SMARD-studie

Wat houdt het onderzoek in?

Het terugkeren van depressieve episodes (recidivering) is een probleem dat bij 50-75% van de mensen met depressie voorkomt. Recidieven van depressie veroorzaken veel leed, verlies van sociale rollen, improductiviteit en hoge kosten, naast risico op zelfmoord en een chronisch beloop.

Patiënten komen vaak pas in beeld als de depressieve episode zich weer volledig heeft ontwikkeld, ook als zij in een ‘signaleringsplan’ symptomen en gedragingen beschrijven die ze kunnen herkennen als een nieuwe depressie ontstaat. Het is daarom een grote uitdaging om dreigende recidiefdepressies vroegtijdig te herkennen.

Huidige behandelingen die terugval moeten verminderen grijpen niet of beperkt aan op de gedachtenprocessen die vermoedelijk tot (snellere) terugval leiden: piekeren (rumineren) en onbewuste, overmatige aandacht (bias) voor negatieve informatie of negatieve herinneringen. Uit ons eerdere onderzoek naar recidiverende depressie komt naar voren dat deze (onbewuste) gedachtenprocessen vaak aanwezig blijven bij mensen met een recidiverende depressie, ondanks ogenschijnlijk volledig herstel.

SMARD in de media

Beluister hier het interview met Eric Ruhe over het onderzoek.
Bekijk hier het item over de SMARD-studie uit het programma 'Geef om je Hersenen' van 27-3-2019.
Lees hier de blog van de bouwers (Q42) van SMARD.

3 Deelprojecten

Het SMARD-project bestaat uit 3 deelprojecten waarvan we momenteel voor de eerste 2 deelprojecten deelnemers zoeken:

BeHapp en dagboeken. Na een beginmeting gaan we de achtergrond-App BeHapp gegevens laten verzamelen zonder dat de proefpersoon er iets voor hoeft te doen. We vergelijken die gegevens met 3-maandelijkse telefonische follow-up metingen om recidieven vast te stellen. Met de gegevens en moderne statistische modellen gaan we individuele veranderingen in het dagelijks gebruik van de Smartphone opsporen en koppelen we dit aan de follow-upgegevens. Als we een recidief vermoeden starten we een nieuwe serie dagboekmetingen om de waarschuwing voor een recidief beter te kunnen onderscheiden van onterechte signalen.
Cognitieve training. We testen de al ontwikkelde cognitieve en aandachtstraining, ditmaal aangeboden via de SMARD-App, in een groep Nederlandse patiënten. We meten of er met de training veranderingen in de gedachtenprocessen (het piekeren en de aandachtsbias) optreden. Bij een deel van de deelnemers willen we deze verandering ook onderzoeken met behulp van twee hersenscans. Hiermee willen we proberen te voorspellen wie er het meeste effect gaat hebben van de training. Bij mensen die dat willen doen we ook in dit deelonderzoek 3-maandelijkse telefonische follow-up metingen. Dan is het gelijktijdig gebruik van de BeHapp App (zie hierboven) tijdens de follow-up mogelijk/wenselijk.
Testen van 'SMARD'. Uiteindelijk voegen we alles samen in het nieuwe recidiefpreventieprogramma ‘SMARD’. Om te onderzoeken of er met SMARD inderdaad 30% minder recidieven optreden, moeten we deze behandeling afzetten tegen de standaardbehandeling (met niet van echt te onderscheiden ‘nep’-training) in een gerandomiseerd onderzoek. Hoe dit programma er precies uit gaat zien wordt bepaald op basis van de uitkomsten van de eerdere twee deelonderzoeken; dit zal later op deze website worden aangegeven.

Voor wie?

Voor 2 deelprojecten van de SMARD-studie zoeken we deelnemers die:

in hun leven 3-maal (of vaker) een depressieve periode hebben doorgemaakt;
momenteel geen depressieve periode doormaken of veel depressieve (rest-)klachten hebben;
tussen de 18-65 jaar oud zijn;
regelmatig een smartphone gebruiken.

Doel van het onderzoek

Met dit onderzoek willen we de 3 technieken samenvoegen tot een nieuw en effectiever recidiefpreventieprogramma. We willen uiteindelijk de kans op terugval met 30% verminderen.

We willen de bruikbaarheid van een achtergrond-App (BeHapp) en herhaalde dagboekmetingen (op verschillende momenten tijdens een follow-up) onderzoeken, om te bekijken of we vroege signalen van een dreigend recidief eerder kunnen opvangen (i.p.v. signaleringsplannen).
We willen vormen van cognitieve en positieve aandachtstraining aanbieden (via de SMARD-App) om te onderzoeken of dit de kans op terugval verminderd.
We willen deze gegevens en trainingen gebruiken om op een geïndividualiseerde wijze terugval eerder te herkennen en de kans op terugval te verminderen.

Meer informatie en aanmelden

Mocht u zich willen aanmelden of meer informatie willen dan kunt u een e-mail sturen naar smard.psy@radboudumc.nl (graag uw telefoonnummer vermelden).

Privacy Policy

Lees hier het privacybeleid voor deze studie. In het Engels: Privacy Policy.