'Doorgaan is makkelijker dan stoppen'

Passende zorg. Het is hét centrale begrip in het nieuwe Integraal Zorgakkoord, waar we samen voor getekend hebben. Maar het is een breed begrip, en ik denk dat het cruciaal is dat we het met elkaar praktisch houden en concreter maken, waar we nu eigenlijk samen voor gaan. Voor mij betekent het dat de zorg voor onze patiënten meer toegevoegde waarde krijgt. Dat klinkt voor de hand liggend en als randvoorwaarde. Maar laten we eerlijk zijn en kritisch naar onszelf kijken: soms bieden we toch echt nog zorg die niet van toegevoegde waarde is voor de patiënt.

Een voorbeeld: de maagzuurremmers. Negentig procent van de patiënten die voor een lange periode maagzuurremmers voorgeschreven krijgen van hun huisarts, heeft daar geen indicatie (meer) voor volgens de richtlijn Maagklachten. Dat bleek onlangs uit onderzoek van het Radboudumc en het Nivel in samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Het blijkt een uitdaging om daar iets in te veranderen. Maagzuurremmers zijn natuurlijk uiteindelijk passend voor patiënten die het terecht nodig hebben, maar worden nu te vaak niet-passend voorgeschreven en herhaald. Een ander voorbeeld: de opioïden. Ook hier zien we dat deze, hoewel initieel passend voorgeschreven, onnodig verzanden in het systeem van herhaalrecepten en daarmee in veel gevallen uiteindelijk niet-passend worden.

Doorgaan is vaak makkelijker dan stoppen. Passende zorg betekent wat mij betreft daarom vooral ook: kritisch kijken naar wat je zelf doet wat anders kan en dingen durven veranderen. Wijs niet, wat nu ook helaas nog te vaak gebeurt, met een vinger naar anderen. Ik weet dat ook wij als umc zaken kunnen verbeteren. Ik hoop dat ik in ieder geval vanuit mijn rol als hoogleraar Passende zorg verder kan bijdragen aan het helpen van zorgverleners – in de héle keten – om passende zorg te leveren en niet-gepaste zorg te verminderen.

Hoe dan? Wat een belangrijke rol speelt, is voorlichting. Goede informatie is goud waard. Het zal helpen om patiënten, en burgers in het algemeen, zich mét ons verantwoordelijk te gaan laten voelen voor de zorg van nu en de toekomst. Want dat is nodig. Een geweldig voorbeeld van hoe daar al aan gewerkt wordt is de website www.thuisarts.nl. Hier vangen huisartsen met zeer goede, begrijpelijke informatie zó veel vragen en onnodige spreekuren af. En we empoweren mensen om zelf, goed geïnformeerd, betere keuzes te maken. Voor zorg die toegevoegde waarde heeft: passende zorg.

De transformatie naar passende zorg zullen we met alle partijen moeten doen, willen we er een succes van maken. Samenwerking is een vereiste. Gelukkig zie ik in onze regio dat we het al goed doen. We zijn goed georganiseerd in netwerken, overlegtafels en samenwerkingsverbanden. Maar het blijft van urgent belang dat we kritisch naar onszelf blijven kijken en elkaar opzoeken. We hoeven en kunnen niet alles alleen te doen. Samen. Dat is passende zorg.

Tijn Kool,
hoogleraar Passende Zorg, Radboudumc

Dit voorwoord verscheen in de Nieuwsbrief Transmuraal van het Radboudumc, juli 2023