Parkinson & Logopedie

Vraag 1

Logopedie bij de ziekte van Parkinson, wat houdt het in?

Logopedisten zijn betrokken bij het behandelen van:

• Spraakproblemen

• Slikproblemen

• Speekselproblemen

Bij de ziekte van Parkinson worden spraakproblemen het meest intensief behandeld door logopedisten. Slik- en speekselproblemen zijn vaak eenvoudig op te lossen: in een korte behandeling kan iemand met parkinson tips krijgen van een logopedist om dit soort problemen te verhelpen.

Vraag 2

Hoe zit het met spraakproblemen bij parkinson?

Spraakproblemen bij de ziekte van Parkinson kunnen zich als volgt uiten:

• Mensen gaan zachter spreken.
• Mensen gaan hees spreken.
• De spraak wordt mompelend.
• Er komt een versnelling in de spraak, mensen gebruiken dan als het ware geen spaties meer tussen de woorden.

Het kan erg vervelend zijn als je jezelf niet meer goed verstaanbaar kunt maken. Logopedisten onderzoeken wat er met de spraak gebeurt en kijken samen met jou naar mogelijke oplossingen. Wanneer je merkt dat mensen je regelmatig niet verstaan kun je zelf al proberen om wat luider te spreken. Dat kan in het begin voelen alsof je aan het schreeuwen bent, maar een positief resultaat opleveren. 

Vraag 3

Hoe helpt de PLVT-app bij spraakproblemen?

De PLVT techniek biedt hulp bij spraakproblemen. PLVT staat voor Picth Limiting Voice Treatment. Kort samengevat houdt dit in: spreek luid en laag. Door dit te doen kun je de spraakproblemen die je hebt als gevolg van parkinson al voor een groot deel overwinnen. 

Luid en laag leren spreken kan lastig zijn. Sinds kort is er een hulpmiddel om mensen hierbij te ondersteunenen: De PLVT-app. Deze app geeft direct feedback op hoe luid en hoe laag je spreekt. Een logopedist die geschoold is in de PLVT-app kan de app speciaal voor jou instellen. Een groene stip geeft vervolgens aan dat je luid genoeg spreekt. Als de stip in het midden van het beeld staat, betekent het dat je spreekt op de toonhoogte die de logopedist voor jou heeft ingesteld.

Vraag 4

Hoe zit het met slikproblemen bij parkinson?

Bij slikproblemen zijn mensen niet meer in staat om voeding en vocht volledig in de slokdarm terecht te laten komen. Dat wil zeggen dat er net een druppeltje of een kruimeltje kan overlopen in de luchtpijp met hoesten en tranende ogen als gevolg. Slikproblemen maken dat mensen niet meer lekker en gemakkelijk eten wat weer gewichtsverlies als gevolg kan hebben. Het is dus belangrijk om hier iets aan te doen. Een logopedist kan helpen bij slikproberen door te onderzoeken waar het precies mis gaat en wat er aangepast kan worden. Dit hoeven niet meteen maaltijdaanpassingen te zijn, maar kunnen ook kleine ingrepen zijn. Bijvoorbeeld door te letten op een rechte houding (een voorovergebogen houding maakt het moeilijker om eten en drinken richting de keel te sturen) en te focussen op het slikken (dubbeltaken kunnen het doorslikken van eten bemoeilijken). Verslikken en slikproblemen komen vaak pas voor in een latere fase van de ziekte van Parkinson. 

Dunne dranken

Slikproblemen komen vaak voor bij de inname van dunne dranken als water, koffie of thee. Dat komt doordat deze dranken snel doorlopen richting de keel, waardoor er ook snel een slikbeweging moet worden ingezet. Bij dikkere substanties als yoghurt of vla gaat dit proces langzamer en is er meer tijd om je op het slikken voor te bereiden. 

Vaste voeding

Slikproblemen kunnen ook voorkomen bij vaste voeding, bijvoorbeeld bij een stukje vlees. Dit heeft te maken met kauwen. Door te weinig of te kleine kauwbewegingen als gevolg van parkinson kan het lastig zijn om vaste voeding net zo goed te kauwen als vroeger. 

Vraag 5

Hoe zit het met speekselverlies bij parkinson?

Mensen met de ziekte van Parkinson slikken minder vaak automatisch hun speeksel door. Hierdoor blijft er meer speeksel achter in de mond. In combinatie met een voorovergebogen houding en minder beweging in het gezicht en lippen kan dit leiden tot speekselverlies. Een logopedist kan kijken wanneer speekselverlies het meest voorkomt, dat kan bijvoorbeeld zijn tijdens het tv kijken of het lezen van de krant. Een advies zou vervolgens kunnen zijn om te letten op de leeshouding of om te proberen om tijdens elk reclameblok te slikken. Op deze manier vaker slikken koppelen aan bepaalde momenten kan helpen om speekselverlies tegen te gaan.

Vraag 6

Waar en hoe vind ik een geschikte logopedist?

Bespreek klachten op het gebied van spraak, slikken of speeksel met je neuroloog. Deze kan je verwijzen naar een logopedist. Via www.parkinsonzorgzoeker.nl kun je zien welke logopedisten er bij jou in de buurt zitten.

Blog App helpt parkinson-patiënten verstaanbaar te spreken.

In de serie ‘eHealth op de werkvloer’ spreekt SmartHealth met zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met eHealth-toepassingen. Deze week: Bert de Swart, UHD, logopedist en spraak- en taalpatholoog en tevens lector Neurorevalidatie, en Selma de Wit, onderzoeker en logopedist in het Radboudumc in Nijmegen.

Een blog van SmartHealth, lees hier de volledige blog.