineerden dit jaar twee belangrijke onderwerpen: corona en Fit for the Future. Wat betreft corona was er wel een verandering ten opzichte van 2020. Waar we in 2020 geweldig veel elan zagen voor een gezamenlijke inzet tegen corona, zagen we in 2021 juist dat de rek er steeds meer uit ging. Tegelijkertijd zag je ook dat we steeds meer in staat waren om rationeel met de risico’s om te gaan, ook omdat we steeds meer van het virus gingen leren. Het onderwijs werd steeds beter geregeld en de coschappen konden gelukkig doorgaan, ook tijdens de hoogste COVID-golven. Als UMC-Raad hebben we ervoor gezorgd dat de Nationaal Programma Onderwijs-gelden grotendeels worden uitgegeven aan het beoogde doel: het verlengen van aanstellingen van onderzoekers die door COVID-19 in de problemen kwamen.'

2 Waar hebben jullie het onder andere over gehad in 2021?

'De meeste tijd hebben we in het programma Fit for the Future gestoken. In 2021 werd door de uitwerking van de plannen steeds duidelijker wat het voor het Radboudumc gaat betekenen en waar er mogelijke problemen te verwachten zijn. De UMC-Raad heeft deze plannen kritisch geanalyseerd en die analyse sloot aan bij die van de andere medezeggenschapsgremia. We zien nog een aantal belangrijke aandachtspunten. Denk bijvoorbeeld aan de governance van onderzoek en onderwijs in de nieuwe organisatie, positie van de afdelingen en afdelingshoofden, en de manier waarop de drie Radboudumc-kerntaken - patiëntenzorg, onderwijs, onderzoek - goed op elkaar blijven inhaken in de nieuwe organisatie. De UMC-Raad is in constructieve dialoog met de Raad van Bestuur om tot een goede uitwerking van de plannen te komen.

We hebben in 2021 ook de onderwijs- en examenregelingen voor het academische jaar 2022-2023 bestudeerd, bediscussieerd en bijgesteld - onder andere wat betreft de geldigheidsduur van tentamens en de gewenste norm voor het bindend studieadvies. Uiteindelijk hebben we de regelingen vastgesteld. Met name onze studentenfractie heeft in deze instemmingstrajecten een grote en waardevolle rol gespeeld. Dankzij hen is tijdens de COVID-19 pandemie de grens van het bindend studieadvies niet naar boven bijgesteld.

Tot slot waren ook in 2021 zoals gebruikelijk de benoeming van hoogleraren een belangrijk onderwerp van gesprek binnen de UMC-Raad. We hebben input gegeven aan het proces van onderbouwingen en structuurrapporten en adviseerden in 2021 over 31 voordrachten tot benoeming op leeropdrachten van hoogleraren.'

3 Op welk vraagstuk hebben jullie de meeste impact gehad?

'Naast Fit for the Future hebben we als UMC-Raad ook impact gehad op het onderwerp diversiteit. Wij denken dat diversiteit het Radboudumc sterker maakt; zo benut je alle talenten uit alle hoeken en gaten van de organisatie. Diversiteit betekent voor ons een breed palet aan soorten mensen in de top van de organisatie. Meer vrouwen op topposities bijvoorbeeld, maar ook etniciteit en internationalisering zijn belangrijk. Als UMC-Raad zijn we aan het nagaan hoe structureel diversiteit een onderdeel kan worden van benoemingsprocedures, Benoeming Advies Commissies (BAC’s), en ook van organisaties van buiten het Radboudumc die advies geven over HR-beleid. Daarbij vinden wij het belangrijk om de dilemma’s te benoemen die een actief diversiteitsbeleid met zich meebrengt, bijvoorbeeld de procedure voor de benoeming van vrouwelijke hoogleraren in 2021. Zonder iets af te doen aan de uitstekende kandidaten die hierbij benoemd zijn, vindt de UMC-Raad dit iets wat niet meer nodig zou moeten zijn.'

4 Wat verwacht je van 2022?

'Ik hoop allereerst dat corona in 2022 niet meer voor een groot deel de agenda van de UMC-Raad bepaalt. Daarnaast wordt het heel spannend hoe het programma Fit for the Future verder vorm krijgt en hoe de input van de UMC-Raad en de andere medezeggenschapsgremia meegenomen wordt. De UMC-Raad blijft zich verder bezighouden met de invulling van hoogleraarposities en krijgt een vaste vertegenwoordiging in een Benoeming Advies Commissie voor de instelling van bijzondere leeropdrachten.'

Kerncijfers onderwijs

NB. Per abuis is in het jaarverslag 2020 het verkeerde aantal master getuigschriften opgenomen. Dit aantal is hier aangepast.

Bekijk alle kerncijfers 2021 van het Radboudumc

Duurzaam onderwijs

Onderwijs heeft een belangrijke rol in onze weg naar duurzame zorg. In 2021 is in samenwerking met de Radboud Universiteit een start gemaakt met de uitvoering van het in 2020 opgestelde plan van aanpak over de integratie van duurzaamheid in het onderwijs.

Duurzaamheid in de opleidingen

Het Radboud Centre for Sustainability Challenges (RCSC) brengt al het onderzoek en onderwijs in beeld dat gerelateerd is aan duurzaamheid en de SDG’s (sustainable development goals) van de Verenigde Naties). Ook werkt het onder andere aan de ontwikkeling van nieuwe opleidingen en cursussen. In het curriculum van Faculteit Medische Wetenschappen zijn de volgende duurzame vakken opgenomen: 

• Assessment of surgical innovation
• Control of Infectious Diseases
• Global health & infectious diseases
• Sustainable healthcare improvement: principles and practice

Aanvullend is in 2021 het keuzeblok Planetary Health ontwikkeld, dat vanaf studiejaar 2022-2023 wordt aangeboden aan onder andere studenten Geneeskunde. Planetary health gaat over de nauwe relatie tussen de gezondheid van de planeet en de gezondheid van de mens. De gezondheid van de mens is direct afhankelijk van de gezondheid, biodiversiteit en stabiliteit van alle ecosystemen. 

Corona en onderwijs

Ook in 2021 zijn vanwege COVID-19 zaken anders gelopen dan gepland in ons onderwijs. Docenten en Radboudumc Health Academy zijn zich gezamenlijk blijven inzetten voor onze studenten en hun welzijn, zodat zij met minimale studievertraging goed konden blijven functioneren. De voorlichting voor nieuwe studenten en sollicitatiegesprekken werden online gedaan.

Onderwijs thuis en op de campus

In april 2021 had het kabinet het voornemen om fysiek onderwijs aan Nederlandse universiteiten vanaf 26 april weer mogelijk te maken. Onze medische faculteit bood toen al veel praktijkonderwijs aan op de campus. Gezien de druk op de patiëntenzorg kozen we ervoor om dit niet uit te breiden tot aan de zomer. Dat betekende voor veel studenten dus nog steeds veel onderwijs vanuit huis. De manier waarop het onderwijs vormgegeven kon worden, bleef ook daarna onzeker vanwege de steeds veranderende werkelijkheid rondom de COVID-19 pandemie. Gezien de onvoorspelbare situatie in het najaar, bleven we in het nieuwe collegejaar per september terughoudend in het volledig loslaten van de maatregelen. Onderwijs op de campus werd toegestaan, maar we bleven 1,5 meter afstand houden en hielden maxima aantallen aan voor ruimtes. Vanaf het tweede kwartaal van het collegejaar 2021-2022 konden we gelukkig voorzichtig wat meer versoepelen en konden studenten meer naar de campus. Vanaf maandag 20 december 2021 werd door de landelijke harde lockdown echter toch weer al het onderwijs met uitzondering van practica, stages en toetsen omgezet naar een online-variant.

Workshops voor docenten

Sinds het uitbreken van de coronapandemie is ons aanbod voor docentprofessionalisering aanmerkelijk uitgebreid met versneld ontwikkeld aanbod. Vanaf het derde kwartaal in 2021 is het reguliere aanbod samengevoegd met het COVID-aanbod tot één 'menukaart' met workshops voor docentprofessionalisering. In 2021 volgden 357 deelnemers 44 workshops op het gebied van COVID.

Lees meer over de impact van corona in 2021

Mijlpalen onderwijs in 2021

Door de coronacrisis zijn vele ontwikkelingen in ons onderwijs anders gelopen dan verwacht. Bekijk elders op deze website de effecten van corona op ons onderwijs. Hieronder vindt u enkele andere mijlpalen en leerpunten uit 2021 op het gebied van onderwijs en opleiding:

• Het project Onderweg, gericht op de digitale ondersteuning van diverse werkprocessen binnen de Radboudumc Health Academy (RHA), is in 2021 afgerond. Een van de aspecten hiervan is de vindbaarheid van onderwijsinformatie voor zowel studenten als docenten verbeteren.
• De initiatieven op het gebied van digitale onderwijsinnovaties zijn in 2021 voortgezet. Ook de professionalisering van docenten op het gebied van digitaal onderwijs is verder ontwikkeld binnen de RHA. 
• Het nieuwe Experience Centre is in gebruik genomen. Daar waar fysiek onderwijs mogelijk en toegestaan was, is het Experience Centre volop benut in 2021.
• In 2021 is de masteropleiding Kwaliteit en Veiligheid in de Patiëntenzorg na een succesvolle visitatieprocedure goed beoordeeld door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie. Ook de researchmaster Molecular Mechanisms of Disease werd gevisiteerd, het beoordelingsrapport wordt met vertrouwen tegemoet gezien in 2022.
• De bacheloropleidingen Biomedische wetenschappen, Geneeskunde en Tandheelkunde hebben het predicaat Topopleiding gekregen (Keuzegids 2022).
• Het wetenschappelijk onderzoek vanuit de RHA is verbonden met de inhoudelijke speerpunten van de RHA en benoemd als Research on Learning for HealthCare and -Innovation. De onderzoeksgroep werkt samen met onderzoekers in andere organisatieonderdelen, zowel binnen het Radboudumc en Radboud Universiteit, maar ook met externe partners. Eind 2021 waren 25 promovendi actief. Het wetenschappelijk onderzoek vanuit de RHA omvat drie onderzoekslijnen: 
  • Learning in the workplace: understanding mechanisms and directions for improvement
  • Transformative Learning: critical and creative thinking
  • Crossborder learning: interprofessional learning and adaptive expertise development

Organisatie van onderwijs

Al onze onderwijs- en opleidingsactiviteiten zijn samengebracht in de Radboudumc Health Academy (RHA). Het gaat dan om de academische opleidingen (bijvoorbeeld Geneeskunde), medische vervolgopleidingen, vervolgopleidingen voor verpleegkundigen en paramedici en bij- en nascholing voor alle professionals.

De RHA staat voor leven lang interprofessioneel leren door health professionals. Om te zorgen voor gezondheid, reagerend op vragen van burgers, patiënten en lerenden. Gelijkwaardig samenwerkend in onze netwerken: vanuit gedeelde waarden, persoonsgericht, onderzoekend en innovatief, met lef en plezier. Via onderwijs, opleiden en continue professionele ontwikkeling leiden we health professionals op die nieuwsgierig zijn naar verbetering en innovatie, persoonsgerichte zorg bieden, samen met de patiënt beslissen, gezondheid bevorderen, inhoud geven aan positieve gezondheid, over de grenzen van hun vakgebied kijken, kritisch durven kijken naar zichzelf en de ander én verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen ontwikkeling. Tot de kernopdracht van de RHA hoort ook het doen van wetenschappelijk onderzoek naar leren en opleiden met als doel om nieuwe kennis en inzichten te genereren en bij te dragen aan innovatie in leren en ontwikkelen, onderwijs en opleiding.