Onderzoeks­thema prostaatkanker

Beeldvorming

Wij ontwikkelen en implementeren nieuwe strategieën voor beeldvorming, met als resultaat een heel nauwkeurige diagnose en een persoonlijk behandeladvies bij prostaatkanker. Deze technieken omvatten:

• Multiparametrische (mp) MRI, waarmee we zien waar prostaatkanker in het lichaam zit, en waarmee we onderzoeken hoe uitgebreid de ziekte is en wat de kenmerken zijn;
• MRI-beeldvorming met ijzer-deeltjes om te helpen bij de opsporing van uitzaaiingen in klieren;
• Ga-68-PSMA en F-18-PSMA PET/CT voor de diagnose van lokaal recidief, en uitzaaiingen in klieren en botten.

Prostate MRI Center of Excellence

Ons Prostate MRI Center of Excellence (PMRC) is een expertisecentrum voor wijdverspreide klinische toepassing van mpMRI. Deze techniek is op basis van onze 4M studie opgenomen in de richtlijnen voor prostaatkankerdiagnostiek. Wij verzorgen onderwijs voor radiologen en voeren second opinions voor mpMRI uit voor deelnemende instellingen. Het klinisch onderzoek bestaat uit de ontwikkeling van nieuwe en kwantitatieve biomarkers voor beeldvorming van ziekte op klinische en experimentele MRI-scanners voor het hele lichaam.

Daarnaast ontwikkelen en testen we nieuwe middelen voor therapie en diagnostiek in ons Preclinical Imaging Center (PRIME) voor beeldvorming van kleine dieren. Met wetenschappers die werken op de niveaus van molecuul, via mens, tot bevolking, zijn wij in staat om nieuwe bevindingen van hun eerste ontdekking tot aan klinische toepassing te brengen.

Interessante links

• Technologiecentrum Beeldvorming (link naar Engelstalige pagina)
• Centrum voor preklinische beeldvorming (link naar Engelstalige pagina)
• Prostaat MRI referentiecentrum (link naar Engelstalige website)

Beeldgestuurde interventies

Beeldgestuurde interventies

Ons Medical Innovation and Technology expert Center (MITeC) bestaat uit drie met elkaar verbonden operatiekamers, die zijn uitgerust met de modernste scanners voor beeldgeleide interventies. Hier nemen we prostaatbiopten onder geleiding van een MRI-scanner. We positioneren heel nauwkeurig de naald met behulp van een robot die de MRI-beelden analyseert, wat het succespercentage van de biopten verbetert. In het MITeC kunnen we ook beeldvorming met CT of MRI gebruiken tijdens een operatie. Zo ondersteunt de beeldvorming de chirurg. Dat verbetert het resultaat van interventies, zoals cryo-, laser-, radiofrequentie- en ultrasone ablatie van tumoren. MITeC is uniek in Europa, omdat het technologische ontwikkelingen combineert met het bepalen van klinische relevantie van deze technieken door evidence-based chirurgie.

Interessante links

MITeC

Beeldanalyse

Beeldanalyse

Wij leveren softwaretoepassingen voor de analyse van MRI van de prostaat voor diagnostische centra over de hele wereld. We gebruiken kunstmatige intelligentie op grote hoeveelheden data van patiënten, om de analyse van onze beeldvorming en klinische gegevens te verbeteren en te automatiseren. Dit resulteert in de meest nauwkeurige diagnose voor de individuele patiënt met prostaatkanker.

Therapie met radionucliden

Therapie met radionucliden

Wij hebben verschillende klinische studies uitgevoerd met het therapeutische middel Lu-177-PSMA in verschillende stadia van prostaatkanker: hormoongevoelige uitgezaaide ziekte en castratieresistente uitgezaaide ziekte. In onze klinische studies bepalen we uitgebreid de dosis van het geneesmiddel in tumoren en organen. Zo berekenen we per patiënt heel nauwkeurig de dosis van het therapeutische middel. Wij streven naar routinematige DNA-analyse voor elke patiënt en zoeken zo naar biomarkers die het effect op de therapie kunnen voorspellen.

Naast de therapie met Lu-177-PSMA, ontwikkelen wij therapie met alfastralers en fotodynamische therapie op basis van PSMA. Wij bieden ook therapie met Radium-223 aan.

MR-linac

MR-linac

Wij hebben een MR-linac beschikbaar, die radiotherapie geeft onder begeleiding van een MRI-scanner. Op basis van de live MRI-beelden kan de MR-linac de bestraling heel nauwkeurig op de juiste plek houden. De MR-linac past het radiotherapieplan aan op de veranderingen in de anatomie tijdens de behandeling. Dit zorgt voor een optimaal evenwicht tussen bestraling van de tumor en het sparen van de omliggende gezonde weefsels. MR-geleide radiotherapie zorgt voor een verhoging van de dosis in de tumor, een vermindering van de bijwerkingen, een vermindering van het aantal fracties (1-5x) en de behandeling van nieuwe klinische indicaties. De afdeling Radiation Oncology werkt samen met de Diagnostic Image Analysis Group, de afdeling Medical Imaging en het Radiotherapy and OncoImmunology Lab, om de MR-geleide radiotherapie-behandelingen en de uitkomsten daarvan verder te verbeteren. Ook neemt het Radboudumc deel aan een groot internationaal onderzoeksconsortium (The MR-linac Consortium) en een regionaal samenwerkingsverband (Zuid-Oost Nederland). Zo werken we samen aan evidence based introductie van deze nieuwe technologie.

Immunotherapie: Vaccinatie met dendritische cellen

We onderzoeken de rol van dendritische cellen in de afweer tegen verschillende vormen van kanker, waaronder prostaatkanker. We bestuderen de effectiviteit van deze therapie met dendritische cellen die een belangrijke rol spelen in immuunreacties. Als reactie op infectie of ontsteking, presenteren dendritische cellen fragmenten van ziekteverwekkers of kankercellen aan T-cellen in de lymfeknopen. Dit zijn de "killercellen" van het immuunsysteem. Door dit werk van de dendritische cellen zijn de T-cellen in staat kankercellen te herkennen en aan te vallen.

Op basis van deze dendritische cellen hebben we een vaccin tegen kanker ontwikkeld dat momenteel wordt onderzocht. Hierbij worden dendritische cellen bij de patiënt afgenomen en naar het laboratorium gebracht waar ze worden geladen met tumorfragmenten. Deze cellen worden vervolgens teruggebracht naar de patiënt, met als doel de T-cellen te activeren om de beoogde tumorcellen aan te vallen. Het idee van deze therapie is dat deze T-cellen tumorcellen in het lichaam aanvallen, met weinig bijwerkingen. Het vaccin verkeert nog in de onderzoeksfase, en is dus op dit moment nog niet beschikbaar als behandeling voor patiënten.

Immunotherapie: T-cel modulatie

De laatste jaren zijn veelbelovende resultaten geboekt bij immunotherapie van kanker, door gebruik van antilichamen om het immuunsysteem van het lichaam te activeren. Deze antilichamen blokkeren als het ware de rem op de werking van de T-cellen. Deze cellen staan bekend als de soldaten van ons immuunsysteem. Door blokkade van de rem stimuleren we het natuurlijke vermogen van T-cellen om tumorcellen te doden. Deze therapieën zijn goedgekeurd voor gebruik bij andere vormen van kanker, maar moeten hun potentieel bij urologische tumoren nog bewijzen. De afdeling Medische Oncologie werkt samen met farmaceutische bedrijven om doseringsschema's en nieuwe antilichaamvarianten te vergelijken en zo te komen tot behandelingen die effectief zijn en een aanvaardbaar profiel van bijwerkingen hebben.

Dosering van medicatie

Dosering van medicatie

Tyrosinekinaseremmers zijn nieuwe geneesmiddelen die kanker zeer specifiek bestrijden. Er bestaan al 15 soorten van deze remmers, gericht tegen verschillende soorten kanker, waaronder prostaatkanker. Deze remmers onderdrukken de tumorgroei, maar de patiënt moet dit soort medicatie dagelijks innemen. Dit kan een patiënt alleen volhouden als er geen ernstige bijwerkingen zijn. Daarom is het belangrijk om de juiste dosering van dit nieuwe type medicatie te onderzoeken.

Op de afdeling Farmacie ontwikkelen we een aangepaste behandeling voor tyrosinekinaseremmers. In de huidige standaardbehandelingsprotocollen krijgen alle patiënten dezelfde dosis. Het is echter onbekend of dit de optimale dosis met de minste bijwerkingen is voor elke patiënt. Door de concentratie van de werkzame stof van het medicijn in het bloed te meten, kan de dosering op basis van de bevindingen worden aangepast en krijgt de patiënt een behandeling op maat. Het Radboudumc ontwikkelt een meetmethode voor deze gepersonaliseerde aanpak.

Biobank Urologische Tumoren

Biobank Urologische Tumoren

In de Biobank voor Urologische Tumoren worden weefsel, bloed en urine van patiënten verzameld en opgeslagen in de loop van hun ziekte. We onderzoeken dit materiaal met innovatieve genetische analyses, moderne visualisatie van het tumorweefsel en het immuunsysteem, en aanvullende functionele modellen. De afdeling Medische Oncologie en het Laboratorium voor Experimentele Urologie werken samen om grote aantallen patiënten te groeperen op basis van hun tumorprofiel, en deze te koppelen aan gegevens over het resultaat van de behandeling. Dit stelt hen in staat de nauwkeurigheid van de diagnose te verbeteren en de optimale behandeling voor elke individuele patiënt te voorspellen, wat het klinisch resultaat sterk zal verbeteren.