Leergang Mensgericht innoveren

Edith Rademaker intensive care neonatologie verpleegkundige Amalia kinderziekenhuis

‘Eigenlijk leerde ik pas tijdens deze leergang echt wat mensgericht innoveren inhoudt en welke waarde dat heeft voor patiënten. Zorgvernieuwing begint niet met een technologische gadget of andere slimme vondst. Het begint met een mogelijk probleem en een exacte analyse van dat probleem. En daarbij is de inbreng van collega-zorgverleners en vooral patiënten natuurlijk onmisbaar.

Tussen mei 2020 en mei 2022 was ik op de afdeling neonatologie betrokken bij een grootscheepse verbouwing die ook veel vernieuwing meebracht in de manier waarop wij zorg verlenen. We gingen van zaalverpleging naar single family rooms en kregen ook te maken met nieuwe alarmsystemen en slimme zorgtelefoons die het werk veel efficiënter maakten.

Aannames checken

Het leek mij vervolgens uitdagend om te beginnen bij de basis van innovatie, al vroeg ik me bij mijn inschrijving wel af waar dat ‘mensgericht’ nou precies voor stond. Het volgen van de leergang maakte dat duidelijk. Mensgericht houdt in dat je start met scherp krijgen van een probleem in de zorg. Je leert het probleem van alle kanten te bekijken en hoe je aannames altijd moet checken. Ervaart de patiënt een probleem echt op die manier? Is dit wel echt het probleem?

Ik ondervond dat met de innovatie die ik zelf inbracht. We wilden het aantal weigeringen op onze Neonatale Intensive Care Unit terugschroeven en hadden al een soort oplossingsrichting bedacht. Maar al snel bleek dat we eigenlijk geen zicht hadden op de oorzaak van de weigeringen. En zo kwamen we uit bij een heel andere oplossing.

Theorie en praktijk

De leergang bestaat uit zes bijeenkomsten, verspreid over zes maanden. Er is een theoretisch deel en een praktisch deel. In de theorie komt bijvoorbeeld financiering van innovatie langs. In het praktische deel kijk je samen met de andere deelnemers naar jouw traject en dat van anderen.

De inbreng van de sprekers en vooral van patiënten vond ik intrigerend. Zij zijn in de zorg toch echt de voornaamste stakeholders. Om de zorg vooral voor hen te verbeteren - of het nu gaat om een werkwijze of zelfs een werkcultuur die beter kan - kan ik de leergang iedereen aanbevelen.’

Evelien van Eeten SEH-arts Radboudumc

‘De leergang mensgericht innoveren van Health Innovation Labs kan je op alle vlakken verrijken. Dat merkte ik nadat ik de leergang volgde in 2022. Daarvoor werkte ik al aan innovatie in de acute zorg, met als resultaat het Landelijk Platform Zorgcoördinatie (LPZ), een applicatie om drukte op de SEH en beddencapaciteit inzichtelijk te krijgen.

Die innovatie ging allemaal echt razendsnel. Bovendien kwam covid midden in het proces om de hoek kijken. Het was echt hollen, zonder de kans om even stil te staan bij afwegingen en keuzes. Toen het rustiger werd, wilde ik meer weten over de theorie van succesvol en mensgericht, ik zocht handvaten en meer structuur.

Ik volgde het allereerste jaar van de leergang. Iedereen bracht een eigen innovatietraject mee. Mijn inbreng was een vernieuwing van de samenwerking en gegevensuitwisseling in de keten van acute zorg, van de 112-centrale tot de SEH en verder het ziekenhuis in.

Probleem en behoefte in kaart

De inbreng van alle sprekers in de leergang was enorm interessant, net als de samenwerking tussen de deelnemers. Met elkaar leer je nauwgezet het probleem en de behoefte in kaart te brengen. Dat vraagt vooral om luisteren en niet meteen denken in oplossingen. Dat is namelijk wel de neiging die vaak ontstaat.

Ik kwam er in mijn eigen innovatietraject achter dat elkaar opzoeken en leren kennen al enorm veel doet. Luisteren leverde wederzijds begrip en inzicht op. Andere, meer praktische oplossingen kwamen pas daarna, bijvoorbeeld in de vorm van een andere manier van gegevensoverdracht. Zo kunnen SEH-artsen en -verpleegkundigen nu de letterlijke tekst van een 112-melding zien en krijgen we de informatie al voordat de patiënt arriveert. Dit was eerder niet zo.

Essentie

Kleine stapjes zijn de essentie, dat heeft de leergang mij ook duidelijk gemaakt. En steeds weer checken; werkt de oplossing? Vervullen we de behoefte? Kan het nog beter? Kunnen we optimaliseren?

Persoonlijke ontwikkeling

Het mooie is ook deze HIL-leergang geen standaard leergang is, Je persoonlijke ontwikkelplan speelt een belangrijke rol. Ook zo komt het mensgerichte aspect van de leergang heel duidelijk in terug. De intervisie met

andere deelnemer is heel waardevol, net als het intermenselijke contact met allerlei collega’s.’

Kirsten de Haas verpleegkundig specialist Radboudumc

'Ik vond deze leergang heel waardevol en vooral heel erg inspirerend. Ik kwam eerder al in contact met Health Innovation Labs omdat zij een innovatie op de afdeling Longziekten van de het Radboudumc begeleidden. Dat ging over een vorm van telemonitoring bij COPD-patiënten. Ik was onderdeel van het team dat daarmee bezig was en kwam toen deze leergang tegen.

Ik werk bij het Radboudumc sinds 2018 en was in 2020 klaar met de opleiding tot verpleegkundig specialist. In 2024 volgde ik deze leergang. Wat ik heel tof vond, waren de vele sprekers vanuit Radboudumc én daarbuiten. Zij wijzen de deelnemers op de valkuilen rond innoveren, op de do's en don’ts. Je leert daarnaast diverse theoretische aspecten achter innoveren, wat heel bruikbaar is als kapstok voor elk innovatietraject.

Meteen in de praktijk

Het is heel erg praktijkgericht. Het interessante is dat iedereen zijn of haar eigen project meeneemt en je samen het geleerde meteen kan toepassen. Je kijkt veel met anderen mee en zij kijken met jou mee. Dat leverde echt heel veel inzichten op.

Verpleegkundig specialist

Ik vind de leergang mensgericht innoveren heel goed passen bij mijn werk, waarin je regelmatig te maken met krijgt met zorginnovaties. De leergang sluit goed aan bij het werk en de positie binnen de organisatie van de verpleegkundig specialist.

Zorgpad

Mijn eigen inbreng was een innovatietraject dat voortborduurt op de telemonitoring bij COPD. We hebben dat breder getrokken richting het opzetten van het zorgpad voor COPD.

Speeddates

Tijdens de leergang werden er speeddates georganiseerd met collega’s van verschillende disciplines. Ik sprak op die speeddates met collega’s van verschillende afdelingen binnen het ziekenhuis die ik anders nooit zou spreken. Zij stelden onverwachte en kritische vragen en gaven mij adviezen die mijn traject echt verder hielpen. Dat vond ik een van de meeste waardevolle elementen van de leergang, die ik collega’s in de zorg dus echt kan aanraden.’

Marye Boers-Sonderen internist oncoloog Radboudumc

‘Als internist oncoloog bij het Radboudumc behandel ik onder meer mensen met huidkanker. Daarbij kiezen we in de behandeling vaak voor immunotherapie. Ik ben de leergang mensgericht innoveren gaan doen toen wij vanuit de afdeling moesten stoppen met de thuistoediening omdat de kosten hoog opliepen. Ik wilde bekijken of er een andere manier is waarop we zorg dicht bij de patiënt kunnen leveren.

De thuistoediening was helemaal ingebed in de normale zorg voor de patiënt. Het was vooral een financiële kwestie die maakte dat we moesten stoppen. Het was gewoon te duur. De zoektocht naar een oplossing heb ik meegenomen naar de leergang. Ik heb die in maanden veel mental support ervaren van de mensen van Health Innovation Labs en van medestudenten. Het resultaat is een mooie innovatie waarmee ik nu nog steeds aan het werk ben.

Handen en voeten

Ik zie de leergang als een laagdrempelige manier om jezelf te ontwikkelen. Je kunt werken maken van vernieuwende ideeën en concrete stappen zetten met jouw specifieke idee. Je geeft handen en voeten aan dat idee. De ervaring die je opdoet, kan je ook in je dagelijkse werk tot grote hoogte brengen. Dat is geweldig.

Leukste moment

Het leukste moment was de eindpresentatie na afloop van de leergang. Dan presenteer je jouw zorginnovatie aan het publiek, onder wie in mijn geval medestudenten, collega’s en leden van de Raad van Bestuur. Dat vond ik best wel eng, maar je zet jezelf er wel mee in de kijker. Ik kreeg daarna ook erg leuke reacties van heel veel kanten. En het is goed om te zien dat de Raad van Bestuur op hoogte wil zijn van innovatieve ideeën.

Van klein tot groot

De leergang is voor iedereen die op het eigen werkgebied echt iets wil betekenen, of het nou gaat om een kleine aanpassing op de werkvloer of een kwaliteitsverbetering die patiënten echt gaan merken. Ik dacht eerst dat mijn idee niet groot genoeg was om een innovatie te noemen en dat je een echte Einstein moet zijn om écht te vernieuwen.

De leergang liet mij zien dat dat niet zo is. Elke zorgmedewerker kan bijdragen aan vernieuwing van een zorgproces of de ontwikkeling van een nieuw zorgproduct. Je denkt misschien dat jouw idee de wereld niet gaat veranderen, dat kan een drempel zijn. Maar door het aanbrengen van structuur in je idee, leert de leergang je toch iets voor elkaar te krijgen.’