Transgenderzorg
In het Radboudumc helpen we kinderen, jongeren en volwassenen die het idee hebben dat het geslacht waarmee zij geboren zijn niet past bij wie zij zijn. Deze zorg noemen we transgenderzorg.
lees meerTransgenderzorg
Bij het Radboudumc helpen we kinderen, jongeren en volwassenen die het idee hebben dat het geslacht waarmee zij geboren zijn niet past bij wie zij zijn.
Hoe helpen we?
Met ons team helpen we kinderen, jongeren en volwassenen, die vragen hebben over hun genderidentiteit. Samen onderzoeken we of een medische behandeling de beste oplossing is voor wat iemand op dat moment nodig heeft.
-
In onze zorg vinden we de volgende kernwaarden belangrijk. Hier mag je ons op aanspreken.
-
- Dit doen we door:
- Respectvol te zijn, ook in ons taalgebruik: Iedereen (ongeacht de genderdiversiteit) is welkom bij ons expertisecentrum en we spreken mensen die bij ons komen aan zoals zij dit willen. Samen met Transvisie en Transgender Netwerk Nederland (TNN) zetten we ons in om het stigma/taboe rond genderincongruentie te doorbreken.
- De mens centraal te stellen: we begeleiden mensen met hun hulpvraag en betrekken naasten waar nodig. Bij kinderen of adolescenten spelen ouders en het gezin een belangrijke rol in dit proces.
- Hulp te bieden op verschillende vlakken: Hoewel we ons vooral richten op de medische behandeling, houden we oog voor overige hulpvragen. We besteden in elk geval aandacht aan de psychische, lichamelijke, seksuele en sociale gezondheid. Bij kinderen en adolescenten is de ontwikkeling extra belangrijk en bij volwassenen schenken we aandacht aan hun ontwikkelingsgeschiedenis. We helpen daar waar dat nú nodig is en kijken vooruit naar mogelijke moeilijke keuzes in de toekomst.
- Dit doen we door:
-
- Dit doen we door:
- Samen te beslissen: Elke stap in het traject maken we in overleg met de persoon om wie het draait. Bij elke zorgvraag kijken we of deze hoort bij de transgenderzorg van ons expertisecentrum. Als dat niet zo is bespreken we of er andere mogelijkheden zijn. Tijdens de diagnosefase stellen we vast wat iemands zorgvraag is en op basis daarvan bepalen we samen of een hormonale en/of chirurgische behandeling de beste optie is. Zo’n behandeling vindt plaats in combinatie met psychologische en psychosociale behandeling en ondersteuning.
- Met meerdere zorgverleners klaar te staan: een team van psychologen, psychiaters, endocrinologen, gynaecologen, chirurgen, seksuologen en verpleegkundigen werkt samen om de beste zorg te bieden. Waar nodig betrekken we nog andere specialisten.
- Samen te werken met betrouwbare partners: Waar mogelijk werken we samen met zorgverleners buiten het Radboudumc zodat zorg zo dicht mogelijk bij huis geleverd kan worden.
- Dit doen we door:
-
We willen de beste zijn op het gebied van:
- Kwaliteit. Dit uit zich op veel manieren, zoals: we voldoen aan de kwaliteitsstandaarden die gelden voor transgenderzorg, we stemmen de zorg af op de individuele behoeften van betrokkenen, we besteden veel aandacht aan de beste manier om iemands leefstijl aan te laten sluiten op het medische traject.
- Innovatie/Onderzoek: Met behulp van onderzoek en innovaties verbeteren we onze zorg doorlopend.
- Toetsen en verbeteren: We volgen de uitkomsten van onze zorg om na te gaan of het ergens beter kan. Daarvoor vragen we de mening en ervaring van betrokkenen en stellen onze zorg bij waar dat nodig is. Hierbij betrekken we ook nieuwe kennis uit wetenschappelijk onderzoek.
- Scholing. Ons team wordt voortdurend bijgeschoold en we delen nieuwe kennis ook met andere partners waarmee we samenwerken.
- Open en toetsbaar. We leggen afspraken duidelijk vast in iemands elektronisch patiëntendossier (EPD) en delen deze afspraken regelmatig met iemands verwijzer en met de persoon zelf. Ook werken we samen met belangenorganisaties en laten we mensen met genderincongruentie meepraten over toekomstgerichte beslissingen.
Voor verwijzers
Informatie voor kinderen/jongeren
Genderincongruentie
Wanneer je het idee hebt dat het geslacht waarmee je geboren bent niet past bij wie je bent of hoe je wilt zijn, spreken we over genderincongruentie. Er kan dan veel op je afkomen. In het Radboudumc helpen we je daarbij.
naar het behandeltrajectBehandelingen transgenderzorg voor kinderen/jongeren
Bekijk alle behandelingen waarvoor je in het Radboudumc terecht kunt.
lees meerWachttijd transgenderzorg voor kinderen/jongeren
In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg. Dit betekent dat je op dit moment na verwijzing moet wachten voordat je de eerste afspraak hebt.
lees meerWachttijd transgenderzorg voor kinderen/jongeren
In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg. Dit betekent dat je na verwijzing moet wachten voordat je de eerste afspraak hebt. Dit komt omdat er veel kinderen en jongeren zijn die zich afvragen of hun geslacht past bij hoe ze zich voelen.
Wachttijd neemt toe
Het aantal kinderen en jongeren dat vragen heeft over de genderidentiteit neemt toe. Daardoor groeit ook het aantal aanmeldingen voor onze zorg en wordt de wachttijd langer. We doen ons best om de wachttijd zo kort mogelijk te houden, maar willen wel ieder kind de aandacht geven die het nodig heeft. Dit kost tijd én de inzet van de juiste zorgverleners.
Verwezen door je (huis)arts.
Wanneer je doorverwezen bent door je huisarts (of een andere arts) nodigen we je uit op volgorde van doorverwijzing. De wachttijd is zo afhankelijk van het moment waarop je doorverwezen bent en hoeveel aanmeldingen we krijgen. Iedere maand maken we een nieuwe inschatting van de wachttijd. De wachttijd die je op onze website vindt, is dus de actuele wachttijd.
Informatie voor (jong)volwassenen
Genderincongruentie
Wanneer u ontevreden bent met het geslacht waarmee u geboren en opgegroeid bent, spreken we over genderincongruentie. Uw gender past niet bij hoe u zich voelt en hoe u zich wilt uiten. In het Radboudumc helpen we u daarbij.
naar het behandeltrajectBehandelingen transgenderzorg voor (jong)volwassenen
Bekijk alle behandelingen waarvoor u in het Radboudumc terecht kunt.
lees meerWachttijd transgenderzorg voor (jong)volwassenen
In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg voor volwassenen. Dit betekent dat u op dit moment na verwijzing 3 jaar moet wachten voordat u de eerste intake heeft.
lees meerWachttijd transgenderzorg voor (jong)volwassenen
In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg voor volwassenen. Iedereen die verwezen wordt, komt in volgorde van aanmelding op onze wachtlijst te staan. Door de vele aanmeldingen is de wachttijd voor een intake inmiddels ongeveer 150 weken.
Gedurende de wachttijd
Gedurende de wachttijd vragen wij u zich al voor te bereiden op een medisch traject bij het Radboudumc door psychische hulp te zoeken bij u in de buurt. Met een psycholoog kunt u bijvoorbeeld uw vragen rondom genderidentiteit bespreken (wat voelt u, wat wilt u), leren praten over transgendergevoelens (ook binnen het gezin) of hulp krijgen bij psychische problemen zoals depressie of angstklachten. Dit kan helpen om het traject bij het Radboudumc te versnellen zodra u aan de beurt bent, maar u krijgt hiermee geen voorrang op de wachtlijst. De indicatiestelling voor het medische behandeltraject vindt in het Radboudumc plaats. Uw psycholoog kan bij vragen contact met ons opnemen.
Wachttijd voor operaties
Voordat u een operatie kunt ondergaan, heeft u een intakegesprek om uw wensen en mogelijkheden te bespreken. Afhankelijk van het type operatie vindt dit gesprek plaats bij een physician assistant of plastisch chirurg.
Intakegesprekken voor operaties
- Vaginaplastiek, vulvaplastiek, verwijderen zaadballen, mastectomie
Intakegesprek bij de physician assistant: 2 tot 3 maanden wachttijd. - Feminisatie, borstvergroting (augmentatie), phalloplastiek, metaïdoioplastiek
Intakegesprek bij de plastisch chirurg: 11 tot 12 maanden wachttijd.
Operaties
Indien u voldoet aan alle voorwaarden die gesteld zijn voor een operatie, komt u op de wachtlijst.
- Wachttijd voor de operatie: 10 tot 12 maanden.
Wachttijd tussen 2 operaties
In sommige gevallen is het mogelijk operaties te combineren, bijvoorbeeld een vaginaplastiek in combinatie met een feminisatie. Dit kunt u bespreken met de chirurg. Wanneer er geen combinatie mogelijk is, zit er tussen 2 ingrepen een periode van 6 tot 12 maanden. In die periode kunt u herstellen van de eerdere operatie en heeft u afspraken op de polikliniek zodat we uw herstel kunnen volgen. Pas als alles goed genezen is plannen we een volgende ingreep.
Meer informatie
Genderidentiteit, genderexpressie en non-binariteit
Niet ieder kind voelt zich jongen of meisje, en niet ieder volwassene voelt zich man of vrouw. Hier gaat genderidentiteit over. Genderidentiteit beschrijft het gevoel wat iemand heeft bij het eigen lichaam. Dit is onafhankelijk van iemands biologisch geslacht. Het biologisch geslacht zijn de geslachtsdelen waar mee iemand geboren is. Er zijn ook mensen, die geboren worden met een variatie in het biologische geslacht.
lees meerGenderidentiteit, genderexpressie en non-binariteit
Niet ieder kind voelt zich jongen of meisje, en niet ieder volwassene voelt zich man of vrouw. Hier gaat genderidentiteit over. Genderidentiteit beschrijft het gevoel wat iemand heeft bij het eigen lichaam. Dit is onafhankelijk van iemands biologisch geslacht. Het biologisch geslacht zijn de geslachtsdelen waar mee iemand geboren is. Er zijn ook mensen, die geboren worden met een variatie in het biologische geslacht. Bij hen is na de geboorte niet altijd duidelijk of er sprake is van een jongen of een meisje. Dit noemen we ook wel intersekse. Hoe iemand uiting geeft aan de genderidentiteit noemen we genderexpressie. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met hoe iemand zich kleedt of hoe iemand zich gedraagt. Dat kan ’typisch meisje’ of ’typisch jongen’ zijn maar hierin zijn allerlei variaties mogelijk. Iemand bepaalt zelf wat bij diegene past.
Binnen ons expertisecentrum is iedereen welkom ongeacht de genderidentiteit, biologisch geslacht en genderexpressie. Als iemand zich geen man of vrouw voelt, spreken we van non-binair. Non-binaire personen voelen zich een beetje jongen/man en meisje/vrouw, of juist geen van beiden. Of zij voelen zich soms jongen/man en soms meisje/vrouw. Dit heet genderfluïde. Iemand ‘vloeit’ als het ware van de ene naar de andere genderidentiteit. Anderen voelen zich geen jongen/man maar ook geen meisje/vrouw. Zij voelen zich genderloos en of agender.
Omdat iedere persoon zich anders voelt en anders gedraagt, uit ook iedereen dit anders. Bij het Radboudumc kunnen non-binaire of gender neutrale personen terecht. In overleg krijgen zij de begeleiding die zij willen. Wij bieden altijd zorg op maat: we kijken wie u bent en wat u nodig heeft en daar stemmen we onze begeleiding op af.
Ontdekken van je gender
klik op de afbeelding voor een groter formaat
Gender is iets waarvan iedereen denkt dat ie het snapt, maar voor de meesten is het ingewikkeld. Gender is niet binair, het is niet of/of. Vaak is het en/en. Een beetje hiervan en een beetje daarvan.
Genderzorg Advies Raad
Voor onze transgenderzorg hebben we een Genderzorg Advies Raad met inhoudsdeskundigen opgericht. Deze bestaat uit betrokkenen zelf (ervaringsdeskundigen) en hun naasten; meestal ouders. We gaan regelmatig met hen in gesprek over onderwerpen rondom transgenderzorg. Dankzij hen weten we wat betrokkenen zélf belangrijk vinden en waar hun behoefte ligt.
lees meerGenderzorg Advies Raad
Voor onze transgenderzorg hebben we een Genderzorg Advies Raad met inhoudsdeskundigen opgericht. Deze bestaat uit betrokkenen zelf (ervaringsdeskundigen) en hun naasten (meestal ouders). We gaan regelmatig met hen in gesprek over onderwerpen rondom transgenderzorg. Dankzij hen weten we wat betrokkenen zélf belangrijk vinden en waar hun behoefte ligt. Dit helpt ons om onze zorg continu te verbeteren. De Genderzorg Advies Raad bestaat al sinds 2019, toen we gestart zijn met transgenderzorg.
Wat doet de Genderzorg Advies Raad?
De taken van de leden van de Genderzorg Advies Raad zijn:
- 2 tot 4 keer per jaar nemen zij deel aan een bijeenkomst met leden van het Expertisecentrum Geslacht & Gender.
- Ze hebben een actieve inbreng bij discussies rondom landelijk en internationaal beleid.
- Ze zijn beschikbaar per mail voor vragen rondom transgenderzorg.
Deelnemers aan de Genderzorg Advies Raad doen dit op persoonlijke titel en vrijwillig. Zij krijgen hier geen vergoeding voor. Wel vergoeden we eventuele reiskosten.
Meedoen of vragen?
Betrokkenen die bij het Radboudumc onder behandeling zijn en/of hun ouders die deel willen nemen in onze Genderzorg Advies Raad zijn van harte welkom. Laat het ons weten tijdens uw eerstvolgende afspraak of mail ons: genderzorgadviesraad.akz@radboudumc.nl. Ook voor vragen, tips en adviezen kunt u ons mailen.
Zelfmedicatie
We raden het gebruik van hormoonmedicatie zonder begeleiding van een arts af. De medicatie kan negatieve effecten hebben op de gezondheid. Laat het je arts weten als je zelfmedicatie gebruikt of hebt gebruikt.
lees meerZelfmedicatie
Uit meerdere onderzoeken komt naar voren dat transpersonen regelmatig zelf hormoonmedicatie zoals testosteron of oestrogenen gebruiken zonder voorschrift en/of controle van een arts. De NOS plaatste hier een nieuwsbericht over. We realiseren ons dat deze ontwikkeling voortkomt uit de wachtlijsten, die erg lang zijn. Toch raden wij het gebruik van hormoonmedicatie zonder begeleiding van een arts ten zeerste af.
Hormoonbehandeling bij jongeren kan soms onbedoelde negatieve effecten hebben op de lengtegroei en de puberteitsontwikkeling en kan tot trombose of hart- en vaatziekten leiden. Dit laatste geldt ook wanneer iemand met zelfmedicatie start op volwassen leeftijd. Daarnaast kan het grote gevolgen hebben voor de mentale gezondheid en vruchtbaarheid. Voor een effectieve en veilige behandeling met hormonen is het daarom belangrijk dat er een plan op maat gemaakt wordt. Het is bijvoorbeeld van belang om mee te wegen hoe oud de persoon is, ziektes die in een familie voorkomen, of medicatie die iemand al gebruikt. Daar is een arts voor nodig die van persoon tot persoon beoordeelt wat de beste aanpak is en de behandeling kan begeleiden.
Laat het je arts altijd weten als je zelfmedicatie gebruikt of hebt gebruikt.