Kankerpreventie

Kans op kanker verkleinen

Gezond leven

Kanker overkomt je. Kanker kan je ook treffen wanneer je heel erg gezond leeft. Maar het risico om kanker te krijgen kunnen we meer zelf beïnvloeden dan we denken. We weten dat het helpt om niet te roken, omdat dit bijvoorbeeld het risico op longkanker verlaagt. We weten dat het helpt om ons te beschermen tegen UV-straling, omdat dit het risico op huidkanker verlaagt.

Minder bekend is dat ook overmatig alcoholgebruik, ongezonde voeding, te weinig bewegen en overgewicht invloed hebben op het krijgen van kanker. Wetenschappers hebben uitgerekend dat we met een gezondere leefstijl ten minste 30% van de kanker kunnen voorkomen. 

Bescherming tegen virussen

Bij 15 tot 20% van alle kankerpatiënten is een infectie met een virus de aanleiding voor het ontstaan van kanker. De meeste mensen worden op enig moment in hun leven besmet met een tumorvirus. Meestal is het lichaam zelf in staat dit virus op te ruimen. Bij een klein percentage mensen gebeurt dit niet, waardoor het virus op de lange termijn (een voorstadium van) kanker kan veroorzaken. Om dit te voorkomen, kunt u zich tegen besmetting van een aantal van deze virussen beschermen. Er zijn vaccinaties beschikbaar tegen het humaan papillomavirus (HPV) dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken en het hepatitis B-virus dat leverkanker kan veroorzaken.

Blootstelling aan schadelijke stoffen

Langdurige of intensieve blootstelling aan bepaalde stoffen kan onherstelbare schade aan het lichaam veroorzaken, waaronder kanker. Deze stoffen worden carcinogene, mutagene en reproductietoxische (CMR) stoffen genoemd. Als u vermoedt dat u op uw werkplek een verhoogd risico loopt op blootstelling aan een CMR-stof, informeer dan bij uw werkgever naar de maatregelen die blootstelling aan deze stoffen kunnen vermijden of verlagen. Ook kunt u kijken op de website van het RIVM.

Vroegtijdige ontdekking van kanker

Alert zijn

Alert zijn betekent dat u de mogelijke symptomen van kanker in de gaten houdt en bij aanhoudende of terugkerende klachten contact opneemt met uw huisarts. Daarmee vergroot u de kans op een vroegtijdige ontdekking van kanker en beperkt u de gevolgen van ziekte en behandeling. Klachten die op de aanwezigheid van kanker kùnnen wijzen zijn:

• nieuwe of veranderende moedervlekken;
• een verdikking of bobbel(tje) ergens in uw lichaam, bijvoorbeeld in de borst, zaadballen, hals, oksel of lies, die niet in enkele weken minder wordt of verdwijnt;
• een schilferend plekje of bobbeltje op uw huid, dat niet in enkele weken minder wordt of verdwijnt;
• blijvende heesheid of hoest, eventueel met bloed in opgehoest slijm;
• slikklachten, die niet in enkele weken minder worden of verdwijnen;
• bij de vrouw: ongewoon vaginaal bloedverlies of abnormale afscheiding tussen twee menstruaties of na de overgang;
• bij de man: pijn of veranderingen aan de zaadballen, zoals zwelling of verharding;
• een blijvende verandering in de stoelgang zonder aanleiding, bloedverlies en/of slijm bij ontlasting;
• moeilijker kunnen plassen, vaker moeten plassen, pijn bij het plassen of bloed in de urine;
• gewichtsverlies zonder aanleiding.

Als u last hebt van één of meerdere van deze klachten, hoeft dit niet te betekenen dat u kanker hebt. Wel is het belangrijk dat u in dit geval contact opneemt met uw huisarts.

Bevolkingsonderzoek

Met bevolkingsonderzoek kan men een bepaalde kankersoort in een vroeg stadium opsporen. Door deel te nemen aan bevolkingsonderzoek vergroot u de kans op vroegtijdige ontdekking en genezing van kanker. Iedereen die op basis van leeftijd een verhoogd risico loopt op (een voorstadium van) kanker, krijgt via het RIVM een uitnodiging voor bevolkingsonderzoek. Er zijn bevolkingsonderzoeken voor borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. 
 

Erfelijke kanker

Bij erfelijke aanleg voor kanker heeft iemand een grote kans (soms wel 80%) om kanker te krijgen op een vaak ongebruikelijk jonge leeftijd. Ongeveer 5 tot 10% van alle mensen met kanker heeft een erfelijke vorm. Erfelijke kanker is dus zeldzaam. In het Radboudumc willen we een verhoogd risico op erfelijke kanker sneller kunnen herkennen, zodat we onze behandelingen kunnen verbeteren en kanker bij familieleden kunnen voorkomen. Op de Polikliniek Familiaire Tumoren kunnen mensen met een (mogelijk) erfelijke vorm van kanker in de familie terecht voor advies, onderzoek en eventueel behandeling.

Erfelijkheidsonderzoek

Hoogleraar erfelijke kanker Nicoline Hoogerbrugge wil de gezondheid van mensen verbeteren door middel van erfelijkheidsonderzoek. 

Informatiefilmpjes

Borstkanker in de familie: en dan? 
Darmkanker in de familie, wat nu?