Borstvoeding

De lactatiekundige

De meeste moeders zullen weinig problemen ondervinden bij het geven van borstvoeding. Soms zijn er echter bijzondere omstandigheden of doen zich problemen voor waarbij specifieke kennis en ervaring nodig is. Een lactatiekundige is hiervoor opgeleid en kan je adviseren en begeleiden als er problemen ontstaan bij het geven van borstvoeding.

De lactatiekundige kan worden ingeschakeld bij:

• Voorlichting en advies met betrekking tot borstvoeding
• Pijnklachten
• Problemen bij het aanleggen van de baby
• Onvoldoende melkproductie en of te veel melkproductie
• Onvoldoende groei van de baby
• Vroeggeboorte
• (Terugkerende) borstontstekingen
• Afkolven van moedermelk
• Medicatiegebruik
• (zwanger van) een kindje met een aangeboren aandoening

Hoe kom je in contact met de lactatiekundige:
Je kunt contact opnemen met de lactatiekundige via de verpleegkundige van de afdeling waar jij of jouw kind op dat moment verblijft.

Bereikbaarheid

In overleg wordt een dag en tijdstip afgesproken voor het consult.
De lactatiekundige is van 7.30 uur tot 16.00 uur aanwezig op:

• maandag
• dinsdag
• donderdag 
• vrijdag

Kosten

Wanneer jij en/of je baby opgenomen zijn in het ziekenhuis dan kan je kosteloos gebruik maken van de adviezen en begeleiding van de lactatiekundige.

Wanneer jij en je baby niet (meer) zijn opgenomen in het ziekenhuis dan verwijzen we je graag naar www.nvlborstvoeding.nl hier vindt je gegevens over lactatiekundigen bij jou in de buurt. De meeste zorgverzekeraars vergoeden de lactatiekundige zorg geheel of gedeeltelijk vanuit de aanvullende verzekering.
De lactatiekundige moet dan aangesloten zijn bij de NVL. Informeer in je verzekeringspolis of bij je verzekeraar of je lactatiekundige zorg vergoed krijgt. Een lijst van verzekeraars die lactatiekundige hulp vergoeden, vindt je op bovenstaande website.

Let op: soms vergoedt de zorgverzekering alleen een consult na doorverwijzing van uw huisarts, verloskundige of het consultatiebureau.

Leefgewoonten

Je kunt je borsten 1 keer per dag wassen met water, maar zonder zeep. Het gebruik van zeep verstoort namelijk de natuurlijke weerstand van je huid. Het is belangrijk dat je een goed steunende voedings-BH draagt. Komt er tussen de voedingen door melk uit je borsten, gebruik dan katoenen zoogkompressen zonder plastic laagje. Verschoon de zoogkompressen regelmatig. Als je pijnlijke tepels hebt, maak ze dan schoon met water en een watje. Smeer je tepels, als ze droog zijn, in met een dun laagje zalf, bijvoorbeeld Medela PureLan.

Eten en drinken

Gezond eten en drinken tijdens het geven van borstvoeding is belangrijk. Het Voedingscentrum adviseert normale voeding volgens de voedingsschijf met als extra: 1 glas melk of plak kaas, 1 sneetje brood, 1 aardappel en ½ liter vocht. De extra energie die nodig is om borstvoeding te geven, wordt al tijdens de zwangerschap opgeslagen. We adviseren om iedere dag extra vitamine D in te nemen. Geef je jouw baby naast borstvoeding ook zuigelingenvoeding, dan moet je de hoeveelheid vitamine D hierop aanpassen.

Soms wordt gezegd dat je voedingsmiddelen, zoals uien en prei, niet mag eten in de periode dat je borstvoeding geeft. Dit is niet waar. Sommige baby’s reageren wel op bepaalde voedingsmiddelen. Je kunt uitproberen op welke dingen je baby reageert. Het is belangrijk om te variëren met je voeding.

Als je begint met borstvoeding geven is het goed om je zelf aan te wennen een extra glas vocht te drinken bij iedere voeding. Later kun je gewoon naar behoefte drinken. Houd rekening met het volgende:

• Alcohol komt in moedermelk terecht. Als je toch wil drinken, drink dan maximaal 1 glas bier of wijn direct na een voeding. Wacht vervolgens 3 uur tot je de volgende voeding geeft.
• Cafeïne kan baby’s prikkelbaar maken. Cafeïne zit in koffie, maar ook in thee, chocolade en cola. Drink en eet dus niet te veel dingen waar cafeïne in zit.
• Roken. Nicotine is ongezond voor moeder en kind. Bovendien verhoogt het de kans op wiegendood. Ook remt roken de toeschietreflex en verandert het de samenstelling van de moedermelk.
• Gebruik geen verdovende middelen.
• Gebruik geen medicijnen zonder te overleggen met de arts of verloskundige. Een enkele paracetamol mag je wel zonder overleg innemen.

Je houding tijdens het voeden

Je kunt zelf het beste beoordelen in welke houding je prettig kunt voeden. Er zijn verschillende houdingen mogelijk.

Liggend op je zij

Ga zo ontspannen mogelijk op je zij liggen, trek het hoofdkussen stevig op je schouder. Je kunt eventueel ook nog een kussen in je rug en tussen je benen leggen. Zorg dat je onderste arm om de baby heen ligt of leg je arm onder je hoofd en het hoofdkussen. Leg je baby met zijn of haar beentjes dicht tegen je aan en met het buikje tegen jouw buik. Maakt de baby zoek- en hapwegingen, dan breng je hem of haar met je andere hand zachtjes naar je toe. Met een opgerolde handdoek of een dekentje in zijn of haar rug blijft je baby goed op de zij liggen.

Zittende houding

Hierbij zit je rechtop en ontspannen. Ga bij voorkeur in een stoel met een armleuning zitten. Zo kun je de baby met je arm ondersteunen. Een kussen op schoot of half op de leuning geeft je arm ondersteuning. Zo voorkom je dat de baby gaat ‘hangen’ en de tepel uit zijn of haar mondje glijdt of jouw tepels beschadigen.

Zittend met de baby onder je arm

In deze houding leg je jouw baby op een groot kussen naast je, met zijn of haar beentjes onder je arm door. Je ondersteunt het hoofdje en de rug met je onderarm. Zodra de baby gaat happen breng je zijn of haar mondje dicht naar je toe. Deze houding is vooral geschikt voor vrouwen met zware borsten of vlakke tepels, bij baby’s die moeilijk drinken of bij stuwing en na een keizersnede.

Liggend op je rug

Bij heftig toeschieten van de melk en te grote melkproductie kan eventueel liggend op je rug de voeding wat rustiger verlopen. Je gaat ontspannen liggen met kussens onder je hoofd en eventueel schouders. Je legt jouw baby met zijn of haar buikje op jouw buik of op een kussen naast je. Met je hand ondersteun je het voorhoofd van jouw baby, zodat zijn of haar neus niet in je borst zakt.

Problemen bij het geven van borstvoeding

Stuwing

In de eerste dagen na de bevalling treedt vaak stuwing in de borsten op. Dit is normaal, maar kan zeer pijnlijk zijn. Het verdwijnt weer na enkele dagen. Vaak aanleggen en warmte, warme doeken of een warme douche, kunnen de pijn verminderen. Je mag hier ook paracetamol voor gebruiken.

Borstontsteking

Als rode, harde plekken niet meer verdwijnen na de voeding, dan loop je kans op een borstontsteking. Neem dan vooral veel rust, voed en/of kolf vaker en masseer de pijnlijke/rode plek tijdens het voeden of kolven. Dit doe je door licht over de borst te strijken van de tepel af. Daarnaast kan het volgende helpen:

• Probeer tijdens het voeden borstcompressie toe te passen (indrukken van de borst)
• Koel na de voeding de borst 10 minuten met ijs. Wacht 20 minuten en koel de borst opnieuw. Doe dit 3 keer.
• Om het ongemak te verminderen mag je 4 keer per dag paracetamol (1000 mg) innemen, of 3 keer per dag ibuprofen (400 mg).

Heb je de volgende symptomen: een grieperig, rillerig gevoel, hoofdpijn, spierpijn, pijnlijke borst en (hoge) koorts, dan heb je waarschijnlijk een borstontsteking. Waarschuw de huisarts als de klachten na 48 uur niet verminderen.

Tepelkloven

Tepelkloven kunnen ontstaan als de baby niet goed is aangelegd. Verkeerd zuigen veroorzaakt dan een kloofje, wondje of blaar. Leg je baby opnieuw aan en begin met de minst pijnlijke kant. Laat de baby de tepel goed in de mond nemen.

Andere problemen

Er kunnen ook andere problemen ontstaan, zoals bijvoorbeeld vlakke tepels, darmkrampjes, voedselovergevoeligheid of -allergie of dat de baby te weinig groeit. Je kunt daarover advies vragen aan de lactatiekundige, kraamhulp of één van de patiëntenverenigingen.